Brazil ghi nhận gần 4.000 ca nhiễm COVID-19 với  hơn 100 người tử vong tính tới ngày 29-3, nằm trong nhóm 20 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhưng không như những nơi khác, cuộc chiến ở đây phức tạp hơn nhiều bởi Tổng thống theo đường lối cực hữu Jair Bolsonaro không tin vào các nhà khoa học, đối đầu với nhánh lập pháp, tư pháp, các thống đốc bang và ngay cả bộ y tế.

Bộ trưởng Y tế  Luiz Henrique Mandetta đau đầu vì những phát biểu của tổng thống. Ảnh: Getty Images

Hôm qua, tòa án liên bang tại Rio de Janeiro đã cấm chính phủ phát tán luận điệu tuyên truyền chống lại các biện pháp cách ly. Số là 2 ngày trước đó, Tổng thống Bolsonaro đã chia sẻ một video trên Facebook với hình ảnh đoàn xe xuống đường ăn mừng việc mở lại các hoạt động kinh doanh và trường học ở bang Santa Catarina. Con trai ông - thượng nghị sĩ Flavio Bolsonaro thì chia sẻ trên Facebook một chiến dịch của chính phủ có khẩu hiệu “Brazil không thể dừng lại”, trong đó khuyến khích người dân không tuân thủ các biện pháp cách ly.

Phán quyết của tòa yêu cầu “ngừng chia sẻ hoặc khuấy động sự lan truyền những thông tin không dựa trên bằng chứng khoa học”, đồng thời buộc chính phủ trong vòng 24 giờ phải ra tuyên bố chính thức đề nghị người dân không hưởng ứng chiến dịch “Brazil không thể dừng lại”.

Đây là lần thứ hai liên tiếp ngành tư pháp “tuýt còi” hành pháp. Hôm 28-3, tòa án liên bang ở Rio cũng đã ngăn chặn một sắc lệnh của tổng thống, trong đó cho phép các nơi thờ tự được miễn áp dụng biện pháp cách ly.

Việc Tổng thống Bolsonaro khăng khăng bác bỏ tính nghiêm trọng của đại dịch COVID-19 và cho rằng đây chỉ là một “âm mưu chính trị” đã khiến nhiều thống đốc bang nổi dậy chống lại ông, kể cả một số đồng minh. Họ cảnh báo ông đang đặt hàng nghìn sinh mệnh vào chỗ nguy hiểm bởi cái mà họ gọi là phản ứng vô trách nhiệm, hoang tưởng, phản khoa học và hiếu chiến.

Tuần rồi, thống đốc 26/27 bang của Brazil đã họp khẩn để thảo luận về hành vi của tổng thống. Họ chỉ trích ông gây hiểu lầm về biện pháp cách ly, làm lãng phí thời gian vàng để dập dịch.

“Tôi đã bị lừa. Thật kinh hoàng. Bạn không thể điều hành đất nước như thế. Vào thời khắc như thế này, ông ấy nên thể hiện sự khiêm nhường và để mọi việc cho những người hiểu biết”, Ronaldo Caiado, thống đốc bang Goiás vừa tuyên bố cắt đứt quan hệ với Tổng thống Bolsonaro, phàn nàn.

Trong khi đó, thống đốc Paulo Câmara của bang Pernambuco nói rằng các nhà lãnh đạo địa phương thất vọng khi “mọi chuyên gia từ mọi quốc gia khuyến nghị nên ở nhà thì Bolsonaro lên truyền hình quốc gia gọi đó là sự phóng đại, rằng giãn cách xã hội là không cần thiết, rằng virus không gây chết người mà chỉ là cúm xoàng. Đáng tiếc là chính quyền trung ương giờ quan tâm tới chính trị và bầu cử hơn là sức khỏe người dân Brazil”.

“Tôi không thể tin những lời tổng thống nói ra. Bộ Y tế hướng dẫn phản ứng của chúng tôi. Tổ chức Y tế Thế giới hướng dẫn chúng tôi. Chúng tôi đang cố gắng thuyết phục người dân phải cách ly hơn nữa để ngăn virus lây lan. Thế rồi tổng thống xuất hiện với những lời khuyên hoàn toàn khác, thậm chí cáo buộc các nhà lãnh đạo khác phá hủy việc làm và nền kinh tế. Không thể tin nổi”, thống đốc  Renato Casagrande của bang Espírito Santo đã thốt lên như vậy trong cuộc họp.

Trong thư ngỏ gửi Tổng thống Bolsonaro sau đó, các thống đốc này phát tín hiệu sẽ phớt lờ lời kêu gọi của ông về việc giảm quy mô phong tỏa.

Giữa lúc dịch COVID-19 diễn biến khó lường và rất cần sự đoàn kết nhất trí để đối phó thì tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” tại Brazil chắc chắn sẽ khiến cuộc chiến ở đây thêm cam go.

QUỐC KHÁNH