Pedro Passos Coelho, ứng cử viên thủ tướng sáng giá của Bồ Đào Nha. Ảnh: Reuters

Cử tri Bồ Đào Nha hôm nay (5-6) sẽ đi bỏ phiếu bầu chọn quốc hội khóa mới trước thời hạn trong bối cảnh nước này bắt đầu tiếp nhận gói viện trợ trị giá 78 tỉ euro của Liên minh châu Âu (EU), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Cụ thể, Lisbon vừa nhận được 12,6 tỉ euro để chuẩn bị chi trả khoảng 7 tỉ euro tiền nợ đáo hạn và lãi suất vào giữa tháng 6 này. Dĩ nhiên, bất kỳ đảng nào giành thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử đều phải thực hiện các cam kết cắt giảm chi tiêu, tăng thuế, tư nhân hóa một số lĩnh vực công theo như điều kiện mà EU, IMF và ECB đưa ra để nhận được sự trợ giúp của họ. Cả ba phái chính trị lớn nhất là đảng Xã hội (PS) trung tả cầm quyền, đảng trung hữu Dân chủ Xã hội (PSD) và liên minh Trung tâm Dân Chủ Xã hội -Nhân dân (CDS-PP) đã ký thỏa thuận chung chấp nhận gói cứu trợ đó trước khi tham gia tranh cử.

Nhiệm vụ của chính quyền mới là thực thi các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” trên nhằm cắt giảm thâm hụt ngân sách từ 9,1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hồi năm ngoái xuống còn 5,9% trong năm nay và 3% vào năm 2013. Việc “thắt hầu bao” đột ngột như vậy chắc chắn sẽ tác động không nhỏ đến đời sống kinh tế-xã hội của nhân dân, nhưng đây là sự hy sinh bắt buộc với niềm tin rằng đất nước sẽ tránh nguy cơ khủng hoảng nợ công hiện đã lên tới 160 tỉ euro, tương đương 93% GDP. Như dự báo, GDP của nước này sẽ có mức âm 2% trong cả năm nay và năm tới; tỷ lệ thất nghiệp có thể tăng từ mức kỷ lục 12,4% hiện nay lên 13% vào cuối năm.

Một tương lai gần đã được báo trước như vậy khiến cử tri Bồ Đào Nha không có con đường khác để lựa chọn, mà chỉ hy vọng các biện pháp cải cách ấy là đúng đắn và các gương mặt chính trị hiện nay đủ khả năng điều hành đất nước. Đó là lý do đảng Xã hội cầm quyền vẫn chọn đương kim Thủ tướng José Socrates, 53 tuổi, làm thủ lĩnh để “đọ sức” với ứng cử viên sáng giá Pedro Passos Coelho, 46 tuổi, của đảng Xã hội Dân chủ đối lập. Ai thắng trong cuộc bầu cử này rồi cũng phải thực thi các trọng trách đã cam kết như nhau, nhưng ông Coelho có thể chiếm ưu thế hơn trong vai trò của một lãnh đạo mới trước những biến cố tài chính chung của đất nước và thế giới trong 6 năm cầm quyền của Thủ tướng Socrates. Hơn nữa, nước cờ của ông Coelho tỏ ra “cao tay” hơn khi cam kết chính quyền của ông sẽ sử dụng có hiệu quả gói viện trợ của bộ ba EU-IMF-ECB để không phải tiếp tục xin cứu viện lần thứ hai như Hy Lạp hiện nay.

Nếu đúng như kết quả các cuộc thăm dò dư luận, đảng Xã hội Dân chủ sẽ về nhất và ông Coelho sẽ đắc cử thủ tướng. Tuy nhiên, cử tri Bồ Đào Nha hiểu rằng tương lai của họ sẽ tùy thuộc vào sự chia sẻ chén cơm manh áo của mình và thành bại của gói viện trợ từ bên ngoài.

PHÚC NGUYÊN (Tổng hợp)