Quốc hội Ukraina ngày 23-12 đã nhất trí thông qua dự luật từ bỏ tình trạng "không liên kết", một bước tiến lịch sử có thể giúp Kiev gia nhập (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) NATO nhưng lại là bước lùi trong quan hệ với Nga và gây khó cho cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến ly khai ở miền Đông Ukraina.
Với tỷ lệ đồng thuận cao, 303 phiếu thuận so với 8 phiếu chống, quốc hội Ukraina chủ trương thân phương Tây đã bãi bỏ tình trạng không liên kết (tức là không tham gia các liên minh chính trị-quân sự), tiến tới theo đuổi các mối quan hệ quân sự và chiến lược với phương Tây.
Thời báo New York cho biết dự luật nói trên là một ưu tiên của Tổng thống Ukraina Petro Poroshenko, trong đó yêu cầu Kiev "hợp tác sâu rộng hơn với NATO nhằm đạt được tiêu chuẩn cần thiết để gia nhập tổ chức quân sự này". Tuy nhiên, chủ trương này đang vấp sự phản đối kịch liệt từ Nga. Mát-xcơ-va gần đây nói rõ rằng việc ngăn chặn Ukraina tìm cách trở thành thành viên NATO là một trong những mục tiêu hàng đầu của Nga. Do vậy, quyết định của cơ quan lập pháp Ukraina đã khiến Nga giận dữ.
Phát biểu trước báo giới ở Thủ đô Mát-xcơ-va hôm 23-12, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã chỉ trích gay gắt hành động của Ukraina và yêu cầu Kiev "chấm dứt đối đầu" cũng như ngừng ngay các biện pháp mà ông cho là "chỉ làm gia tăng căng thẳng giữa hai nước". Ngoại trưởng Lavrov cho rằng việc bãi bỏ tình trạng không liên kết của Ukraina sẽ "làm tăng đối đầu và tạo ra ảo tưởng có thể giải quyết cuộc khủng hoảng nghiêm trọng ở Ukraina". Ông cũng nói thêm rằng một hướng đi hữu ích và hợp lý hơn cho Ukraina là bắt đầu một cuộc đối thoại với một bộ phận người dân bị lãng quên hoàn toàn kể từ sau cuộc đảo chính lật đổ chế độ của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych. Theo ông Lavrov, ngoài cải cách hiến pháp, với sự tham gia của tất cả các vùng và các lực lượng chính trị của Ukraina, không còn cách nào khác có thể giúp nước này trở nên hòa hợp.
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev thậm chí nói thẳng ra rằng "về bản chất, việc xin gia nhập NATO sẽ biến Ukraina thành một đối thủ quân sự tiềm tàng của Nga". Ông cảnh báo chuyện Ukraina từ bỏ thái độ trung lập cùng các lệnh trừng phạt mới chống Nga mà Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký cuối tuần trước "sẽ gây ra những hậu quả rất tiêu cực".
Theo hãng tin AFP, nguy cơ dễ thấy nhất từ động thái của Ukraina có lẽ là đe dọa làm sụp đổ các cuộc hòa đàm vốn mong manh giữa chính quyền Kiev và các thủ lĩnh phe ly khai ở miền Đông trong các ngày 25 và 27-12 tại Thủ đô Minsk (Belarus), mà Tổng thống Ukraina và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đạt được hôm 22-12. Rõ ràng, việc Kiev càng xích lại gần phương Tây thì càng nối dài khoảng cách với nước Nga láng giềng và gây khó khăn thêm cho nỗ lực nhằm chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài hơn 8 tháng với hơn 4.700 người thiệt mạng ở miền Đông Ukraina.
THANH TRÚC
