Căn cứ Pháp lệnh “Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn”, trong tháng 10-2008, một số địa phương trong thành phố đã tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với các danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND cấp xã. Việc làm trên được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình ủng hộ. Qua đó, góp phần làm trong sạch đội ngũ cán bộ, xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả; khắc phục từng bước tình trạng quan liêu, làm cho chính quyền cơ sở thật sự của dân, do dân, vì dân…

Một buổi tối trung tuần tháng 10, tại hội trường UBND phường Hưng Phú (cũ), nhiều bà con đại diện hộ gia đình cùng các tổ chức thành viên của Ban Công tác Mặt trận khu vực 7 (phường Hưng Phú, quận Cái Răng) đến tham dự hội nghị đóng góp ý kiến đối với các danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND cấp phường, chuẩn bị cho Mặt trận phường tổ chức lấy phiếu tín nhiệm.

Tại hội nghị, các đồng chí Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND phường lần lượt tự kiểm điểm về việc chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; về năng lực điều hành, quản lý, mức độ hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; về đạo đức lối sống; tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân... Bên cạnh những mặt ưu điểm, các cán bộ được lấy phiếu tín nhiệm đều nhìn nhận những khuyết điểm của mình và mong được bà con đóng góp nhằm để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Ông Nguyễn Văn Sáu, Chủ tịch HĐND phường, nhận thấy trong việc thực hiện chức năng giám sát có lúc chưa chủ động; bản thân chưa kịp thời uốn nắn hoặc phê phán một số đại biểu HĐND ít tham gia tiếp xúc cử tri; công tác tiếp xúc cử tri chưa thường xuyên, chỉ tiếp xúc trước và sau kỳ họp nên chưa nắm được đầy đủ và kịp thời tâm tư nguyện vọng của cử tri... Còn ông Nguyễn Hữu Xuân, Chủ tịch UBND phường, thừa nhận rằng trong thực hiện pháp luật có lĩnh vực chưa đến nơi đến chốn như trong xây dựng trái phép chỉ phạt tiền còn buộc tháo dỡ thì chưa thực hiện cưỡng chế được; bản thân chưa chủ động học tập nâng cao trình độ chính trị và chuyên môn, chỉ tham gia học tập khi có quyết định điều động của lãnh đạo; một vài cán bộ thiếu nghiêm túc trong tiếp dân, trong giờ giấc làm việc được giới thiệu nhưng khắc phục chậm...

Các đại biểu bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND cấp xã do Ban Thường trực UBMTTQVN xã Đông Bình, huyện Cờ Đỏ tổ chức.

Đa số các ý kiến đóng góp của bà con đều thống nhất với tự đánh giá nhận xét về ưu, khuyết điểm của từng cán bộ. Bà con cũng ghi nhận cán bộ lãnh đạo phường quan tâm chăm lo đời sống nhân dân, nhất là các hộ nghèo, có hoàn cảnh khó khăn... Tuy nhiên, bà con đề nghị cán bộ lãnh đạo phường cần quan tâm hơn nữa đến đời sống của nhân dân khi về ở khu tái định cư như giữ vệ sinh môi trường, tổ chức lấy rác, làm cỏ... Sắp xếp các hộ buôn bán chiếm lòng lề đường vào nơi khác để những người tham gia giao thông trên tuyến đường trong phường đảm bảo an toàn... Tham dự hội nghị lấy ý kiến, bà Nguyễn Thị Phấn, ở khu vực 7, nhận xét: “Tôi thấy việc tổ chức đóng góp ý kiến cho các cán bộ lãnh đạo là rất cần thiết. Người dân thấy cán bộ có những khuyết điểm nhưng không có dịp góp ý, đây là cơ hội để bà con phát huy quyền làm chủ, đóng góp ý kiến xây dựng cán bộ ngày càng tốt hơn. Sau hội nghị này, mong các cán bộ thấy được những ưu điểm mà phát huy và rút kinh nghiệm, khắc phục những nhược điểm để hết lòng phục vụ nhân dân”.

Sau khi các ấp, khu vực tổ chức lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, Ban Thường trực UBMTTQVN cấp xã tổ chức hội nghị lấy phiếu tín nhiệm. Theo Nghị quyết liên tịch số 09 của Chính phủ và Ủy ban Trung ương MTTQVN về hướng dẫn thi hành các điều 11, 14, 16, 22, 26 của Pháp Lệnh “Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn” thì việc lấy phiếu tín nhiệm lần đầu đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND cấp xã được thực hiện sau 2 năm, kể từ ngày các chức danh này được HĐND cùng cấp bầu; trường hợp được bầu bổ sung giữ chức vụ trong nhiệm kỳ của HĐND cấp xã chưa đủ 2 năm thì không tiến hành lấy phiếu tín nhiệm...

Hội nghị lấy phiếu tín nhiệm ở xã Đông Bình (huyện Cờ Đỏ) đối với chức danh Chủ tịch HĐND và Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND được tổ chức nghiêm túc với đầy đủ các tổ chức thành viên của Mặt trận đại diện cho các tầng lớp nhân dân, thành viên Ban Thường vụ của các tổ chức chính trị – xã hội cùng cấp, Trưởng ban Thanh tra Nhân dân; Bí thư chi bộ; trưởng ấp... Trước khi tiến hành lấy phiếu tín nhiệm, Thường trực UBMTTQVN xã tổ chức Hội nghị đại diện cử tri của 8 ấp đóng góp ý kiến vào bản tự kiểm của Chủ tịch HĐND và Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND xã. Bên cạnh những ưu điểm của cá nhân từng người, 16 ý kiến của bà con còn nêu lên những mặt hạn chế như: Chủ tịch UBND xã hứa kéo điện cho dân ở hai ấp Đông Hiển và Đông Phướng nhưng chưa thực hiện; UBND cần tăng cường chỉ đạo Công an xã xử lý nghiêm những người có hành vi vi phạm các tệ nạn xã hội như đá gà, số đề... và công khai kết quả cho dân biết... Tại hội nghị, các đại biểu tiếp tục đóng góp ý kiến cho các cán bộ lãnh đạo của xã Đông Bình, như đề nghị lãnh đạo địa phương quan tâm, có kế hoạch giúp đỡ các hộ nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững; tạo những điểm vui chơi, giải trí cho người dân sau những giờ lao động mệt nhọc, đây cũng là giải pháp góp phần hạn chế các tệ nạn xã hội ở địa phương...

Ông Trần Văn Hơn, Chủ tịch UBMTTQVN xã Đông Bình, nói: “Trong hội nghị lấy phiếu tín nhiệm, chúng tôi mời đại diện Đảng ủy, Thường trực HĐND, UBND cùng giám sát nên hội nghị được tiến hành trên tinh thần công khai, dân chủ. Kết quả bỏ phiếu tín nhiệm, đồng chí Chủ tịch HĐND xã đạt 91,89% và Chủ tịch UBND xã đạt 80,08%; hai Phó Chủ tịch UBND xã chiếm tỷ lệ 86,48 và 83,78% số phiếu tín nhiệm”. Ông Huỳnh Công Bay, Chủ tịch Hội Nông dân xã, nhận xét: “Tôi thấy việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm là rất cần thiết. Qua đóng góp của các tổ chức, đoàn thể và nhân dân sẽ góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở vững mạnh. Đây chính là dịp để cán bộ tự “soi” lại mình, từ đó thực hiện tốt nhiệm vụ mà nhân dân giao”. Ông Phạm Văn Thông, Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã, phấn khởi nói: “Theo quy định mới, việc lấy phiếu tín nhiệm đã mở rộng thêm thành phần là Ban Thường vụ các tổ chức chính trị – xã hội, Trưởng ban Thanh tra Nhân dân; Bí thư chi bộ; trưởng ấp... Đây là những người đại diện cho các tầng lớp nhân dân nên họ phải có trách nhiệm bỏ phiếu một cách khách quan, không vì cả nể mà để tình cảm riêng tư xen vào lá phiếu sẽ không còn ý nghĩa của việc phát huy quyền làm chủ của mình tham gia xây dựng chính quyền vững mạnh. Qua hội nghị lấy phiếu tín nhiệm lần này, cho thấy những người được tham dự bỏ phiếu tín nhiệm cần thực hiện tốt vai trò giám sát cán bộ trong việc thực hiện nhiệm vụ và lắng nghe tâm tư nguyện vọng chính đáng của nhân dân để đóng góp ý kiến, quyết định lá phiếu của mình đúng thực chất, hiệu quả hơn, nhằm tín nhiệm những người thật sự lo cho dân, vì dân”. Ông Trương Văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Đông Bình, nói: “Việc lấy phiếu tín nhiệm là bài học để cán bộ lãnh đạo địa phương rút kinh nghiệm trong quá trình công tác, tự sửa mình để xứng đáng là người cán bộ của dân. Tôi thấy những ý kiến đóng góp của bà con đều trên tinh thần xây dựng. Nhiều khi trong quá trình công tác mình chưa thấy hết khuyết điểm. Ví dụ như bản thân tôi, trong quá trình lãnh đạo chưa sâu sát nên hiệu quả chưa cao; một số mặt phong trào còn hạn chế... Chính những phân tích của các tổ chức, đoàn thể và bà con, tôi thấy mình cần khắc phục những nhược điểm này để xứng đáng với niềm tin mà bà con”.

Tuy bước đầu thực hiện lấy phiếu tín nhiệm ở một số địa phương, nhưng ở huyện Cờ Đỏ, đã có 2 chức danh Phó Chủ tịch HĐND và Chủ tịch UBND xã có tỷ lệ tín nhiệm dưới 50%. Những trường hợp này, Ban Thường trực Mặt trận xã đề nghị HĐND cấp xã xem xét, quyết định miễn nhiệm. Điển hình như ở xã Thới Hưng, bà P.K.H., Chủ tịch UBND xã, chỉ đạt 28,8% số phiếu tín nhiệm. Trong phần đóng góp ý kiến, bà con ghi nhận bà K.H. có khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ được phân công, bản thân nỗ lực phấn đấu học tập nâng cao trình độ, nhưng bà con cho rằng bà K.H. chưa gần gũi, ít xuống cơ sở, chưa đi sâu tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của quần chúng nhân dân. Nhiều ý kiến phản ánh, hơn ba năm làm nhiệm vụ nhưng người dân chưa biết mặt Chủ tịch UBND xã. Trong chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ địa phương, bà P.K.H thường giao khoán cho ấp thực hiện, mà không kiểm tra, đôn đốc, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn... Ông Nguyễn Văn Ba, Chủ tịch UBMTTQVN xã Thới Hưng, cho biết: “Những vấn đề bà con đóng góp ý kiến đều phản ánh trung thực, trên tinh thần xây dựng. Ý kiến đóng góp thẳng thắn của bà con không chỉ giúp cho các cán bộ được lấy phiếu tín nhiệm thấy được những ưu, khuyết điểm của mình để sửa chữa, mà những cán bộ khác cũng rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân, không để mắc những khuyết điểm như những cán bộ đã được đóng góp ý kiến...”.

Việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh chủ chốt do HĐND xã, phường, thị trấn bầu đã phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong tham gia xây dựng chính quyền. Nơi nào chính quyền vững mạnh, cán bộ nhiệt tình thì sẽ tạo được sự đồng thuận trong nhân dân, tỷ lệ phiếu tín nhiệm cao và ngược lại. Việc kiểm điểm và trực tiếp đóng góp ý kiến vừa thể hiện sinh động quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân vừa có tác dụng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở thật sự là cán bộ của dân, vì dân.

Bài, ảnh: THANH THY