Chỉ vài giờ sau khi được bầu làm ủy viên không thường trực mới của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ), Arabie Séoudite đã ra tuyên bố từ chối vị trí này. Dù Riyadh đưa ra nhiều lý do giải thích cho quyết định bất ngờ của mình, song các chuyên gia cho rằng đây là hành động "trốn tránh trách nhiệm" trong bối cảnh nước này bị chỉ trích về nhiều vấn đề, trong đó có quyền phụ nữ.
Thông cáo của Bộ Ngoại giao nước này cho hay "Riyadh không thể tiếp nhận ghế ủy viên HĐBA cho tới khi cơ quan này đưa ra những hình thức cải tổ nhằm gánh vác đầy đủ trách nhiệm đối với an ninh và hòa bình thế giới". Đây là động thái mới nhất của quốc gia vùng Vịnh nhằm bày tỏ sự không hài lòng đối với những hành động của HĐBA LHQ. Hồi cuối tháng 9, Bộ trưởng Ngoại giao Arabie Séoudite, Hoàng thân Saud al-Faisal, đã quyết định hủy bỏ bài phát biểu tại Đại hội đồng LHQ trong phiên họp thường niên của tổ chức này. Bộ Ngoại giao Arabie Séoudite cũng cho biết, HĐBA LHQ không giải quyết được cuộc xung đột Palestine-Israel trong nhiều thập kỷ qua và thất bại trong việc ngăn chặn Trung Đông trở thành một khu vực tự do vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Nhiều chuyên gia nhận định Arabie Séoudite cũng thất vọng đối với đường lối chính sách tại Trung Đông của Mỹ. Việc Ngoại trưởng al-Faisal không đăng đàn tại cuộc họp nói trên không chỉ do không hài lòng trước sự chú ý dành cho Tổng thống Iran Hassan Rouhani mà còn thể hiện thái độ không vui khi Mỹ và cả Tổng thống Barack Obama đều hoan nghênh những sáng kiến ngoại giao mới xung quanh chương trình hạt nhân của Tehran. Ngoài ra, Riyadh còn cảm thấy bất an khi Mỹ gần đây quyết định cắt giảm trợ giúp quân sự cho Ai Cập.
Tuy nhiên, quyết định của Arabie Séoudite đã khiến nhiều nhà ngoại giao LHQ rất bất ngờ vì chỉ cách đó vài giờ, các nhà ngoại giao của nước này (cả ở LHQ và Thủ đô Riyadh) đã chúc mừng nhau vì đã giành được một ghế ủy viên HĐBA sau 2 năm cố gắng. Một số chuyên gia tại LHQ nói rằng họ xem sự thay đổi 180 độ của Arabie Séoudite là "lợi bất cập hại" bởi giờ đây, nước này đã mất đi cơ hội góp tiếng nói để cải cách một thể chế mà họ đang chê trách. "Bạn không thể giành chiến thắng nếu bạn không tham gia cuộc chơi", Edward Luck, cố vấn đặc biệt của Tổng thư ký Ban Ki-moon, đã ví von như vậy. Ông cũng lấy làm lạ khi một thành viên của LHQ "chờ 68 năm để có cơ hội này, vận động để được bầu chọn, nhưng cuối cùng lại từ chối nó". Bộ Ngoại giao Nga cũng có phản ứng tương tự.
Hiện chưa rõ 193 quốc gia thành viên LHQ có ngồi lại bỏ phiếu chọn lựa nước thay thế thuộc khu vực châu Á hoặc bỏ trống như Liên Xô từng làm hay không. Có điều hành động của Riyadh thật sự gây khó xử cho cả ĐHĐ và HĐBA LHQ. Dĩ nhiên, bản thân Arabie Séoudite rồi đây có thể "ôm hận", bởi dư luận quốc tế sẽ có thêm cớ để phê phán những vấn đề mà nước này chưa cải thiện.
THANH TRÚC
(Theo CS Monitor, Global and Mail, NY Times)
