Cảng Cái Cui đang từng bước được đưa vào khai thác.

Cảng Cái Cui được xây dựng bên bờ sông Hậu, phía thượng lưu giáp rạch Cái Cui, quận Cái Răng, TP Cần Thơ, cách trung tâm thành phố khoảng 9km về hướng Đông Nam. Vị trí cảng nằm trong khu vực quy hoạch xây dựng Khu công nghiệp Hưng Phú - giai đoạn I. Địa điểm xây dựng cảng nằm bên cạnh khu dân cư, cách khu du lịch cồn Ấu khoảng 7km. Đây là một trong những công trình trọng điểm thuộc nhóm Cảng biển số 6 được Chính phủ phê duyệt và hỗ trợ 50% tổng vốn đầu tư, nhằm giúp Cần Thơ từng bước hoàn chỉnh hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông.

Tuy nhiên, do sự đầu tư thiếu đồng bộ và tiến độ thi công kéo dài, công trình xây dựng Cảng Cái Cui đang nảy sinh nhiều bất cập về hiệu quả đầu tư...

Nhiều hạng mục thi công chậm

Theo ông Bùi Tiến Dũng, Giám đốc Cảng Cái Cui, đầu năm đến nay, khối lượng bốc xếp tại cảng đã đạt gần 500.000 tấn hàng hóa các loại và có khả năng đạt khoảng 1 triệu tấn trong năm 2008 này. Tuy nhiên, từ khi chuyển giao Cảng Cái Cui TP Cần Thơ về Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, theo Quyết định 1050-QĐ-TTg ngày 16-8-2007 của Thủ tướng Chính phủ, đến nay tiến độ xây dựng Cảng này vẫn... giậm chân tại chỗ.

Theo Quyết định số 1943/QĐ-UBND ngày 29-4-2004 của UBND TP Cần Thơ, tổng vốn đầu tư giai đoạn I Cảng Cái Cui lên đến 212,4 tỉ đồng. Đến nay, cụ thể là đến trước ngày 16-8-2007, các hạng mục công trình gồm cầu tàu 10.000 DWT; kè bảo vệ, bãi container, bãi tổng hợp, kho hàng tổng hợp... đã hoàn thành và đang khai thác. Hạng mục kè dọc sông Hậu và rạch Cái Cui đang thi công dở dang và hạng mục bốc xếp vẫn chưa thực hiện. Chính vì thế, thời gian qua, cảng phải thuê phương tiện, thiết bị (cần cẩu, xe tải và một số trang thiết bị khác) từ các doanh nghiệp bên ngoài để tổ chức xếp dỡ hàng duy trì hoạt động. Điều này gây rất nhiều khó khăn, tốn kém và hoạt động không mang lại hiệu quả kinh tế.

Có thể nói, câu chuyện chậm trễ, giậm chân tại chỗ của công trình Cảng quốc tế Cái Cui ở TP Cần Thơ nhiều năm nay đã không còn là chuyện lạ. Bởi ngay ngày dự kiến khởi công (trong tháng 4-2001) đã phải dời sau đó hơn 1 năm (khởi công từ 18-6-2002). Cảng dự kiến khánh thành giai đoạn I vào 30-4-2004 đến ngày 27-4-2006 thì mới được tiến hành, chậm đến 2 năm. Và đến ngày 7-1-2007 mới bốc xếp được tấn hàng đầu tiên và tình trạng không có đủ thiết bị hoạt động trở thành câu chuyện khó khăn mới mẻ cho đến bây giờ.

Giai đoạn II của Cảng Cái Cui bao gồm các hạng mục công trình: 1 cầu tàu 10.000 DWT và 2 cầu tàu 20.000DWT, đường giao thông nội bộ, bãi hàng, kho hàng tổng hợp, thiết bị công nghệ khai thác cảng... với tổng vốn đầu tư trên 543 tỉ đồng. Theo Quyết định 430/QĐ - UBND, ngày 14-2-2007, giai đoạn này sẽ được triển khai và hoàn thành trong thời gian từ năm 2007-2013. Khi giai đoạn II được hoàn thành, Cảng Cái Cui sẽ tăng khả năng tiếp nhận tàu trọng tải đến 20.000 DWT mà các cảng hiện hữu ở ĐBSCL chưa đáp ứng được. Nhưng đến nay, giai đoạn I của Cảng Cái Cui vẫn chưa hoàn thành và giai đoạn II chưa biết đến bao giờ mới được khởi công (!).

Ưu tiên cho Cảng Cái Cui

Hiện nay, TP Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu ngày càng tăng. Tuy nhiên, năng lực khai thác các cảng khu vực Cần Thơ còn thấp, mới đáp ứng khoảng 60% nhu cầu. Phần lớn hàng hóa được vận chuyển bằng đường bộ và tập kết tại các cảng ở TP Hồ Chí Minh. Điều này, vừa làm tăng chi phí sản xuất, giảm hiệu quả sản xuất của nhiều doanh nghiệp, vừa làm giảm khả năng thu hút đầu tư vào TP Cần Thơ và cả ĐBSCL. Trong khi đó, tình trạng bồi lắng của luồng Định An chưa có giải pháp khắc phục khiến hoạt động khai thác hệ thống cảng khu vực trong đó có Cảng Cái Cui còn thấp, ảnh hưởng đến sự phát triển của vùng ĐBSCL.

Mới đây, tại buổi làm việc với cán bộ chủ chốt của TP Cần Thơ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, chỉ đạo: Tổng công ty Hàng hải Việt Nam phải nhanh chóng hoàn thành việc đầu tư xây dựng giai đoạn I Cảng Cái Cui. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, trong tình hình khó khăn hiện nay, nhiều công trình, dự án có thể giãn hoặc hoãn thời gian thi công nhưng việc xây dựng giai đoạn II của Cảng Cái Cui phải được tiếp tục tiến hành xây dựng. Để Cảng Cái Cui nói riêng và hệ thống cảng ở ĐBSCL hoạt động hiệu quả, có thể tiếp nhận tàu có trọng tải từ 5.000 - 10.000 DWT, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông - Vận tải nhanh chóng tìm giải pháp nạo vét, chỉnh trị luồng Định An.

Hy vọng rằng, với kết luận của Thủ tướng, các bộ ngành hữu quan sớm tiếp tục đầu tư hoàn thành giai đoạn I và nhanh chóng khởi công giai đoạn II của công trình xây dựng Cảng Cái Cui. Bởi Cảng Cái Cui thuộc nhóm Cảng biển số 6 được Chính phủ phê duyệt và hỗ trợ 50% tổng vốn đầu tư là một trong những công trình trọng điểm của TP Cần Thơ. Cảng Cái Cui sớm hoạt động ổn định sẽ giúp TP Cần Thơ từng bước hoàn chỉnh hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, tiêu chí quan trọng nhất để trở thành đô thị loại I trước năm 2010 và trở địa phương dẫn đầu trong xây dựng thành phố công nghiệp trước năm 2020.

Bài, ảnh: HÀ TRIỀU