Thủ tướng Anh Cameron (phải) và Thủ hiến Scotland Salmond tại lễ ký thỏa thuận hôm 15-10. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Anh David Cameron và Thủ hiến Scotland Alex Salmond ngày 15-10 đã chính thức ký thỏa thuận về việc cho phép Scotland tổ chức trưng cầu dân ý vì tương lai độc lập hay tiếp tục là phần của Vương quốc Anh vào mùa thu năm 2014.

Thủ hiến Salmond, người đồng thời là chủ tịch đảng Dân tộc cầm quyền vốn chủ trương ủng hộ độc lập, tuyên bố thỏa thuận ấy là một quyết định lịch sử giúp Scotland tiến gần đến nền độc lập sau 300 năm thuộc Vương quốc Anh.

Về phần mình, Thủ tướng Cameron thuộc đảng Bảo thủ cho rằng thỏa thuận là một sự cam kết của chính phủ cho phép người dân Scotland được quyền lựa chọn tương lai của mình và nó đánh dấu sự khởi đầu của một chương quan trọng trong lịch sử của người Scotland, nhưng ông nhấn mạnh sẽ nỗ lực hết mình để giữ Scotland là một bộ phận của Vương quốc Anh.

"Tôi có niềm tin mãnh liệt rằng Scotland sẽ giàu có hơn khi tồn tại trong Vương quốc Anh và ngược lại. Chúng ta sẽ cùng nhau tốt đẹp hơn, mạnh mẽ hơn, an toàn hơn và giàu có hơn"- ông Cameron khẳng định.

Theo các nhà phân tích, ông Cameron và chính quyền Anh tin vào chiến thắng trong quyết định táo bạo trên, bởi các cuộc thăm dò dư luận cho thấy chỉ có 34-37% người dân Scotland ủng hộ nền độc lập, trong khi có tới 55-63% số người phản đối tách khỏi mẫu quốc hiện đại như Vương quốc Anh.

Mặc dù từ nay đến ngày trưng cầu dân ý là hai năm, nhưng theo thỏa thuận, chiến dịch vận động ủng hộ hoặc chống lại nền độc lập của hai bên chỉ được diễn ra trong 16 tuần, bắt đầu từ tháng 6-2014.

Tuy nhiên, người dân xứ sương mù vẫn cảm thấy hồi hộp và lo lắng về cuộc trưng cầu dân ý này. Có 62% người dân Anh quan ngại điều tồi tệ sẽ xảy ra nếu như Scotland độc lập. Dù vẫn còn lại Xứ Wales và Bắc Ireland, nhưng sức mạnh kinh tế và quân sự của Vương quốc Anh sẽ bị giảm sút nếu mất đi 4 triệu công dân Scotland. Đó là chưa kể nếu Scotland giành được độc lập thì tiến trình hòa bình ở Bắc Ireland cũng có thể bị đe dọa và gặp nguy hiểm như đã từng xảy ra.

Tờ Bưu điện Washington của Mỹ cho rằng nếu Scotland tách khỏi Vương quốc Anh sẽ đồng nghĩa đồng minh chiến lược gần gũi nhất của Mỹ bị chia đôi. Và nghiêm trọng hơn, dư luận lo ngại thỏa thuận ấy giữa Luân Đôn và Edinburgh sẽ đẩy phong trào đòi ly khai ở nhiều quốc gia châu Âu khác như Bỉ và Tây Ban Nha phát triển nhanh hơn trong bối cảnh khủng hoảng nợ công đang lan rộng ở khu vực này.

KIẾN HÒA (Tổng hợp)