Đối với người lớn tuổi, sinh hoạt hằng ngày dần trở nên khó khăn hơn khi não bộ lão hóa theo tuổi tác. Tin vui là một nghiên cứu mới đăng trên Tạp chí PLOS Biology cho thấy việc luyện tập âm nhạc trong nhiều năm có thể giúp bảo vệ não bộ.

Bộ não lão hóa thường thích nghi như thế nào?

Khi chúng ta lớn tuổi, bộ não thường phải làm việc nhiều hơn để hoàn thành những nhiệm vụ vốn dễ dàng thực hiện khi còn trẻ. Về cơ bản, não bộ phải huy động thêm nguồn lực để bù đắp cho sự suy giảm chức năng nhận thức. Lâu nay, các nhà khoa học thường tranh luận về cách thức mà các yếu tố lối sống - như luyện nhạc, học tập nâng cao và sử dụng song ngữ - tác động đến quá trình lão hóa bộ não.

Luyện nhạc trong thời gian dài giúp người cao tuổi duy trì và bảo vệ sức khỏe trí não. Ảnh: BBC

Một số chuyên gia cho rằng những trải nghiệm sống được tích lũy theo thời gian sẽ thúc đẩy não bộ hoạt động mạnh mẽ hơn khi thực hiện các nhiệm vụ khó khăn. Số khác thì cho rằng những trải nghiệm này thực sự có thể ngăn ngừa nhu cầu nỗ lực thêm của não bộ lão hóa, thông qua việc duy trì hoạt động như khi trẻ tuổi.

Trong nghiên cứu mới công bố, các chuyên gia đến từ Canada và Trung Quốc ủng hộ quan điểm thứ hai. Để kiểm tra, họ sử dụng phương pháp chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để chụp ảnh bộ não của 74 người tham gia trong khi họ thực hiện một bài tập nhằm kiểm tra khả năng nghe hiểu lời nói trong bối cảnh có tiếng ồn.

Những người tham gia bao gồm 25 nhạc sĩ lớn tuổi (tuổi trung bình 65 và có ít nhất 32 năm luyện tập âm nhạc), 25 người lớn tuổi không phải nhạc sĩ (tuổi trung bình 67) và 24 người trẻ không phải nhạc sĩ (tuổi trung bình 23). Khi ở bên trong máy quét, người tham gia được nghe các âm tiết trộn lẫn với tiếng ồn nền được phát ở 3 mức độ khó khác nhau và phải xác định những gì họ nghe được.

Kết quả phân tích ảnh chụp bộ não cuối cùng cho thấy sự khác biệt đáng ngạc nhiên giữa các nhóm. Theo đó, so với nhóm người trẻ tuổi, bộ não của những người lớn tuổi không phải nhạc sĩ đã tăng cường sự kết nối giữa các vùng não khi họ cố gắng nghe âm thanh trong tiếng ồn. Trong khi đó, mức độ hoạt động não bộ của nhóm nhạc sĩ nằm ở giữa nhóm người lớn tuổi không phải nhạc sĩ và nhóm người trẻ tuổi, nhưng lại gần hơn nhiều với nhóm trẻ tuổi. 

Vì sao luyện tập âm nhạc có lợi cho não bộ?

Theo nhóm nghiên cứu, lợi ích rõ rệt nhất của luyện nhạc là việc kết nối mạnh mẽ các vùng não phụ trách chức năng thính giác và vận động. Những vùng này rất quan trọng trong việc xử lý lời nói trong điều kiện nghe khó khăn. Ngoài ra, luyện tập âm nhạc còn giúp rèn luyện chuyên sâu các chức năng này thông qua sự phối hợp liên tục giữa việc nghe nhạc và chơi nhạc.

Bằng chứng là hình ảnh quét não cho thấy các nhạc sĩ lớn tuổi không chỉ duy trì được sức mạnh kết nối giữa các vùng não này mà còn duy trì được các cách thức kích hoạt não bộ chính xác như ở người trẻ. Sự chính xác này rất quan trọng vì nó cho thấy luyện tập âm nhạc không chỉ giúp não bộ lão hóa hoạt động hiệu quả hơn, mà còn giúp não bộ làm việc thông minh hơn bằng cách duy trì khả năng tổ chức hiệu quả.

Các tác giả nhận xét nghiên cứu mới cung cấp cái nhìn quý giá về cách thức mà các hoạt động kéo dài suốt đời ảnh hưởng đến quá trình lão hóa não bộ. Đối với người cao tuổi đang gặp khó khăn trong việc nghe hiểu các cuộc trò chuyện ở những nơi ồn ào, việc biết được rằng luyện tập âm nhạc giúp bảo vệ não bộ có thể mang đến cho họ phương pháp mới để duy trì sức khỏe nhận thức trong suốt cuộc đời.

AN NHIÊN (Theo StudyFinds)