Ngày 7-7, Tổng thống Yemen Ali Abdullah Saleh xuất hiện trên truyền hình lần đầu tiên kể từ khi bị thương trong một vụ đánh bom tại nhà thờ riêng ở khu dinh thự tổng thống tháng trước. Đoạn phim dài 7 phút được ghi lại từ Arabie Séoudite, nơi ông Saleh đang được chữa trị.
Trong đoạn băng trên, ông Saleh có vẻ đang hồi phục, nhưng nói chuyện còn khó khăn và gương mặt vẫn còn hiện rõ nhiều vết phỏng nghiêm trọng. Ông cho biết đã trải qua 8 lần phẫu thuật, hai tay vẫn còn băng bó và không cử động. Theo các nguồn tin nước ngoài, chưa biết chính xác đoạn phim trên được ghi hình vào lúc nào, nhưng sự xuất hiện của ông Saleh vào thời điểm bất ổn chính trị ngày càng trầm trọng tại Yemen dường như là để kích động những người ủng hộ ông và bác bỏ tin đồn rằng ông đã chết. Bởi sau bài phát biểu trên, rất đông người ủng hộ Saleh ở Thủ đô Sanaa và một số thành phố khác của Yemen đã tổ chức bắn pháo hoa và nổ súng ăn mừng. Một số người quá khích thậm chí bắn vào người biểu tình chống ông Saleh đang cắm trại vài tháng qua ở Quảng trường Thay đổi tại thành phố Ibb, làm 3 người chết và 18 người khác bị thương.
Còn nội dung thông điệp mới của ông Saleh gần như không có gì khác so với quan điểm trước khi ông bị thương hôm 3-6. Đưa ra đề nghị đàm phán với phe đối lập, nhưng ông Saleh không có ý định từ bỏ quyền lực theo yêu cầu của họ. Ông hứa sẽ chia sẻ quyền lực nhưng không cho biết bằng cách nào hoặc với ai. Ông cũng không nêu cụ thể khi nào sẽ trở lại Yemen.
Khi ông Saleh tới Arabie Séoudite trị thương hôm 5-6, phe đối lập tin rằng tiến trình chuyển giao quyền lực bắt đầu diễn ra ở Yemen, quốc gia có nhánh al-Qaeda nguy hiểm nhất thế giới. Tuy nhiên, dù ông Saleh mất khả năng điều hành đất nước, gia đình ông vẫn không từ bỏ quyền lực ở Sanaa. Phó Tổng thống Abed Rabbo Mansur Hadi tạm quyền điều hành Yemen, nhưng con trai ông Saleh là Ahmed cũng như các cháu trai đã và đang nắm các vị trí an ninh hàng đầu. Gia đình ông Saleh vẫn kiểm soát dinh tổng thống, trong khi phó tổng thống đang làm việc từ văn phòng ở nơi khác trong thủ đô. Cái lý mà những người thân của ông Saleh đưa ra là họ cần điều hành đất nước liên tục để ngăn chặn các phần tử Hồi giáo cực đoan kiểm soát Yemen.
Chưa thể tạo ra tiến trình chuyển giao quyền lực mà Mỹ và một số nước A-rập đang thúc đẩy, thay vào đó, sự vắng mặt của ông Saleh lại kéo dài khủng hoảng ở Yemen. Từ khi ông Saleh đi trị thương, giao tranh nổ ra liên tục giữa binh sĩ do con cháu ông chỉ huy với các tay súng bộ tộc ủng hộ phe đối lập. Hàng trăm người đã chết trong các vụ xung đột, trong khi kinh tế và an ninh suy sụp. Theo Bộ trưởng Công Thương Yemen Hisham Sharaf, trong 3 tháng đầu bất ổn kể từ tháng Giêng, nước này thiệt hại 4 tỉ USD. Tổn thất tiếp tục tăng lên và nền kinh tế nghèo nhất thế giới A-rập đang “vận hành chỉ khoảng 60%”.
N. MINH
(Theo NYT, WSJ, AFP)
