Qua 20 năm thực hiện Hiến pháp (HP) năm 1992, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên đến nay, đất nước đã có nhiều thay đổi trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến động to lớn, sâu sắc và phức tạp. Vì vậy, cần sửa đổi HP năm 1992 để bảo đảm đổi mới đồng bộ cả về kinh tế và chính trị, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; xây dựng và bảo vệ đất nước; tích cực và chủ động hội nhập quốc tế...

Lãnh đạo UBND TP Cần Thơ cùng đại diện các sở, ban, ngành thành phố tham dự hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Là đạo luật cơ bản của nhà nước, HP có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật. Kể từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa đến nay, nước ta đã có 4 bản HP, gồm: HP năm 1946, 1959, 1980 và 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001). HP năm 1992 đã tạo cơ sở chính trị - pháp lý quan trọng cho việc thực hiện công cuộc đổi mới. Tuy nhiên đến nay, đất nước ta đã có nhiều thay đổi trong bối cảnh tình hình quốc tế có những biến đổi to lớn, sâu sắc và phức tạp. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và các văn kiện khác của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã xác định mục tiêu, định hướng phát triển toàn diện, bền vững đất nước trong giai đoạn cách mạng mới nhằm xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Vì vậy, yêu cầu của việc sửa đổi HP là phải tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn những nội dung cơ bản có tính bản chất của chế độ ta đã được quy định trong HP năm 1992 về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa…

Quan điểm cơ bản của việc sửa đổi HP là dựa trên cơ sở tổng kết sâu sắc việc thi hành HP năm 1992 và các đạo luật có liên quan; căn cứ vào định hướng và nội dung của Cương lĩnh và các văn kiện khác của Đảng; kế thừa những quy định của HP năm 1992 và của các bản HP trước đó còn phù hợp; sửa đổi, bổ sung những vấn đề thực sự cần thiết, những vấn đề đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có đủ cơ sở, nhận được sự thống nhất cao và phù hợp với tình hình mới đã được Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng xác định. Trên cơ sở đó, Ủy ban Dự thảo sửa đổi HP năm 1992 đã xác định 9 nội dung cơ bản sửa đổi HP năm 1992, là: Sửa đổi HP để tiếp tục thể chế hóa và làm sâu sắc hơn chủ trương phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Sửa đổi HP để tiếp tục phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, huy động các lực lượng xã hội phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước. Sửa đổi HP để tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn vị trí, vai trò, trách nhiệm lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội… Cụ thể hóa các nội dung cơ bản trên, Dự thảo HP sau khi sửa đổi, bổ sung có 11 chương, 126 điều. So với Hiến pháp năm 1992, Dự thảo HP giảm 1 chương, 21 điều, 18 điều giữ nguyên, 95 điều sửa đổi và bổ sung 13 điều mới.

Dự thảo sửa đổi HP được đưa ra lấy ý kiến nhân dân là bản Dự thảo do Ủy ban sửa đổi HP chính thức công bố, được đăng tải trên Báo Nhân dân; Trang thông tin điện tử htttp://duthaoonline.quochoi.vn. Cá nhân, tổ chức có thể đóng góp ý kiến về toàn bộ nội dung Dự thảo sửa đổi HP hoặc một hay một số nội dung cụ thể trong Dự thảo. Cá nhân, tổ chức gởi ý kiến đóng góp qua cơ quan, tổ chức mà mình là thành viên để tổng hợp báo cáo Ủy ban Dự thảo sửa đổi HP hoặc gởi ý kiến đóng góp trực tiếp bằng văn bản đến Ủy ban Dự thảo sửa đổi HP, số 37 Hùng Vương, Ba Đình, Hà Nội (hoặc gởi ý kiến đóng góp bằng email đến hộp thư điện tử ubdtsdhp@qh.gov.vn hoặc qua trang thông tin điện tử htttp://duthaoonline.quochoi.vn).

Theo Kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi HP, chậm nhất đến ngày 15-3-2013, Báo cáo tổng hợp ý kiến đóng góp của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải được gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cùng ngày, Báo cáo tổng hợp ý kiến đóng góp của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải được gởi đến Chính phủ; báo cáo tổng hợp ý kiến đóng góp của các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam phải được gởi đến Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam để tổng hợp. Chậm nhất đến ngày 31-3-2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chính phủ; Tòa án Nhân dân Tối cao; Viện Kiểm soát Nhân dân Tối cao; Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận gởi báo cáo tổng hợp ý kiến đến Ủy ban dự thảo sửa đổi HP.

Lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi HP là một đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng với yêu cầu cao và thực chất về tính dân chủ. Ông Đinh Thế Huynh, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy viên Ủy ban Dự thảo sửa đổi HP, nêu rõ: Công tác tư tưởng, công tác tuyên truyền cần làm rõ nhận thức việc sửa đổi HP là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và của cả hệ thống chính trị; đồng thời phải thể hiện sâu sắc quan điểm của Đảng, Nhà nước là phát huy cao nhất vai trò làm chủ đất nước của nhân dân. Công tác tư tưởng, công tác tuyên truyền phải làm cho nhân dân tin tưởng những ý kiến góp ý được trân trọng, được nghiêm túc tổng hợp, nghiên cứu và tiếp thu. Giáo dục ý thức, đề cao trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ tiếp nhận, tổng hợp ý kiến nhân dân để báo cáo Ủy ban dự thảo sửa đổi HP. Trong quá trình tổ chức lấy ý kiến nhân dân, công tác tư tưởng, công tác tuyên truyền phải bám sát đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng. Đối với các ý kiến góp ý được chọn đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, cần bảo đảm khách quan, mang tính tiêu biểu và tính xây dựng; cần tránh khuynh hướng thông tin phiến diện, thiên lệch, không chuẩn xác, không chân thực…

* * *

Sửa đổi HP là công việc rất hệ trọng của đất nước, cần phát huy tinh thần yêu nước, quyền làm chủ của nhân dân, sự tham gia đóng góp trí tuệ, tâm huyết của đông đảo các tầng lớp nhân dân, các chuyên gia, các nhà khoa học, các ngành, các cấp để HP sửa đổi lần này thực sự là một bước tiến mới cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới.

Bài, ảnh: CHẤN HƯNG