TP Cần Thơ cũng như các địa phương vùng ĐBSCL sản xuất vụ lúa chính trong năm - đông xuân 2023-2024. Vụ lúa này được đánh giá sản xuất gặp nhiều khó khăn. Nông dân rất mong ngành chức năng, doanh nghiệp hỗ trợ sản xuất, phòng ngừa dịch hại, tiêu thụ sản phẩm góp phần nâng cao hiệu quả, lợi nhuận  sản xuất…

Lãnh đạo Sở NN&PTNT TP Cần Thơ và huyện Vĩnh Thạnh khảo sát thực tế, thăm đồng lúa đông xuân 2023-2024 tại huyện Vĩnh Thạnh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) TP Cần Thơ, lúa đông xuân 2023-2024, nông dân thành phố xuống giống dứt điểm 72.813ha, thấp hơn so với vụ đông xuân 2022-2023 là 2.083ha, đạt 101% so với kế hoạch sản xuất. Cơ cấu giống lúa chủ yếu là Jasmine 85, OM 380, OM 5451, Đài Thơm 8, OM 18… đáp ứng thị trường tiêu thụ và xuất khẩu. Lúa đông xuân 2023-2024 tại TP Cần Thơ chủ yếu giai đoạn đẻ nhánh đến làm đòng. Tuy nhiên, do ảnh hưởng sương mù, thời tiết se lạnh, diện tích lúa đông xuân bị nhiễm dịch hại đến giữa tháng 1-2024 là 2.714ha, cao hơn 1.602ha so với cùng kỳ vụ lúa đông xuân 2022-2023. Dịch hại ngoài đồng chủ yếu là rầy nâu, rầy phấn trắng, bệnh đạo ôn lá... Ông Nguyễn Văn Tâm, ở xã Thạnh Quới, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ, cho biết: “So với những năm trước, năm nay mực nước nội đồng thấp hơn, nhưng cũng đủ lượng nước để đưa vào đồng ruộng chăm sóc lúa. Bà con ở xã Thạnh Quới cũng như toàn huyện Vĩnh Thạnh gieo sạ đồng loạt, cùng trên cánh đồng lúa nên cũng thuận tiện trong việc chăm sóc, phòng trừ dịch hại. Tuy nhiên, chúng tôi cũng không lơ là trong việc thăm đồng khi thời tiết se lạnh, sương mù, thuận lợi cho dịch hại phát triển…”.

Hiện nay, toàn thành phố có diện tích lúa đông xuân 2023-2024 nhiễm rầy là 1.652ha, cao hơn 1.500ha so với cùng kỳ vụ lúa đông xuân 2022-2023. Rầy nâu đang nở rộ trên trà lúa giai đoạn đòng với mật số phổ biến 1.000-1.500 con/m², cục bộ cao 3.000-4.000 con/m², tập trung chủ yếu tại các xã Vĩnh Trinh, Vĩnh Bình, Thạnh Lộc và thị trấn Thạnh An của huyện Vĩnh Thạnh. Bên cạnh đó, ghi nhận rầy nâu mật số thấp 300-500 con/m², cục bộ với mật số 500-700 con/m² tại các xã còn lại của huyện Vĩnh Thạnh, Thới Lai và Cờ Đỏ. Diện tích bị nhiễm rầy phấn trắng là 83ha, cao hơn 83ha so với cùng kỳ, tập trung chủ yếu tại quận Thốt Nốt. Bên cạnh đó, rầy phấn trắng xuất hiện rải rác dưới mức thống kê trên trà lúa làm đòng tại các huyện Cờ Đỏ, Thới Lai. Nhưng chưa gây ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây lúa. Bệnh đạo ôn lá xuất hiện và gây hại trên lúa giai đoạn đẻ nhánh đến đòng, do bón phân đợt 2, đợt 3 bị thừa đạm, gieo sạ dày kết hợp ảnh hưởng thời tiết se lạnh, có sương mù nhẹ, diện tích nhiễm bệnh là 951ha, cao hơn 48ha so với cùng kỳ, tỷ lệ nhiễm 5-10%, cục bộ cao 15%, cấp bệnh 1-3 tập trung chủ yếu tại các huyện Vĩnh Thạnh, Thới Lai, Cờ Đỏ và quận Thốt Nốt. Ngoài ra, trên lúa đông xuân 2023-2024 còn có sự xuất hiện và gây hại của các đối tượng dịch hại khác, như chuột cắn phá (gây hại 28ha) ở các ruộng cặp bờ kênh, bệnh bướu rễ cho tuyến trùng, sâu cuốn lá, muỗi hành, bệnh cháy bìa lá... xuất hiện ở ruộng lúa của một số các quận, huyện.

Để đảm bảo an toàn vụ lúa đông xuân 2023-2024 trước tình hình thời tiết thuận lợi cho dịch hại phát triển, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (thuộc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ), khuyến cáo: Ngành Nông nghiệp các quận, huyện cần thực hiện một số giải pháp bảo vệ lúa trong thời gian tới. Cụ thể, rầy nâu tiếp tục gia tăng mật số trên trà lúa giai đoạn đòng, khuyến cáo nông dân cần thăm đồng thường xuyên, đưa nước vào đồng ruộng che chắn gốc lúa, hạn chế rầy chích hút và bảo vệ thiên địch. Hiện thiên địch trên đồng ruộng rất đa dạng và phong phú về thành phần, số lượng (bọ xít mù xanh, bọ xít nước, nhện, kiến 3 khoang…) có khả năng khống chế được sự gây hại của rầy nâu. Tuy nhiên, không được chủ quan cần tiếp tục theo dõi mật số để xử lý kịp thời. Khuyến khích nông dân ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất lúa theo hướng an toàn, thân thiện môi trường như quản lý dịch hại tổng hợp IPM, “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”, tưới tiêu tiết kiệm nước, công nghệ sinh thái, sản xuất và sử dụng chế phẩm sinh học (nấm xanh, Ometar...) trong quản lý sâu rầy. Chỉ phun thuốc trừ rầy khi mật số cao 3 con/cây và áp dụng nguyên tắc 4 đúng.

Rầy phấn trắng cũng đang giai đoạn thành trùng, cần thăm đồng thường xuyên, kiểm tra phát hiện thành trùng rầy phấn trắng bay lên khi bị động. Nếu mật số rầy phấn trắng hoặc tỷ lệ chồi bị gây hại cao cần phòng trị theo nguyên tắc 4 đúng, chú ý sử dụng thuốc trị rầy phấn trắng, khi phun cần hạ thấp vòi phun vào tán lá lúa để thuốc tiếp xúc với rầy. Bệnh đạo ôn lá sau thời điểm bón phân đợt 3 kết hợp thời tiết thuận lợi (sáng sớm có sương mù, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm cao, có mưa rào rải rác), nông dân nên thăm đồng thường xuyên, kiểm tra kỹ vết bệnh trên lá lúa, đặc biệt là tán lá bên dưới, khi bệnh mới xuất hiện, cần cho nước vào ruộng và giữ mực nước trong ruộng 3-5cm, sử dụng thuốc đặc trị nấm bệnh đạo ôn trên lúa để giảm khả năng lây lan của bệnh. Đồng thời ngưng bón phân đạm, bổ sung phân bón chứa kali tạo điều kiện cho cây lúa phục hồi, không kết hợp phun phân bón lá với thuốc trừ bệnh, hướng dẫn nông dân quản lý và phòng trị bệnh theo nguyên tắc quản lý dịch hại tổng hợp và sử dụng thuốc theo nguyên tắc 4 đúng. Tuyệt đối không phun phân bón lá hay kích thích sinh trưởng chung với thuốc trừ bệnh...

Ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, nhấn mạnh: “Lúa đông xuân chủ yếu đang giai đoạn đòng, thời tiết có sương mù vào sáng sớm, trưa nắng gắt là điều kiện thuận lợi để bệnh đạo ôn phát triển và rầy nâu đang gây hại. Đề nghị ngành Nông nghiệp địa phương khuyến cáo nông dân thăm đồng thường xuyên, theo dõi tình hình phát triển của cây lúa, vết bệnh đạo ôn và rầy nâu để phòng trị kịp thời. Đặc biệt trên những diện tích có hiện tượng thừa đạm, sạ dày cần theo dõi kỹ mật số rầy nâu và đưa nước vào ruộng để hạn chế rầy chích hút và hạn chế bệnh đạo ôn lây lan trên diện rộng. Nhất là bà con không phối trộn nhiều loại thuốc cũng như phân bón lá khi phòng trị bệnh theo khuyến cáo của đơn vị chuyên môn...”.

Bài, ảnh: HÀ VĂN