Trụ sở của EIH ở Hamburg, Đức. Ảnh: Getty

Trong khi Mỹ nỗ lực vận động và vừa tranh thủ được Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thông qua lệnh trừng phạt mới đối với Iran hồi tháng rồi, thì một ngân hàng được cho là thay mặt các công ty Iran bị cấm, vẫn ung dung hoạt động tại Đức.

Theo nhật báo phố Wall (Mỹ) ngày 19-7, Ngân hàng Thương mại châu Âu - Iran AG (EIH Bank) đã giao dịch hơn một tỉ USD cho các công ty Iran liên quan tới các chương trình phát triển vũ khí của Tehran, bao gồm cả những công ty nằm trong “danh sách đen” của Mỹ, LHQ và Liên minh châu Âu (EU). Trong số những công ty này có các đơn vị thuộc Tổ chức Công nghiệp Quốc phòng Iran, Tổ chức Công nghiệp Không gian và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran.

EIH do một nhóm các thương gia Iran thành lập ở Hamburg năm 1971, hoạt động rộng theo các quy định ngân hàng Đức. Trong bối cảnh Mỹ gây sức ép buộc nhiều ngân hàng và doanh nghiệp lớn của châu Âu hạn chế hoặc hủy hợp đồng với Iran, EIH đã trở thành địa điểm quan trọng để các công ty Iran thực hiện các thương vụ mua bán bằng đồng euro với châu Âu. Hồi năm rồi, việc kinh doanh ở Iran của EIH bắt đầu phất lên sau thương vụ Ngân hàng Deutsche AG (Đức) thôn tính tập đoàn Sal Oppenheim để kiểm soát Ngân hàng BHF AG, một trong những ngân hàng đặc biệt chủ động trong quan hệ làm ăn với Iran. Tuy nhiên, vì lệnh cấm vận của Mỹ chống Iran, Deutsche AG đã buộc phải yêu cầu BHF AG đình giao dịch với các công ty Iran. Từ đó, EIH có cơ hội nhảy vào lấp luôn chổ trống do BHF AG để lại.

Chỉ có một vài ngân hàng nước ngoài được phép mở chi nhánh ở Iran và duy nhất EIH lập được chi nhánh ở lãnh thổ đất liền, còn lại là ở đảo Kish, khu vực thương mại tự do của Iran. Trong năm 2009, EIH đã xoay trở để tránh được các biện pháp trừng phạt của Mỹ, thực hiện các thương vụ trao đổi bằng đồng euro thay mặt cho Ngân hàng Sepah của Iran, một ngân hàng bị LHQ, EU và Mỹ cấm vận vì “thúc đẩy các hoạt động phổ biến và mua bán vũ khí của Iran”. EIH bị cáo buộc là trực tiếp thực hiện các vụ trao đổi này. Do vậy, EIH đã nằm trong “tầm ngắm” của Bộ Tài chính Mỹ, khi các quan chức Washington lo ngại ngân hàng này tăng cường hoạt động ở Đức gần đây.

Tổng thống Mỹ Barack Obama tháng rồi đã ký ban hành luật có thể cấm các ngân hàng nước ngoài và các công ty làm ăn ở Mỹ nếu giao dịch với Iran. Thế nhưng, người phát ngôn cơ quan giám sát ngân hàng Đức (BaFin) cho rằng HĐBA LHQ, chứ không phải Mỹ, thiết lập các tiêu chuẩn mà theo đó Berlin áp lệnh cấm lên các ngân hàng Iran đang hoạt động tại Đức. Một quan chức của BaFin nói: “EIH không được đề cập trong các nghị quyết của HĐBA, vì vậy, ngân hàng này có thể hoạt động tự do theo luật ngân hàng của Đức”.

Tuy nhiên, trong một vài tuần tới “kẽ hở” ấy có thể sẽ không còn nữa. EU dự định họp cấp bộ trưởng ngoại giao vào ngày 26-7 tới để thảo luận các biện pháp cấm vận mới của EU chống Iran. Giới cầm quyền Mỹ đang gia tăng sức ép đòi EU đưa EIH và một số ngân hàng khác vào “danh sách đen”.

N. MINH (Theo Wall Street Journal, Reuters, AFP)