Việc Mỹ tấn công sân bay quốc tế tại Iraq làm tướng cấp cao của Iran thiệt mạng sáng 3-1 là một bước leo thang không chỉ làm gia tăng căng thẳng vốn đã rất cao trong khu vực Trung Đông, mà còn khiến “bóng dáng” của một cuộc xung đột lớn hơn, kể cả xung đột vũ trang, đang ngày càng hiện rõ. Vụ không kích, được Lầu Năm Góc công khai thừa nhận theo lệnh của Tổng thống Mỹ Donald Trump, có thể coi như một “lời tuyên chiến” với Iran. 

Một cậu bé Iran mang hình tướng Qassem Soleimani trên phố ở Tehran hôm 4-1. Ảnh: AP

Cuộc tấn công diễn ra vào thời điểm bắt đầu năm mới 2020, năm mà ông Trump bước vào chiến dịch tái tranh cử tổng thống và sẽ phải đối mặt với một cuộc xét xử luận tội tại Thượng viện Mỹ. Trong bối cảnh này, cuộc tấn công có thể tạo ra một bước ngoặt tiềm ẩn nhiều rủi ro tại Trung Đông và một thay đổi lớn cho chính sách của Mỹ đối với Iran sau nhiều tháng căng thẳng.

Đối với Iran, việc tướng Soleimani thiệt mạng không đơn giản là mất đi một vị tư lệnh chiến trường, mà hơn thế, ông là một biểu tượng, đại diện cho niềm tự hào dân tộc và khả năng chống cự của Iran trước những biện pháp trừng phạt của Mỹ. Đối với Iraq, cuộc không kích của Mỹ giữa Thủ đô Baghdad đã khẳng định lại những lo ngại xấu nhất của nhiều người Iraq, rằng đất nước này sẽ trở thành chiến trường chính trong cuộc xung đột giữa Iran và Mỹ. Cuộc tấn công dường như đang khiến tình hình vượt ra ngoài tầm kiểm soát của chính quyền Baghdad. Chuyên gia tại Viện nghiên cứu Trung Đông thuộc Đại học Singapore Fanar Haddad nhận định: “Những quân bài mạnh nhất của Iran nằm ở Iraq và Iraq sẽ phải trả giá đắt cho việc này”.

Vụ không kích của Mỹ cũng bị nhiều nước lên án, coi đây là hành động vi phạm chủ quyền của Iraq và đẩy khu vực Trung Đông vào tình thế nguy hiểm. Nguy cơ vòng xoáy bạo lực bùng phát đang hiện hữu khi ngoài Tehran thì các tổ chức thân Iran trong khu vực như phong trào Hezbollah của Lebanon cũng đang kêu gọi nhanh chóng “trả thù” cho tướng Soleimani. Cuộc không kích sân bay quốc tế Baghdad thực sự như một mồi lửa có thể khơi mào chiến tranh và mồi lửa này đang lan nhanh khó bề kiểm soát. Trong bối cảnh mâu thuẫn Mỹ-Iran suốt năm qua không thể hóa giải, chính sách của Mỹ chỉ châm ngòi cho những căng thẳng mới có thể gây hậu quả mang tính hủy diệt ở Trung Đông.

BẠCH  DƯƠNG (TTXVN)