Làm sao giúp các hộ dân an tâm ổn định cuộc sống, có công ăn việc làm tại nơi ở mới khi đất đai nhà cửa của họ bị thu hồi để xây dựng các công trình, dự án là điều các cấp chính quyền thành phố trăn trở nhất bởi nhiều năm qua chưa thể thực hiện được một cách đồng bộ. Mới đây, Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (chủ đầu tư dự án cầu Vàm Cống) triển khai Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng thuộc Dự án kết nối khu vực trung tâm Đồng bằng Mêkông hứa hẹn sẽ mở ra hướng giải quyết tồn tại này.

TP Cần Thơ có chủ trương về việc bồi thường hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án. Cụ thể, đối với từng dự án sẽ bồi thường thiệt hại về đất đai, kiến trúc hay giải quyết tái định cư (TĐC), đảm bảo đời sống nhân dân. Đặc biệt, với những hộ mất trắng sẽ được giải quyết bồi thường thiệt hại, đảm bảo về nơi TĐC có cơ sở hạ tầng tương đối đầy đủ, giảm bớt thiệt thòi... Song, dù thành phố rất nỗ lực nhưng vẫn còn không ít trường hợp chưa được đền bù thỏa đáng; điều kiện việc làm nơi ở mới chưa như kỳ vọng của người dân mà nguyên nhân chính là do nguồn kinh phí dành cho việc đào tạo nghề, chuyển đổi nghề còn hạn hẹp nên không thể cải thiện điều kiện sống của các hộ dân TĐC một cách đồng bộ.

TP Cần Thơ có không ít dự án, công trình được thực hiện từ nguồn tài trợ của các chính phủ nước ngoài như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Hà Lan… Tuy nhiên, để các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án ổn định cuộc sống, có nguồn thu nhập ổn định thì nhiều năm qua chưa có nhà tài trợ nào thực hiện được. Mới đây, Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng thuộc Dự án kết nối khu vực trung tâm Đồng bằng Mêkông đã được Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long triển khai tại TP Cần Thơ, tạo công ăn việc làm cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi công trình xây dựng cầu Vàm Cống. Đây là tín hiệu vui giúp những hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án an tâm về nơi ở mới.

Theo chủ đầu tư, Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng thuộc Dự án kết nối khu vực trung tâm Đồng bằng Mêkông là một phần kế hoạch TĐC với nguồn vốn không hoàn lại của Chính phủ Úc được thực hiện tại TP Cần Thơ và tỉnh Đồng Tháp nhằm giúp các hộ dân bị ảnh hưởng do thu hồi đất sớm phục hồi thu nhập và ổn định cuộc sống. Chương trình gồm 2 bước: Đánh giá nhu cầu chi tiết các hộ bị ảnh hưởng và triển khai thực hiện các hoạt động phục hồi thu nhập. Qua đó, sẽ hỗ trợ cho người dân về đào tạo nghề và việc làm; con giống, máy móc nâng cao năng lực trồng trọt, chăn nuôi… Chẳng hạn: Nâng cao năng suất trên phần đất còn lại của các hộ bị ảnh hưởng bằng cách triển khai các khóa đào tạo trồng trọt, chăn nuôi cho các hộ bị ảnh hưởng; phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua việc cung cấp các vật tư cho các hộ bị ảnh hưởng để họ thiết lập các hoạt động kinh doanh buôn bán nhỏ hay trồng trọt, chăn nuôi…

Ông Trần Văn Thi, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long, cho biết: Việc thu hồi đất phục vụ dự án (thuộc Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng thuộc Dự án kết nối khu vực trung tâm Đồng bằng Mêkông) làm ảnh hưởng đến 1.752 hộ dân, trong đó tại TP Cần Thơ có khoảng 258 hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án này. Dự kiến kinh phí thực hiện bước 1 tại TP Cần Thơ khoảng trên 160 triệu đồng. Mục đích của chương trình là hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng nặng (bị thiệt hại từ 10% trở lên đất sản xuất nông nghiệp và nguồn thu nhập chính của họ là từ đất nông nghiệp; các hộ kinh doanh phải di dời) và các hộ thuộc nhóm dễ bị tổn thương và ảnh hưởng cao (các hộ có vị thế xã hội, điều kiện kinh tế, sức khỏe yếu kém, khó có khả năng phục hồi so với các hộ bị ảnh hưởng khác, do vậy họ có nguy cơ bị nghèo hóa…) sớm ổn định đời sống và sinh kế do họ phải chịu các tác động của việc thu hồi đất phục vụ dự án.

Mới đây, tại cuộc họp triển khai chương trình này, nhiều ý kiến thống nhất đề cương chương trình hỗ trợ do Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long và đơn vị tư vấn (Liên danh tư vấn quốc tế CDM Smith-WSP) xây dựng và đề nghị Tổng Công ty xác định chi tiết phạm vi, đối tượng thực hiện; xây dựng cơ sở dữ liệu lao động; đảm bảo an ninh trật tự khu vực xây dựng… Chủ đầu tư nhận định, đây là chương trình mang tính lâu dài, do đó rất cần các sở, ngành hữu quan phối hợp thực hiện tốt, đặc biệt nhanh chóng thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chương trình phục hồi thu nhập (Ban chỉ đạo) để sớm có đầu mối liên lạc nâng cao hiệu quả hoạt động, đẩy nhanh tiến độ dự án….

Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng đánh giá cao ý nghĩa, mục đích Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng với nguồn vốn tài trợ không hoàn lại từ Chính phủ Úc và thống nhất thành lập Ban Chỉ đạo chương trình. Đồng thời, yêu cầu các đơn vị có liên quan phối hợp thực hiện tốt các phần việc theo tiến độ đề ra. Đồng chí Đào Anh Dũng đề nghị các sở, ngành liên quan nhanh chóng rà soát nhân sự, lựa chọn thành viên sao cho đảm bảo tham gia xuyên suốt quá trình hoạt động của Ban chỉ đạo; Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố liên hệ với Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long để xây dựng đề cương thành lập Ban chỉ đạo, từ đó xây dựng quy chế làm việc của Ban chỉ đạo sao cho hợp lý trình UBND thành phố xem xét…

Có thể nói, Chương trình phục hồi thu nhập cho các hộ dân bị ảnh hưởng là chương trình hỗ trợ rất thiết thực và hữu ích đối với bà con trong vùng dự án. Hy vọng rằng, thời gian tới những chương trình như thế này sẽ được thực hiện ở những dự án tiếp theo nhằm tạo lòng tin cho người dân để họ an tâm lao động sản xuất khi về nơi ở mới…

Bài, ảnh: THU HOÀI