Mikhail Prokhorov, người giàu thứ ba nước Nga với tài sản ước khoảng hơn 18 tỉ USD. Ảnh: LA Times

Ngày 15-9, ông Mikhail Prokhorov – một trong những người giàu nhất nước Nga – bất ngờ rút lui khỏi cương vị thủ lĩnh đảng Sự nghiệp Chính nghĩa (RC) thân Điện Kremlin và cáo buộc giới cầm quyền Nga đang nỗ lực biến ông thành “con rối”.

Tuy nhiên, tỉ phú ngành kim loại quý 46 tuổi này không chỉ trích các nhà lãnh đạo cấp cao của Nga, mà cho biết ông hy vọng sớm tiếp xúc với Tổng thống Dmitry Medvedev và Thủ tướng Vladimir Putin, để đề nghị cách chức phó trợ lý thứ nhất Chánh văn phòng Kremlin – ông Vladislav Surkov. Ông Prokhorov cáo buộc Surkov lừa dối tổng thống và thủ tướng Nga về việc thao túng hệ thống chính trị. Prokhorov nói: “Surkov lâu nay thông tin sai cho lãnh đạo đất nước về những gì đang diễn ra trong hệ thống chính trị”.

Ngay cả các đồng minh của ông Prokhorov cũng cho rằng việc này khó có thể xảy ra. Bởi lẽ, Surkov là nhân vật có ảnh hưởng trong đội ngũ của ông Medvedev và được cho là vẫn trung thành với Putin. Người phát ngôn của ông Putin cho biết thủ tướng không có kế hoạch gặp Prokhorov.

Các quan chức RC cho rằng vấn đề bắt đầu sau khi ông Prokhorov chính thức được bầu làm thủ lĩnh đảng hồi tháng 6, với chủ trương thay đổi đường lối của RC khác với những giá trị bảo thủ truyền thống. Prokhorov có tham vọng đưa RC trở thành đảng lớn thứ hai tại Nga, trong khi bản thân ông muốn trở thành người kế nhiệm Thủ tướng Putin.

Prokhorov bước đầu đã thể hiện tham vọng và quyết tâm với tuyên bố sẽ dành toàn bộ thời gian của mình cho chính trị, đồng thời sẵn sàng chi cả nửa gia sản cho các mục đích chính trị. Chỉ hai ngày sau khi trở thành thủ lĩnh RC, Prokhorov tuyên bố rút khỏi tất cả các cương vị trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời đã có một cuộc gặp riêng với Tổng thống Medvedev. Đương kim Tổng thống Nga bày tỏ sự ủng hộ đối với một số quan điểm chính trị của Prokhorov, trong đó có mục tiêu củng cố hệ thống các quan chức cấp tỉnh trưởng và thị trưởng trên khắp nước Nga.

Tuy nhiên, nhà tài phiệt sở hữu đội bóng chày New Jersey Nets ở Mỹ lại phạm sai lầm khi công khai chỉ trích RC là thiếu sự thay đổi. Prokhorov cho rằng một phái trong đảng bị Kremlin kiểm soát. Còn nhớ đảng RC được thành lập từ ngày 16-11-2008, trên cơ sở liên kết hai đảng Lực lượng công dân và Liên minh các lực lượng cánh hữu và dân chủ Nga, gồm tập hợp các chính khách cánh hữu có quan điểm thân Kremlin.

Vì thế, căng thẳng đã diễn ra tại Đại hội đảng RC trong tuần này, khi ông Prokhorov cáo buộc Kermlin nỗ lực “thôn tính” RC. Người phát ngôn Kremlin không bình luận, nhưng hãng thông tấn Interfax trích dẫn nguồn tin giấu tên từ Kremlin bác bỏ cáo buộc này, đồng thời phê phán chỉ trích của Prokhorov là “quá kích động”.

Kết quả, khi ông Prokhorov thông báo rời khỏi RC, sáng 15-9, một hội nghị đối lập trong đảng được triệu tập tại Trung tâm Thương mại Thế giới ở Mát-xcơ-va, do chiến lược gia Andrei Bogdanov dẫn đầu, bỏ phiếu chính thức phế truất Prokhorov khỏi ban lãnh đạo đảng. Ông Prokhorov đã kêu gọi những đồng minh của ông rút khỏi RC và thành lập phong trào mới.

Vấn đề là nếu thành lập được, thì phong trào mới của ông Prokhorov cũng đã quá trễ để có thể tham gia tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử tháng 12 tới. Đúng là đi sai một nước, Prokhorov đã thua cả ván cờ.

NGUYỄN KIỆT (Theo WSJ, LA Times, Moscow Times)