Các thành phố trên khắp Trung Quốc đang đẩy mạnh tham vọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Nhưng trong bối cảnh cạnh tranh ở lĩnh vực này ngày càng gay gắt, giới phân tích kêu gọi họ phát huy thế mạnh của mình chứ không phải sao chép lẫn nhau một cách mù quáng.

Được mệnh danh là Thung lũng Silicon của Trung Quốc, Thâm Quyến - trung tâm công nghệ sôi động và đang dẫn đầu cuộc đua AI ở Trung Quốc - đang đầu tư mạnh mẽ vào việc phát triển robot hình người. Với sự hỗ trợ của AI, chúng có khả năng di chuyển nhanh và chính xác, thực hiện các nhiệm vụ từ tuần tra đường phố đến chơi thể thao.

Hồi tháng 2, Thâm Quyến đã công bố các chính sách đặc biệt nhằm thúc đẩy lĩnh vực robot AI, gồm khoản tài trợ lên tới 4,5 tỉ nhân dân tệ (NDT) cùng nhiều khoản trợ cấp khác để thúc đẩy AI và khuyến khích các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ này. Chỉ 3 tháng sau, Cục Quản lý AI quận Long Cương được thành lập, là cơ quan đầu tiên của Trung Quốc chuyên về robot. Zhao Bingbing, Giám đốc Cục Quản lý AI quận Long Cương, cho hay trong vòng 3 năm tới, hơn 1.000 mô hình robot sẽ được triển khai trên khắp các dịch vụ công. Hãng công nghệ xe tự hành Pony AI, nơi đang vận hành khoảng 300 taxi robot không người lái, cho biết có kế hoạch mở rộng đội xe lên 1.000 chiếc trong những năm tới.

Robot hình người được trưng bày tại một cửa hàng ở quận Long Cương, thành phố Thâm Quyến. Ảnh: CNA

Không chỉ Thâm Quyến, các chính quyền Bắc Kinh, Thượng Hải hay Hàng Châu cũng đang triển khai nhiều kế hoạch đầy tham vọng để tranh giành vị thế thống trị về AI tại Trung Quốc. Được sự hỗ trợ đáng kể từ chính phủ, Bắc Kinh là nơi sở hữu nhiều viện nghiên cứu AI và khu công nghiệp đẳng cấp thế giới. Ngành công nghiệp AI cốt lõi của Bắc Kinh đang nhanh chóng đạt giá trị 350 tỉ NDT. Ma Rui, nhà đầu tư và chuyên gia phân tích công nghệ Trung Quốc tại Mỹ, cho rằng nhờ sở hữu đông đảo nhân tài, các viện nghiên cứu đẳng cấp thế giới, Bắc Kinh có thể trở thành ứng viên hàng đầu trong cuộc đua AI. Hiện có hơn 2.400 công ty và doanh nghiệp AI đã đăng ký trên khắp thủ đô.  

Trong khi đó, Thượng Hải tận dụng danh tiếng là một trung tâm tài chính toàn cầu để thúc đẩy các mục tiêu và tham vọng AI. Đơn cử, thành phố này hồi tháng 7 đã tổ chức Hội nghị AI Thế giới (WAIC) và công bố khoản trợ cấp trị giá 1 tỉ NDT để giúp các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp địa phương ứng dụng các giải pháp AI. Theo Channel News Asia, cơ sở hạ tầng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược AI của Thượng Hải. Năm 2021, thành phố này trở thành thành phố đầu tiên trên thế giới triển khai mạng lưới quang học, hỗ trợ mọi thứ từ công nghiệp, thương mại điện tử đến làm việc từ xa, hậu cần. Theo dữ liệu của chính phủ, tính đến cuối quý I năm nay, riêng lĩnh vực AI của Thượng Hải đã mang lại hơn 118 tỉ NDT, tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi lợi nhuận cũng tăng 65%. Trong chuyến thăm hồi tháng 4, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khuyến khích Thượng Hải tăng cường hỗ trợ chính sách, bồi dưỡng nhân tài và phấn đấu phát triển các sản phẩm AI chất lượng cao, an toàn và đáng tin cậy hơn; đẩy nhanh nỗ lực trở thành nguồn sáng tạo tiên tiến hàng đầu và là trung tâm công nghệ có ảnh hưởng toàn cầu.

Tương tự, Hàng Châu cũng đang mạnh tay đầu tư vào lĩnh vực AI. Tại đây, các công ty như DeepSeek hay Game Science đang tạo nên sự bùng nổ trong lĩnh vực AI. Tính đến tháng 12-2024, hơn 200 công ty liên quan đến robot đã được đăng ký tại Hàng Châu. Giới chức thành phố cũng có nhiều kế hoạch đầy tham vọng cho việc phát triển AI, gồm cung cấp các khoản trợ cấp lên tới 60% để hỗ trợ các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp AI. Dự kiến, doanh thu từ lĩnh vực AI cốt lõi của thành phố sẽ vượt mức 390 tỉ NDT. Trong một số cuộc thăm dò về AI, Hàng Châu còn được xếp hạng cao hơn hoặc ngang bằng với Bắc Kinh, thậm chí còn hơn Thâm Quyến.

Các nhà phân tích cho rằng cuộc đua AI tại Trung Quốc đang sôi động, song không có thành phố nào dẫn đầu. "Nhiều thành phố đang phát triển song song" - Ma, nhà đầu tư công nghệ có trụ sở tại San Francisco, nhận xét. Những người khác cảnh báo các thành phố không nên tham gia cuộc đua AI một cách mù quáng. Chuyên gia về công nghệ, truyền thông và viễn thông Cheong nhận định: “Nền kinh tế Trung Quốc đã chậm lại trong thời gian gần đây… và vấn đề là nhiều người đầu tư mù quáng vào AI mà thậm chí không biết liệu (các điều kiện tại địa phương) có ổn định hoặc đáng tin cậy trong dài hạn hay không”.

Trong khi các chính quyền địa phương chạy đua để giành lợi thế trong lĩnh vực AI, chính quyền trung ương dường như thận trọng về nguy cơ đầu tư quá mức vào lĩnh vực này. Trong hội nghị công tác đô thị trung ương hồi tháng 7, Chủ tịch Tập Cận Bình đã chỉ trích chính quyền địa phương vì “tâm lý đám đông” khi triển khai các dự án năng lượng mới và AI. “Liệu mọi tỉnh thành trong nước có nhất thiết phải phát triển công nghiệp theo hướng này không?” - lời cảnh báo thẳng thắn của ông Tập Cận Bình được đăng trên Nhân dân Nhật báo.

TRÍ VĂN