Alfredo Beltran Leyva, một thành viên cao cấp của tổ chức Sinaloa, bị bắt giữ hồi đầu năm nay. Ảnh: AFP

Cuối tuần qua, tại Mexico lại xảy ra thêm một vụ quan chức cảnh sát bị bọn tội phạm sát hại. Juan Antonio Roman Garcia, nhân vật số hai của cảnh sát thành phố Ciudad Juarez, đã thiệt mạng ngày 10-5 sau khi một tay súng lạ mặt táo tợn xả súng vào chiếc xe chở ông ngay trước nhà riêng. Nằm tiếp giáp với bang Texas của Mỹ, Ciudad Juarez được xem là thành phố bạo lực nhất Mỹ La-tinh bởi đây là địa bàn tranh chấp của các băng nhóm tội phạm muốn giành quyền kiểm soát con đường đưa ma túy từ Mexico vào Mỹ. Hiện 90% lượng ma túy sản xuất ở các nước Nam Mỹ trị giá khoảng 25 tỉ USD/năm được tuồn vào Mỹ qua đường Mexico.

Hai ngày trước cái chết của Garcia, quyền Cảnh sát trưởng liên bang Mexico và là người điều phối các chiến dịch chống tội phạm ma túy, ông Edgar Millan Gomez, cũng thiệt mạng vì bị bắn 9 phát đạn vào người ngay trước cửa nhà riêng ở Thủ đô Mexico City. Ngoài hai ông Garcia và Gomez, từ đầu tháng 4-2008 đến nay, các băng nhóm tội phạm có tổ chức ở Mexico còn sát hại 2 quan chức cảnh sát cao cấp đặc trách chống ma túy, 7 sĩ quan cấp trung của cảnh sát liên bang và hàng chục cảnh sát viên. Ngay cả Tổng thống Felipe Calderon cũng bị bọn chúng đe dọa.

Những cuộc tấn công gần đây nhằm vào giới lãnh đạo ngành cảnh sát được cho là đòn trả đũa của bọn tội phạm đối với chính sách bài trừ ma túy cứng rắn của Tổng thống Calderon. Sau khi nhậm chức cuối năm 2006, ông bắt đầu triển khai gần 30.000 binh sĩ và cảnh sát liên bang tới các tiểu bang để trấn áp bọn buôn bán ma túy. Tuy nhiên, tình hình vẫn chưa được cải thiện. Từ đầu năm đến nay đã có hơn 2.500 người Mexico thiệt mạng trong các vụ bạo lực liên quan đến tội phạm và ma túy, trong đó riêng tại Ciudad Juarez là trên 200 người.

Không chỉ tấn công cảnh sát, bọn tội phạm ma túy còn thẳng tay tàn sát lẫn nhau để giành địa bàn. Ngày 8-5, con trai của Joaquin Guzman, trùm băng đảng khét tiếng Sinaloa, đã bỏ mạng trong một cuộc đụng độ ở miền Bắc Mexico. Tại hiện trường, cảnh sát thu được khoảng 500 vỏ đạn súng AK-47. Vượt ngục năm 2001 và tiếp tục gây ra cái chết cho hàng trăm người, Joaquin Guzman là một trong những tên tội phạm bị chính phủ Mexico truy nã gắt gao nhất. Mỹ cũng treo giải thưởng 5 triệu USD cho những ai cung cấp thông tin dẫn đến việc bắt giữ tên này. Cuối tháng 4 vừa qua, một cuộc đọ súng đẫm máu khác đã xảy ra giữa các phe phái trong “tập đoàn” ma túy Arellano Felix (hoạt động gần biên giới với Mỹ) làm 17 tên thiệt mạng và một số tên khác bị thương.

Trong bối cảnh mafia lộng hành như vậy, hoạt động báo chí ở Mexico trở nên hết sức khó khăn. Ủy ban bảo vệ nhà báo (CPJ, trụ sở tại Mỹ) cho biết, Mexico là quốc gia nguy hiểm nhất Mỹ La-tinh đối với các phóng viên. Theo thống kê của CPJ, từ đầu năm 2007 đến nay có 15 nhà báo bị thiệt mạng và mất tích ở đây. Các nhà báo bị đe dọa tính mạng nếu viết bài điều tra về tội phạm ma túy. Hiện nay nhiều nhà báo Mexico buộc phải chuyển địa bàn tác nghiệp khỏi các vùng giáp biên giới với Mỹ và Guatemala trước sự đe dọa của bọn tội phạm ma túy.

LÊ DÂN (Theo AP, BBC, LATimes)