Ông Noda (phải) và Thủ tướng Kan tỏ ra “tâm đầu ý hợp”. Ảnh: MSNBC

Nếu không có gì thay đổi, ngày 28-8 đảng Dân chủ (DPJ) cầm quyền ở Nhật sẽ bầu chọn chủ tịch mới và theo hiến pháp xứ Phù tang, nhân vật này sẽ trở thành thủ tướng thứ sáu trong vòng 5 năm qua, thay thế ông Naoto Kan- người dự kiến sẽ tuyên bố từ chức 3 ngày trước đó.

Hiện đã có 5 chính khách nói bóng gió rằng sẽ ra tranh cử, gồm cựu Chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc hội của DPJ Shinji Tarutoko, cựu Bộ trưởng Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Sumio Mabuchi, cựu Bộ trưởng Môi trường Sakihito Ozawa, Bộ trưởng Nông-Lâm-Ngư nghiệp Michihiko Kano và Bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda. Trong đó, ông Noda được xem là sáng giá nhất.

Việc ban lãnh đạo DPJ quyết định bầu cử một cách gấp rút được cho là nhằm tạo lợi thế cho ông Noda, 54 tuổi, người được Tổng thư ký Katsuya Okada và một số nhân vật cốt cán trong đảng hậu thuẫn. Cụ thể là trong một thời gian ngắn như vậy, các đối thủ của ông Noda khó mà kịp xoay xở cho đủ chữ ký đề cử của ít nhất 20 nghị sĩ. Thực tế là trong lịch sử DPJ những năm gần đây, các ứng viên được ban lãnh đạo đảng “chống lưng” đều giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử được tổ chức vội vã. Chẳng hạn khi Ichiro Ozawa từ chức chủ tịch hồi tháng 5-2009, cuộc bầu cử 5 ngày sau đó đã mang lại chiến thắng cho Yukio Hatoyama, người được ông Ozawa ủng hộ. Đến khi Chủ tịch Hatoyama từ chức vào tháng 6-2010, chính khách có quan hệ gần gũi với ông này là Naoto Kan đã đắc cử trong cuộc bỏ phiếu 2 ngày sau đó. Một lợi thế nữa của Bộ trưởng Tài chính Noda là ông Kan cũng từng ngồi ghế của ông trước khi trở thành thủ tướng. Mặt khác, trong bối cảnh tỷ lệ nợ công của Nhật đang đứng đầu thế giới (hơn gấp đôi GDP) thì một người có nhiều kinh nghiệm về tài chính như ông Noda được xem là sự lựa chọn hợp lý.

Trong bài phát biểu trên truyền hình cuối tuần rồi, ông Noda cho biết nếu đắc cử chủ tịch DPJ, ông sẽ thành lập một “nội các cứu nguy dân tộc” bằng cách liên minh với hai đảng đối lập là Dân chủ Tự do và Komeito Mới. Theo ông, có như vậy Nhật mới có thể vượt qua những thách thức hiện nay, đó là tái thiết đất nước sau thảm họa động đất- sóng thần hồi tháng 3 và ổn định cuộc khủng hoảng hạt nhân tại nhà máy Fukushima số 1. Các nhà phân tích cho rằng nếu ông Noda trở thành thủ tướng, việc hợp tác giữa DPJ và các đảng khác sẽ được cải thiện đáng kể bởi tài hùng biện và khả năng xây dựng sự đồng thuận được xem là điểm mạnh nhất của chính khách này.

LÊ DÂN