Cách đây hơn 42 năm, cậu bé Rakhal Das cùng cha rời quê hương Dhaka trên chuyến tàu hỏa cuối cùng từ Đông Pakistan đến bang Calcutta của Ấn Độ ngay khi chiến tranh Ấn Độ - Pakistan nổ ra năm 1965. Sáu năm sau, Bangladesh tuyên bố tách khỏi Pakistan và trở thành quốc gia độc lập với Thủ đô là Dhaka. Khi đó, Das hy vọng tuyến tàu lửa năm xưa sẽ sớm được nối lại để mình có thể thường xuyên về thăm họ hàng, bạn bè ở Bangladesh. Thật ra, Das có thể trực tiếp qua lại giữa Calcutta và Dhaka bằng xe buýt từ những năm 1990, nhưng đi bằng tàu hỏa mới có ý nghĩa vì nó biểu hiện tình hữu nghị giữa hai dân tộc từng là anh em một nhà.

Sự chờ đợi của Das tưởng đã có thể được đền đáp vào năm 2001 khi Ấn Độ và Bangladesh ký thỏa thuận nối lại dịch vụ vận tải đường sắt trực tiếp giữa Dhaka và Kolkata, thành phố thuộc bang Tây Bengal ở Ấn Độ. Tuy nhiên, thỏa thuận này bị ách tắc do hai bên không tìm được tiếng nói chung về vấn đề đảm bảo an ninh.

Tàu tốc hành Hữu nghị sẽ thắt chặt quan hệ giữa nhân dân Ấn Độ - Bangladesh. Ảnh: Indian Express

Ước muốn có mặt trên chuyến tàu lửa đầu tiên trở về Dhaka của Das, nay là nhà buôn 54 tuổi, nếu không có gì thay đổi sẽ thành hiện thực vào ngày mai 14-4 khi tàu tốc hành Hữu nghị lăn bánh nhân dịp lễ đón năm mới của người Bengal. Das muốn mình là một trong 418 hành khách đầu tiên đi trên tuyến đường sắt dài 538 km từ Calcutta đến Dhaka, trong đó 120 km thuộc lãnh thổ Ấn Độ và phần còn lại thuộc Bangladesh. Ngồi xe lửa xuyên biên giới lần đầu tiên kể từ năm 1965 còn là niềm vinh dự, bởi chuyến tàu này sẽ được các nhà lãnh đạo hai nước tiễn đưa và đón tiếp.

Để đi tuyến xe lửa quốc tế này, hành khách phải đặt vé trước vài ngày để công ty đường sắt làm thủ tục và trình danh sách hành khách cho cơ quan nhập cảnh hai nước. Mục đích của việc này là nhằm kiểm soát người nhập cảnh và ngăn ngừa nguy cơ bất an ninh. New Delhi yêu cầu Dhaka xây dựng hàng rào không cho người đến gần tuyến đường ray bên lãnh thổ Bangladesh.

Trong khi đó, để tỏ rõ quyết tâm hợp tác chống khủng bố mà hai bên đã ký kết, Bangladesh vừa trao cho Ấn Độ tên Sujit Debbarma, thủ lĩnh nhóm nổi dậy bị cấm hoạt động tại Ấn Độ thuộc Mặt trận Giải phóng Quốc gia Tripura (NLFT). Nhóm này tập trung lực lượng trên lãnh thổ Bangladesh với mục tiêu đấu tranh thành lập quốc gia riêng tại tỉnh Tripura của Ấn Độ có chung đường biên giới dài 858 km với Bangladesh. Một số nhóm nổi dậy tại miền Đông Bắc Ấn Độ cũng đang ẩn náu tại Bangladesh.

Các nhà phân tích cho rằng việc khôi phục tuyến đường sắt giữa hai nước sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân Bangladesh. Theo Bimal Pramanik thuộc Trung tâm nghiên cứu quan hệ Ấn Độ-Bangladesh, nếu 1 người Ấn Độ sang Bangladesh chủ yếu để làm ăn hoặc thăm thân nhân thì sẽ có 10 người Bangladesh qua Ấn Độ vì đủ mọi lý do, như chữa bệnh, học tập, mua sắm, buôn bán hoặc đi thăm dòng họ đã ly tán. Một số người Ấn Độ lo ngại nguy cơ gia tăng nạn buôn bán phụ nữ và vũ khí hay phong trào Hồi giáo cực đoan. Nhưng giới chức an ninh Ấn Độ cho rằng những quan ngại đó không có cơ sở.

PHÚC NGUYÊN (Theo BBC, Reuters, KUNA)