Sau quyết định hồi trung tuần tháng 12-2014 về bình thường hóa quan hệ với Cuba và chấm dứt hơn nửa thế kỷ thù địch, Mỹ tiếp tục có những động thái nhằm hàn gắn cũng như cải thiện quan hệ với các nước Mỹ La-tinh. Và đúng như nhận định của Tổng Thư ký Tổ chức các quốc gia châu Mỹ (OAS) Jose Miguel Insulza, việc nối lại bang giao với Havana đã xóa bỏ điều gây chia rẽ lớn nhất trong quan hệ giữa Washington với các nước láng giềng phía Nam.
Trong cuộc gặp với Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden sau lễ nhậm chức nhiệm kỳ hai hôm 2-1, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff thông báo sẽ công du Washington vào tháng 9 tới và đây là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một lãnh đạo Brazil đến xứ cờ hoa trong vòng hai thập niên qua (bà Rousseff từng dự định tới Mỹ hồi tháng 10 năm ngoái nhưng cuối cùng phải hủy vì vụ xì-căng-đan tình báo Mỹ nghe lén, theo Financial Times). Việc đại sứ Brazil tại Mỹ Mauro Vieira vừa được bổ nhiệm làm ngoại trưởng cũng cho thấy quyết tâm nâng tầm quan hệ song phương của Brasilia. “Chúng tôi cải thiện quan hệ với Mỹ bởi tầm quan trọng của nước này về kinh tế, chính trị, khoa học và công nghệ cũng như khối lượng buôn bán hai chiều”- Tổng thống Rousseff nhấn mạnh.
Mặc dù có nhiều điểm tương đồng nhưng hai nền kinh tế lớn nhất châu Mỹ trong một thời gian dài thiếu sự tin cậy lẫn nhau. Chẳng hạn như việc Brazil có quan hệ gần gũi với Cuba và Venezuela khiến Mỹ khó chịu. Do đó, trong cuộc gặp với bà Rousseff, Phó Tổng thống Biden bày tỏ hy vọng “Năm mới, khởi đầu mới”, còn Bộ Ngoại giao Mỹ loan báo hai bên nhất trí sẽ cùng làm việc trên tinh thần “đối tác bình đẳng” trong các vấn đề quốc tế và khu vực.
Cũng trong chuyến thăm xứ Samba dự lễ nhậm chức của bà Rousseff, ông Biden đã có cuộc gặp chớp nhoáng với Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro. Đây là lần tiếp xúc hiếm hoi giữa lãnh đạo hai quốc gia vốn đã trở nên hiềm khích kể từ khi người tiền nhiệm của ông Maduro là Hugo Chavez lên nắm chính quyền năm 1998. Tại cuộc gặp do phía Venezuela đề xuất, hai bên đều bày tỏ mong muốn khôi phục quan hệ. Cuộc tiếp xúc được ông Maduro mô tả với báo giới là “chân thành”, theo BBC. “Tôi nói với Phó Tổng thống Biden, và tôi đã nói 1.000 lần trước đó với Mỹ rằng chúng tôi cần quan hệ tôn trọng lẫn nhau, không đòi hỏi gì hơn”- ông Maduro cho biết thêm.
Trong bối cảnh nhiều cường quốc như Trung Quốc và Nga đang ve vãn các nước Mỹ La-tinh, Mỹ ngay từ những ngày đầu năm 2015 đã có những bước đi nhằm tái lập ảnh hưởng tại khu vực mà họ tự coi là “sân sau” của mình. Để làm được điều đó, có lẽ Washington sẽ phải chú ý hơn tới vấn đề “đối tác bình đẳng” hay “tôn trọng lẫn nhau” như đòi hỏi của các láng giềng nhỏ hơn.
QUỐC KHÁNH
