Một ngày trước cuộc họp giữa giới lãnh đạo Nhà Trắng và Quốc hội lưỡng viện Mỹ hôm 30-11, Tổng thống Barack Obama đã đề xuất hoãn kế hoạch tăng lương thường niên trong vòng 2 năm đối với những công chức làm việc cho chính quyền liên bang, một tín hiệu được coi là “nhượng bộ” của ông Obama và đảng Dân chủ cầm quyền trước các cuộc thương lượng với đảng Cộng hòa về việc cắt giảm thâm hụt ngân sách quốc gia - vấn đề dường như đang và sẽ còn chi phối Washington. “Đây là lúc mà tất cả chúng ta được đòi hỏi phải có vài sự hy sinh”, ông Obama kêu gọi.
Mục tiêu đề xuất trên của ông Obama là tiết kiệm 5 tỉ USD. Theo ông chủ Nhà Trắng, nếu kế hoạch này có thể kéo dài trong 5 năm thì ngân sách chi tiêu công sẽ giảm được 28 tỉ USD và nếu tiếp tục thêm 5 năm nữa sẽ tiết kiệm trên 60 tỉ USD. Nếu được Quốc hội Mỹ thông qua, đề xuất của Obama sẽ được áp dụng đối với gần 2,1 triệu công chức làm việc cho chính quyền liên bang, kể cả những người làm cho Bộ Quốc phòng, trừ binh sĩ trong quân đội.
Ông Obama “thắt hầu bao” trong bối cảnh thâm hụt ngân sách năm 2010 của Mỹ chiếm 8,9% GDP, khoảng 1.294 tỉ USD, và dự báo sẽ tăng lên 1.416 tỉ USD (9,2% GDP) vào năm tới. Phe bảo thủ trong đảng Cộng hòa đã lên tiếng ủng hộ đề nghị của ông Obama, nhưng đồng thời cho rằng “thắt lưng buộc bụng” như vậy chẳng thấm vào đâu so với mức thâm hụt ngân sách quốc gia và thu nhập của những người làm việc trong các cơ quan của chính phủ. Mức lương thưởng trung bình của người làm trong các doanh nghiệp tư nhân ở Mỹ khoảng 61.000 USD/năm, trong khi thu nhập của nhân viên chính phủ cao hơn từ 30-40%. Ủy ban chuyên trách việc cắt giảm thâm hụt ngân sách của ông Obama trước đó đã đề xuất hoãn kế hoạch tăng lương cho nhân viên chính phủ trong 3 năm, và từ nay đến năm 2020 cắt giảm 10% số viên chức toàn liên bang, tức khoảng 210.000 người có thể mất việc, với mục tiêu tiết kiệm 42,3 tỉ USD trong 5 năm đầu của kế hoạch kéo dài 10 năm này.
Tuy vậy, các nhà hoạt động ủng hộ chính sách kinh tế tự do, giới công đoàn và một số thành viên đảng Dân chủ đã phản đối quyết liệt đề xuất của ông Obama. Họ tố cáo ông chủ Nhà Trắng chịu sức ép của đảng Cộng hòa khi phe này đòi duy trì chính sách cắt giảm thuế cho người thu nhập cao (trên 250.000 USD/năm) được thực thi từ thời chính quyền George Bush và sẽ hết hiệu lực vào cuối tháng 12 năm nay. Đổi lại, phe Cộng hòa sẽ ủng hộ dự luật mà đảng Dân chủ dự định trình Quốc hội Mỹ trong tuần này về việc kéo dài chương trình cắt giảm thuế thường xuyên dành cho tầng lớp trung lưu (dưới 250.000 USD/năm) như cam kết của ông Obama trước cử tri.
John Gage, Chủ tịch Liên đoàn viên chức chính phủ Mỹ (AFL), nói: “Tôi thật sự bối rối. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng chính quyền này sẽ xử lý vấn đề thâm hụt ngân sách bằng cách cắt giảm lương”. Ông gọi động thái ấy là “sự hoảng loạn” của Nhà Trắng sau cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ hồi tháng 11 vừa qua mà ở đó đã cho thấy rõ uy tín của ông Obama và đảng Dân chủ cầm quyền đã giảm sút thê thảm như thế nào, khi để mất quyền kiểm soát Hạ viện vào tay đảng Cộng hòa và chỉ giữ được thế đa số mong manh tại Thượng viện.
PHÚC GIA AN (Theo AFP, WSJ)
