Cuộc đua vào nhà số 10 Phố Downing chính thức bắt đầu hôm 24-5 khi Thủ tướng Theresa May nức nở tuyên bố sẽ từ chức vào ngày 7-6 tới vì không thể lèo lái con thuyền nước Anh vượt qua sóng gió của công cuộc rời khỏi Liên minh châu Âu (EU). Thỏa thuận Brexit mà bà đạt được với Brussels đã 3 lần bị Quốc hội Anh bác bỏ. Bên cạnh việc Công đảng đối lập từ chối hợp tác, bà còn chịu áp lực rất lớn từ nội bộ đảng Bảo thủ cầm quyền khi nhiều bộ trưởng từ chức để thể hiện sự phản đối.

Trước mắt đã có 5 nghị sĩ đảng Bảo thủ đánh tiếng ra tranh cử, gồm cựu Ngoại trưởng Boris Johnson (ảnh), đương kim Ngoại trưởng Jeremy Hunt, cựu Bộ trưởng Việc làm- Hưu trí Esther McVey, Bộ trưởng Y tế Matt Hancock và Bộ trưởng Phát triển Quốc tế Rory Stewart. Ngoài ra còn có hơn một chục nhân vật khác đang cân nhắc một cách nghiêm túc khả năng tham gia cuộc đua, theo BBC. Trong số đó có hai gương mặt quen thuộc là Bộ trưởng Môi trường Michael Gove và lãnh đạo Hạ viện Andrea Leadsom, người vừa từ chức hôm 22-5 vì bất đồng với Thủ tướng May về kế hoạch Brexit.

Lúc ông David Cameron từ chức thủ tướng sau khi cử tri Anh nói “Không” với EU trong cuộc trưng cầu dân ý tháng 6-2016, mọi cặp mắt đều đổ dồn vào cựu thị trưởng Luân Đôn Boris Johnson- người được xem là “kiến trúc sư” của Brexit. Thế nhưng vào phút chót, nhân vật được mệnh danh là “Donald Trump nước Anh” bất ngờ rút lui, nhường cuộc đua lại cho hai nghị sĩ ủng hộ Brexit là ông Michael Gove (khi đó là Bộ trưởng Tư pháp) và Thứ trưởng Năng lượng Andrea Leadsom cùng Bộ trưởng Nội vụ Theresa May- người đã bỏ phiếu ủng hộ Anh ở lại với EU. Kết quả là bà May chiến thắng và ông Johnson được bổ nhiệm làm ngoại trưởng. Tuy nhiên, tháng 7 năm ngoái, ông này đã từ chức vì không tán thành thái độ nhún nhường của thủ tướng trước Brussels.

Theo giới quan sát, Boris Johnson hiện là ứng viên sáng giá nhất cho ghế Thủ tướng Anh. Thăm dò của YouGov cho thấy có tới 77% thành viên đảng Bảo thủ nghĩ rằng ông sẽ được chọn và 70% tin là ông sẽ chiến thắng nếu tổ chức tổng tuyển cử sớm. Thăm dò cũng cho thấy Johnson bỏ xa đối thủ gần nhất là cựu Bộ trưởng Brexit Dominic Raab tới 26 điểm. Có thể thấy ưu thế vượt trội của ông này trong cuộc đua qua nhận định của một thành viên Nội các Anh: “Người duy nhất có thể cản bước Boris chính là Boris”.

Vài giờ sau khi Thủ tướng May công bố thời điểm từ chức, ông Johnson đã lên tiếng kêu gọi nước Anh phải chuẩn bị cho kịch bản Brexit không thỏa thuận. “Chúng ta sẽ rời EU vào ngày 31-10 dù có thỏa thuận hay không. Cách để có một thỏa thuận tốt là chuẩn bị cho tình huống không thỏa thuận”, chính khách 55 tuổi nói tại một hội nghị kinh tế ở Thụy Sĩ. Khả năng này thực sự là rất lớn bởi Brussels khẳng định đã chốt thỏa thuận Brexit với bà May nên sẽ không đàm phán lại.

QUỐC KHÁNH