Vừa qua, tại Hà Nội, Quỹ hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức trao giải thưởng cho 41 công trình nghiên cứu, ứng dụng khoa học xuất sắc năm 2012. Giải thưởng gồm 5 giải nhất, 8 giải nhì, 13 giải 3 và 16 giải khuyến khích. Công trình "Nghiên cứu quy trình công nghệ, thiết bị và ứng dụng sản xuất Zeolite 4A thay thế hàng nhập khẩu" của Công ty Cổ phần Phân bón- Hóa chất Cần Thơ đạt giải nhất lĩnh vực công nghệ vật liệu. Đây là lần thứ 2, đơn vị này được trao giải nhất VIFOTEC.

Zeolite được gọi là các "rây phân tử", thuộc họ vật liệu vi mao quản, có bề mặt riêng và dung lượng trao đổi ion khá lớn, khả năng hấp thụ tốt, hoạt tính xúc tác và độ chọn lọc cao, rất bền cơ, bền nhiệt và có thể tái sinh. Với các đặc tính quý này, Zeolite được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực sản xuất, đặc biệt là công nghiệp sản xuất các chất tẩy rửa, công nghiệp lọc dầu, hóa dầu, hóa chất bảo vệ môi trường… Công ty Cổ phần Phân bón- Hóa chất Cần Thơ nghiên cứu Zeolite từ đầu những năm 2000 với sản phẩm đầu tiên là Zeolite XP xuất phát từ nhu cầu vệ sinh ao hồ phục vụ nuôi trồng thủy sản cho ĐBSCL. Đây là công trình nghiên cứu khoa học ứng dụng vào sản xuất với sự hỗ trợ chuyển giao công nghệ của Đại học Bách khoa Hà Nội. Đầu năm 2005, đề tài "Nghiên cứu công nghệ chế tạo và ứng dụng sản xuất sản phẩm Zeolite XP" của công ty được nghiệm thu và được Liên hiệp các Hội Khoa học- Kỹ thuật Việt Nam trao giải nhất Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam.

Trên cơ sở thành công của Zeolite XP và nhu cầu thị trường sử dụng Zeolite trên các lĩnh vực sản xuất khác, đặc biệt là hóa-mỹ phẩm, năm 2006, công ty tiếp tục nghiên cứu sản xuất Zeolite 4A có độ tinh khiết 99%. Gần 6 năm thử nghiệm, tháng 4-2011, Nhà máy sản xuất Zeolite 4A công suất 20.000 tấn/năm đầu tiên của Việt Nam ra đời. Zeolite 4A được công ty sản xuất theo phương pháp thủy nhiệt có chất lượng hoàn toàn ổn định. Zeolite 4A được đánh giá cao ở 2 điểm: chất lượng có dung lượng trao đổi ion cao hơn từ 10 – 15% so với sản phẩm của một số nước khác, giá cả luôn thấp hơn 5% so với giá nhập khẩu. Với sản lượng 11.000 tấn được tiêu thụ trong năm 2012, hiện Zeolite 4A của công ty đang thay thế 50% thị phần Zeolite phải nhập khẩu của cả nước. Theo ông Nguyễn Văn Hào, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phân bón- Hóa chất Cần Thơ- tác giả công trình nghiên cứu, mục tiêu lớn của đơn vị là khi chinh phục được thị trường trong nước sẽ tiếp tục tính toán lại chi phí để hạ giá thành sản phẩm, tăng thêm sức cạnh tranh để có thể thay thế hoàn toàn hàng nhập khẩu.

Hồng Tươi