Vụ phục kích làm chết lính Vệ binh Quốc gia đã thúc đẩy chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump xem xét lại toàn diện tình trạng thường trú nhân (tức thẻ xanh) đối với di dân đến từ những nước “đáng quan ngại”.

Mỹ quyết định điều thêm 500 lính Vệ binh đến Washington sau vụ xả súng. Ảnh: AP

Hôm 27-11, Giám đốc Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) Joe Edlow cho biết đã ra lệnh rà soát lại toàn diện và nghiêm ngặt tất cả thẻ xanh đã cấp cho công dân đến từ những nước đáng quan ngại. Danh sách này gồm 19 nước, trong đó có Afghanistan, Haiti và Iran... đang đối mặt với các hạn chế nhập cảnh Mỹ theo một sắc lệnh do Tổng thống Trump ban hành hồi tháng 6.

Cùng ngày, Bộ An ninh Nội địa xác nhận Washington cũng đang xem xét lại toàn bộ hồ sơ xin tị nạn được thông qua dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden. Mỹ đã đình chỉ tiếp nhận người nhập cư từ Afghanistan vô thời hạn.

Chưa hết, tối 27-11, ông Trump tuyên bố sẽ “tạm dừng vĩnh viễn” việc di cư từ tất cả “các nước Thế giới thứ ba” để cho phép hệ thống của Mỹ phục hồi hoàn toàn. Nhà lãnh đạo không nêu tên bất kỳ quốc gia nào và không giải thích ý nghĩa các cụm từ “các nước Thế giới thứ ba”, “tạm dừng vĩnh viễn”. Ông chỉ nói kế hoạch này sẽ bao gồm các trường hợp được phê duyệt dưới thời chính quyền Biden.

Tổng thống Trump cũng sẽ chấm dứt tất cả các phúc lợi và trợ cấp liên bang dành cho “những người không phải công dân”, “tước quốc tịch của những người di cư làm suy yếu sự bình yên trong nước”. Ông sẽ trục xuất bất kỳ công dân nước ngoài nào bị coi là gánh nặng công cộng, nguy cơ an ninh hoặc “không phù hợp với nền văn minh phương Tây”.

Loạt động thái này diễn ra sau khi 2 lính Vệ binh Quốc gia bị bắn trọng thương trong lúc làm nhiệm vụ gần Nhà Trắng ngày 26-11. Nữ vệ binh Sarah Beckstrom đã qua đời tại bệnh viện, trong khi người còn lại vẫn đang nguy kịch.

Nghi phạm cũng trúng đạn khi đấu súng với các thành viên Vệ binh Quốc gia và được đưa tới bệnh viện trong tình trạng nguy kịch. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã mở cuộc điều tra theo hướng khủng bố, sau khi có thêm thông tin chi tiết về nghi phạm.

Công tố viên Jeanine Pirro của Washington D.C. cho biết nghi phạm tên Rahmanullah Lakanwal, một công dân Afghanistan 29 tuổi và từng hỗ trợ quân đội Mỹ trong cuộc chiến ở Afghanistan. 

Lakanwal nhập cảnh Mỹ vào tháng 9-2021 dưới thời Tổng thống Biden, trong Chiến dịch Chào đón Đồng minh, chương trình tiếp nhận người Afghanistan phải rời bỏ đất nước sau khi lực lượng Taliban lên nắm quyền vào tháng 8-2021. Theo đó, hơn 190.000 người Afghanistan đã được tái định cư tại Mỹ.

Ông Trump đã chỉ trích người tiền nhiệm về chương trình này. Giám đốc FBI Kash Patel cho rằng chính quyền Biden đã không tiến hành kiểm tra lý lịch hoặc thẩm tra đầy đủ đối với hung thủ Lakanwal trước khi cho phép người này nhập cảnh Mỹ vào năm 2021. Tuy nhiên, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết Lakanwal nộp đơn xin tị nạn vào cuối năm 2024 và được phê chuẩn hôm 23-4 năm nay, 3 tháng sau khi ông Trump nhậm chức.

Theo một báo cáo của Quốc hội, Chiến dịch Chào đón Đồng minh được thiết kế với các thủ tục thẩm tra của nhiều tổ chức, bao gồm cả các cơ quan chống khủng bố và tình báo Mỹ. Nhưng bản chất vội vã và quy mô lớn của các cuộc sơ tán khi đó đã trở thành lý do để phe chỉ trích phàn nàn cuộc kiểm tra lý lịch không hiệu quả.

Mặc dù Lakanwal cư trú hợp pháp tại Mỹ, vụ này củng cố thêm quan điểm chống nhập cư của Tổng thống Trump. Chiến dịch trấn áp cả tình trạng nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp là trọng tâm trong nhiệm kỳ của ông.

Phản ứng mạnh của Mỹ về vụ xả súng đang khiến nhiều người nhập cư Afghanistan lo lắng cho số phận của họ. Hầu hết người Afghanistan nhập cảnh theo chương trình nhân đạo ban đầu không được cấp tư cách thường trú hợp pháp tại Mỹ và dự kiến họ ​​sẽ phải nộp đơn xin các hình thức cứu trợ khác, chẳng hạn như tị nạn. Nhiều người đã được cấp tư cách tị nạn và đang chờ xét duyệt đơn xin cấp thẻ xanh.

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Reuters)