Thủ tướng Hatoyama đi ngang tấm băng-rôn kêu gọi ông giữ lời hứa trên đảo Okinawa hôm 23-5. Ảnh: AP

Trong chiến dịch vận động tranh cử hồi năm ngoái, ông Yukio Hatoyama có hứa với người dân xứ hoa anh đào rằng chính phủ mới của mình sẽ buộc Mỹ di dời căn cứ không quân Futenma ra khỏi đảo Okinawa, thậm chí ra khỏi lãnh thổ nước Nhật. Nhưng ngày 23-5, tức sau 8 tháng đàm phán với chính quyền Barack Obama, Thủ tướng Hatoyama lại nói Tokyo “không có sự lựa chọn nào khác” ngoài việc phải tái bố trí căn cứ quân sự này ngay bên trong Okinawa, cụ thể là chuyển từ thành phố đông dân cư Ginowan đến quận duyên hải thưa thớt người ở Henoko thuộc thành phố Nago.

Đương nhiên là Thủ tướng Hatoyama không thể thừa nhận với bàn dân thiên hạ rằng mình chịu sức ép từ Washington, mặc dù tuyên bố trên được ông đưa ra chỉ một ngày sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Thay vào đó, ông có thể dùng những lý do mới nghe qua cũng rất có lý, chẳng hạn như nhằm tôn trọng thỏa thuận năm 2006 giữa chính quyền tiền nhiệm với Washington. Người xứ Phù Tang rất trọng chữ tín và ông thà hy sinh chữ tín của mình với thần dân trong nước để giữ chữ tín cho nước Nhật trước đồng minh Mỹ.

Ngoài ra, Thủ tướng Hatoyama còn biện minh cho sự thất hứa của mình bằng việc tình hình Đông Á đang “nóng” nên cần phải duy trì lính Mỹ trên đảo Okinawa. Cụ thể là tình trạng căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên sau vụ tàu hải quân Cheonan của Hàn Quốc bị ngư lôi đánh chìm trên Hoàng Hải hồi cuối tháng 3 làm 46 thủy thủ thiệt mạng, và Seoul nghi ngờ Bình Nhưỡng là thủ phạm. Thật ra, đây chỉ là cách để ông Hatoyama gỡ gạc bởi ông gặp khó khăn trong việc di dời căn cứ Futenma từ trước khi xảy ra sự cố tàu Cheonan. Mặt khác, tình hình bán đảo Triều Tiên tuy có nóng thật đấy, nhưng những sự va chạm (trên biển lẫn đất liền), rồi “giương oai diễu võ” giữa Hàn Quốc và Triều Tiên đâu phải là điều gì mới mẽ.

Nhưng dù Thủ tướng Hatoyama có nói gì đi nữa thì người ta cũng cho rằng đảng Dân chủ của ông sẽ bị cử tri trừng phạt trong cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7 tới. Hiện tỷ lệ ủng hộ nội các của ông chỉ ở mức 20% và đảng Dân chủ Xã hội trong liên minh cầm quyền ngày 24-5 đã lên tiếng phản đối việc tái bố trí căn cứ Futenma trên đảo Okinawa.

KIẾN HÒA
(Theo Bloomberg, AP, Atimes)