Vụ bắt cóc hàng trăm học sinh ở Nigeria mới đây là một phần trong cuộc khủng hoảng bắt cóc hàng loạt mà chính phủ và người dân nước này đang đối mặt.

Hiện trường vụ bắt cóc tại trường Công giáo St. Mary. Ảnh: AP

Hiệp hội Cơ đốc giáo Nigeria (CAN) cho biết 50 học sinh đã trốn thoát và đoàn tụ với gia đình sau khi bị bắt cóc khỏi trường Công giáo St. Mary thuộc bang Niger. Hôm 21-11, các tay súng đã bắt 303 học sinh (gần một nửa trong tổng số 629 học sinh của trường) và 12 giáo viên. 4 ngày trước đó, khoảng 20 bé gái đã bị bắt cóc tại một trường học ở bang Kebbi lân cận. 

Chính phủ Nigeria đã ra lệnh đóng cửa ngay lập tức 47 trường học trên khắp quốc gia Tây Phi này. Tổng thống Bola Tinubu yêu cầu tuyển dụng thêm 30.000 cảnh sát. Ông cũng đề nghị cảnh sát ngừng các dịch vụ bảo vệ yếu nhân để tập trung vào các nhiệm vụ cốt lõi, đặc biệt là ở các khu vực xa xôi dễ bị tấn công.

Chìm trong khủng hoảng

Bắt cóc hàng loạt đã quá quen thuộc ở quốc gia đông dân nhất châu Phi này. Vào tháng 3 năm ngoái, hơn 280 học sinh bị bắt cóc tại bang Kaduna. Năm 2021, các tay súng đã bắt cóc trên 300 bé gái tại một trường học ở bang Zamfara. Cuối năm 2020, điều tương tự xảy ra với 344 bé trai tại một trường ở bang Katsina. Theo Tổ chức Ân xá Quốc tế, Nigeria ghi nhận ít nhất 17 vụ bắt cóc hàng loạt kể từ năm 2014, với 1.700 học sinh bị đưa đi.

Ít nhất 1,7 triệu USD tiền chuộc đã được trả cho các nhóm bắt cóc từ tháng 7-2024 đến tháng 6-2025.

Nhưng không chỉ người theo đạo Thiên chúa trở thành mục tiêu tấn công. Trong vụ 25 nữ sinh bị bắt cóc ở bang Kebbi hôm 17-11, phần lớn các nạn nhân là người Hồi giáo.

Nigeria có khoảng 240 triệu dân, với một nửa trong số này là người Hồi giáo và tập trung ở miền Bắc đất nước. Một nửa còn lại là người theo đạo Thiên chúa, sống ở miền Nam. 

Một số vụ bắt cóc được thực hiện bởi các nhóm Hồi giáo cực đoan như Boko Haram và chủ yếu xảy ra ở vùng Đông Bắc. Nhóm này đã gây chấn động toàn cầu vào năm 2014 khi bắt cóc 276 nữ sinh trường Chibok.

Còn ở phía Tây Bắc, thủ phạm thường là các băng đảng tội phạm chuyên bắt cóc trẻ em để đòi tiền chuộc. 

Xung đột kéo dài giữa nông dân theo đạo Thiên chúa và người chăn nuôi gia súc theo đạo Hồi ở miền Trung Nigeria do tranh chấp tài nguyên đã khiến hơn 12.000 người thiệt mạng từ năm 2010. Xung đột dẫn đến tình trạng sát hại và bắt cóc dân thường trên diện rộng.

Sau vụ bắt cóc nữ sinh Chibok năm 2014, Chính phủ Nigeria đã khởi động Sáng kiến ​​Trường học An toàn (SSI) nhằm bảo vệ trường học, đặc biệt là những cơ sở có nguy cơ cao, trước các cuộc tấn công khủng bố. Mục tiêu là gia cố 500 trường học bằng hàng rào thép gai, triển khai lực lượng bảo vệ có vũ trang, cung cấp khóa đào tạo và tư vấn cho nhân viên, đồng thời xây dựng các kế hoạch an ninh và hệ thống phản ứng nhanh.

HẠNH NGUYÊN (Theo WSJ, Al Jazeera)