Nhân chuyến thăm Ấn Độ lần đầu tiên trong hai ngày 4 và 5-9, Thủ tướng Úc Tony Abbott và Thủ tướng nước chủ nhà Narendra Modi chiều qua đã ký thỏa thuận mua bán nhiên liệu hạt nhân uranium vốn bị hai bên bỏ lỡ nhiều cơ hội vì nghi kỵ lẫn nhau từ thời Chiến tranh lạnh.

Ấn Độ, nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á đang tăng trưởng nhanh và có dân số lớn thứ 2 thế giới, hiện rất cần nguồn năng lượng phát triển điện, đặc biệt là điện hạt nhân, nhằm đáp ứng nhu cầu của gần 400 triệu người chưa tiếp cận được nguồn điện cơ bản. Úc, nước sản xuất uranium lớn 3 hành tinh và có trữ lượng khí đốt dồi dào, đang phấn đấu trở thành một "siêu cường năng lượng". Cho nên, ngoài thỏa thuận bán nhiên liệu uranium, Úc có thể tận dụng cơ hội xuất khẩu nhiều nguồn năng lượng khác cho Ấn Độ.

Thỏa thuận mới của Canberra đã bù đắp được thị trường uranium Nga vừa bị chính quyền của ông Abbott cấm vận vì tình hình căng thẳng tại miền Đông Ukraina. Có ý kiến chỉ trích rằng việc Úc cung cấp uranium cho quốc gia chưa ký kết hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân như Ấn Độ là một hành động "nguy hiểm và vô trách nhiệm", nhưng Thủ tướng Abbott tuyên bố "đó là chuyện riêng" của New Delhi và tin tưởng Ấn Độ sẽ không bao giờ phổ biến vũ khí hủy diệt. "Ấn Độ không đe dọa một ai. Ấn Độ có nhiều bạn bè. Ấn Độ là siêu cường dân chủ mới nổi của thế giới và thỏa thuận hạt nhân này là tín hiệu quan trọng cho thấy sự tin cậy lẫn nhau giữa Úc và Ấn Độ"- ông Abbott phân trần.

Thủ tướng Úc còn nhìn thấy ở Ấn Độ thị trường tiêu thụ hàng hóa và giáo dục tiềm năng với tầng lớp trung lưu đang lớn mạnh và hơn 500 triệu dân dưới 25 tuổi. Đàm phán xây dựng hiệp định tự do thương mại với Ấn Độ vì thế là mục tiêu tương lai của chính quyền Úc, khi kim ngạch buôn bán giữa hai nước chỉ mới đạt khoảng 15 tỉ USD, thấp hơn gần 10 lần so với giá trị thương mại giữa Úc và Trung Quốc.

Bên cạnh hợp tác vấn đề năng lượng và kinh tế, Úc và Ấn Độ cùng chia sẻ nỗi lo về an ninh và ổn định tại khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Theo ông Amitabh Mattoo, giám đốc Viện Úc-Ấn, giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Melbourne và Đại học Jawaharla Nehru, hai nước này có chung lợi ích chiến lược đảm bảo cho sự cân bằng khu vực, không để Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương nằm dưới sự thống trị của một cường quốc độc tôn nào. Nói rõ hơn, Úc và Ấn Độ đang quan ngại các ý đồ xâm lược của Trung Quốc tại khu vực, dù cả hai có mối quan hệ kinh tế sâu rộng với Bắc Kinh. Chuyến thăm Nhật Bản mới đây của Thủ tướng Ấn Độ cũng thể hiện sự quan ngại này. Washingtion từng bày tỏ mong muốn New Delhi tham gia hoặc hợp tác chặt chẽ với "tam giác chiến lược" Mỹ-Nhật-Úc để kiềm tỏa Trung Quốc.

KIẾN HÒA (Theo AFP, SMH, Al-Jazeera)