Nhạy bén trong nắm bắt thông tin, nhu cầu thị trường và chịu khó học tập, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, ông Phạm Đình Thiều ở ấp H2, xã Thạnh Quới, TP Cần Thơ đã phát triển mô hình làm nông nghiệp theo hướng tuần hoàn. Bên cạnh sản xuất lúa giống theo đơn đặt hàng, ông Thiều tận dụng khá tốt nguồn rơm rạ để trồng nấm rơm. Rơm thải ra từ quá trình trồng nấm tiếp tục được làm phân bón hữu cơ. Chu trình khép kín này giúp gia đình ông Thiều nâng cao thu nhập.

Nâng cao hiệu quả sản xuất lúa

Do diện tích sản xuất không nhiều, thu nhập từ cây lúa còn thấp nên đa phần nông dân trồng lúa rất khó làm giàu. Có 5 héc-ta đất trồng lúa, gia đình ông Thiều cũng gặp khó trong nâng cao thu nhập, nhất là trong bối cảnh giá các loại vật tư nông nghiệp đầu vào ở mức cao, giá lúa thường xuyên biến động theo hướng bất lợi cho nông dân. Đáng chú ý, thời gian qua, giá nhiều loại lúa hàng hóa thường bị giảm khi bước vào mùa thu hoạch rộ. Không có điều kiện phơi sấy lúa để trữ lại chờ giá tăng, nên đa số nông dân phải bán lúa tươi tại ruộng cho thương lái ngay sau thu hoạch và nhiều lúc chấp nhận bán với mức giá khá thấp. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sản xuất lúa và thu nhập của nông dân.

Nhận thấy được những khúc mắc trên, ông Thiều quyết tâm tìm cách ổn định giá cả đầu ra cho sản phẩm lúa gạo. Qua tìm hiểu, nắm bắt thông tin và nhu cầu thị trường, ông thấy một thực tế: Muốn có đầu ra sản phẩm ổn định và bán được giá cao hơn thị trường, nông dân cần kết nối với các đơn vị, doanh nghiệp thông qua hợp đồng bao tiêu. Đặc biệt, cần tạo ra được các sản phẩm chất lượng cao hoặc sản phẩm có sự khác biệt để doanh nghiệp đặt hàng mua giá cao. Cụ thể như: thay vì sản xuất lúa hàng hóa thông thường thì chuyển sang sản xuất lúa giống. Ông Thiều cho biết: “Qua nghiên cứu nhu cầu thị trường, cũng như trực tiếp kết nối, trao đổi với các đơn vị và doanh nghiệp, tôi nhận thấy nhu cầu về lúa giống rất lớn và có rất nhiều đơn vị cần liên kết với nông dân để sản xuất lúa giống. Vì vậy, tôi quyết định chuyển sang sản xuất lúa giống. Từ 5 năm nay, tôi sản xuất lúa giống theo đơn đặt hàng của các đơn vị, doanh nghiệp nên đầu ra sản phẩm ổn định và luôn bán lúa với giá cao hơn từ 500-1.000 đồng/kg so với giá lúa hàng hóa trên thị trường. Tôi cũng học tập, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất. Nhờ vậy, lúa đạt được năng suất, chất lượng tốt và giảm được nhiều chi phí đầu vào, giúp tôi gia tăng lợi nhuận”.

Ông Phạm Đình Thiều tận dụng tốt các khoảng đất trống quanh nhà để trồng nấm rơm nhằm gia tăng thu nhập.

Vụ thu đông 2025 vừa qua, giá lúa bị giảm thấp do ảnh hưởng bởi giá gạo xuất khẩu giảm, nhiều nông dân sản xuất lúa hàng hóa (lúa thịt) thu lợi nhuận thấp, thậm chí lỗ nhưng ông Thiều vẫn thu lời khoảng 25 triệu đồng/ha từ làm lúa giống. Trong các vụ hè thu và đông xuân trước đó, trồng lúa giống, ông có lời từ 30-40 triệu đồng/ha trở lên vì trồng lúa trong các vụ này trúng mùa và bán được giá cao.

Gia tăng thu nhập từ phụ phẩm rơm rạ

Mỗi năm ông Thiều sản xuất 3 vụ lúa. Vì vậy, nguồn phụ phẩm rơm rạ từ quá trình sản xuất lúa là rất lớn, lên đến hàng chục tấn. Nhận thấy việc đốt bỏ rơm rạ trên đồng vừa lãng phí, vừa tạo khói bụi gây ô nhiễm môi trường, nên thời gian qua ông tận dụng nguồn rơm này để trồng nấm rơm trên các bờ thửa và khoảng đất trống quanh nhà. Việc canh tác này không chỉ giải quyết vấn đề rơm thải mà còn giúp gia đình có thêm nguồn thu nhập đáng kể. Bả rơm sau khi trồng nấm là nguồn phân bón hữu cơ rất tốt. Do vậy, ông tận dụng triệt để nguồn này làm phân bón hữu cơ phục vụ lại cho cây trồng, giúp giảm chi phí đầu vào, tăng thêm nguồn thu nhập. Với sự hỗ trợ, hướng dẫn của ngành Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ và các cơ quan chức năng, ông Thiều đã phát triển sản xuất nấm rơm theo mô hình trồng trong nhà. Phương pháp này không chỉ giúp chủ động phòng tránh các điều kiện thời tiết mưa, nắng bất lợi, mà còn giúp trồng nấm đạt năng suất, chất lượng cao; nấm thu hoạch có màu trắng và đẹp, bán được giá cao hơn so với nấm trồng ngoài trời.

Ông Thiều cho biết: “Tôi trồng nấm rơm từ đầu năm 2024, lúc đầu chủ yếu tận dụng nguồn rơm có sẵn từ việc trồng lúa của gia đình. Nhận thấy hiệu quả kinh tế, tôi mua thêm rơm của những hộ dân khác để mở rộng quy mô. Đặc biệt, từ cuối năm 2024, khi thực hiện thành công mô hình trồng nấm rơm trong nhà, tôi đẩy mạnh mua thêm rơm và mướn thêm lao động tại địa phương để tăng cường sản xuất”.

Hiện nay, hằng tháng, ông Thiều sử dụng khoảng 170-300 cuộn rơm và sản lượng nấm rơm thu hoạch đạt bình quân 300kg. Với giá bán nấm rơm thời gian qua luôn duy trì ở mức khá cao, từ 50.000-90.000 đồng/kg, trừ chi phí, gia đình ông có nguồn thu nhập khoảng 10-15 triệu đồng/tháng. Ngoài nguồn thu nhập này, ông còn có thêm thu nhập từ bả rơm được thải ra từ quá trình trồng nấm. Năm 2024, nguồn bả rơm này, ông chủ yếu bán cho các hộ dân trồng hoa kiểng và rau màu. Còn năm nay, ông cung ứng bả rơm cho Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Tiến Thuận (xã Thạnh Quới) - nơi ông là xã viên - để sản xuất phân bón hữu cơ.

Thời gian tới, ông Thiều dự kiến mở rộng quy mô trồng nấm rơm, không chỉ nhằm gia tăng thu nhập cho gia đình mà còn góp phần tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho nhiều bà con tại địa phương. Hiện tại, ông đã có khu nhà trại 72m2 phục vụ mô hình trồng nấm trong nhà. Theo ông Thiều, việc trồng nấm trong nhà cho phép làm liên tiếp nhiều vụ trong năm, có thể kê nhiều kệ chất nấm để tận dụng tối đa không gian. Với năng suất ấn tượng đạt từ 1,8-2kg nấm trở lên cho mỗi cuộn rơm, mô hình trồng nấm trong nhà đang chứng minh hiệu quả kinh tế vượt trội, củng cố quyết tâm của ông trong việc mở rộng quy mô sản xuất này.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG