Tổng thống Barack Obama ngày 14-2 đã công bố dự thảo ngân sách 2012 trình lên Quốc hội lưỡng viện Mỹ. Theo đó, mức chi tiêu ngân sách tài khóa mới bắt đầu tháng 10-2011 sẽ là 3.730 tỉ USD, thấp hơn 2% so với năm tài chính hiện hành. Phần ngân sách hàng trăm tỉ USD bị cắt giảm lần này nằm trong chương trình “thắt lưng buộc bụng” trị giá 1.100 tỉ USD trong 10 năm tới của ông Obama, trong đó có kế hoạch tăng thuế người có thu nhập cao và giới doanh nghiệp, ngưng tăng lương cho nhân viên chính phủ, đình chỉ mua sắm trang thiết bị quân sự chưa thật sự cần thiết, giảm trợ cấp nhà ở, chi phí học tập và năng lượng cho gia đình có thu nhập thấp nhất xã hội.
Mục tiêu của chủ nhân Nhà Trắng là kéo thâm hụt ngân sách năm tài chính này (kết thúc vào cuối tháng 9-2011) từ mức dự kiến 1.645 tỉ USD, mức cao nhất trong mọi thời đại của nước Mỹ, xuống còn 1.100 tỉ USD vào tài khóa tới. Như vậy, mức thâm hụt ngân sách của nền kinh tế lớn nhất thế giới này năm 2012 dự kiến sẽ còn 7% GDP, so với khoảng 10,9% GDP năm 2011, 8,9% GDP hồi năm ngoái hay 10% GDP năm trước đó. Nhưng dù đột ngột cắt giảm mạnh thâm hụt ngân sách năm 2012, chính quyền Obama vẫn bị phê phán lần thứ 4 liên tiếp làm cho thâm hụt ngân sách nhà nước của Mỹ vượt hơn 1.000 tỉ USD, mức chưa từng có trong lịch sử xứ cờ hoa. Đặc biệt, mức thâm thủng ngân sách cao ngất ngưởng trong năm 2011 cộng với các khoản vốn huy động nhằm kích thích nền kinh tế khiến nợ quốc gia năm nay của Mỹ tăng thêm gần 2.000 tỉ USD lên tới 15.476 tỉ USD, chiếm 102,6% GDP. Đây là lần đầu tiên kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, nợ quốc gia của Mỹ vượt qua ngưỡng 100% GDP.
Thế nên, dù kế hoạch cắt giảm chi tiêu năm 2012 được coi là “liều thuốc đắng” của nhà lãnh đạo gốc Phi vì nó tác động đến nhiều tầng lớp nghèo khó cần trợ cấp của chính phủ, nhưng với phe Cộng hòa thì như thế vẫn chưa đủ. Họ cho rằng các dự án cắt giảm chi tiêu 1.100 tỉ USD trong vòng một thập niên tới là quá khiêm tốn so với con số 4.000 tỉ USD mà một ủy ban trong Quốc hội Mỹ chuyên giám sát việc cắt giảm thâm hụt ngân sách quốc gia đã yêu cầu hồi tháng 12 năm ngoái.
PHÚC NGUYÊN (Tổng hợp)
