TP Cần Thơ đang phấn đấu trở thành trung tâm chuyển đổi số (CĐS) của vùng ĐBSCL và tập trung phát triển hài hòa 3 trụ cột: chính quyền số, kinh tế số (KTS) và xã hội số. Theo các chuyên gia, với Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị "Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia”, TP Cần Thơ có nhiều cơ hội để CĐS toàn diện dựa trên nhu cầu, lợi thế hiện có và huy động sự tham gia tích cực từ các bên liên quan.

Tạo nền tảng phát triển kinh tế số

Trong giai đoạn 2021-2025, TP Cần Thơ chú trọng triển khai các nhiệm vụ về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, CĐS trên các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, y tế, giáo dục, du lịch... Thành phố từng bước xây dựng chính quyền số, phát triển KTS, xã hội số; hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp, trung tâm đổi mới sáng tạo, khu công nghệ cao và khu công nghệ thông tin tập trung, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư.

Máy bay không người lái ứng dụng trong nông nghiệp thông minh được trưng bày tại một sự kiện do TP Cần Thơ tổ chức.

Trong quá trình CĐS, KTS đóng vai trò là động lực tăng trưởng chủ yếu cho nền kinh tế đô thị hiện đại, xanh và bền vững. Với vai trò đô thị trung tâm vùng ĐBSCL, Cần Thơ đang hướng đến xây dựng đô thị số, đô thị thông minh và huy động các bên liên quan cùng tham gia. Theo ông Đỗ Lễ Phúc Tâm, Viện Đô thị thông minh và quản lý, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, mối quan hệ giữa CĐS và thành phố thông minh là mối quan hệ hai chiều. Theo đó, CĐS tạo ra nền tảng số, hạ tầng số và ứng dụng số (KTS, xã hội số, chính quyền số). Chiến lược thành phố thông minh tạo điều kiện cho các ứng dụng số giải quyết được các vấn đề đô thị như chống ngập, môi trường, y tế... Quá trình CĐS gắn với phát triển đô thị thông minh đòi hỏi chuyển đổi cơ bản hoạt động và tư duy, lấy con người làm trung tâm và sử dụng công nghệ tiên tiến (AI, IoT) để cải thiện triệt để việc cung cấp dịch vụ số. Khung triển khai chiến lược thành phố thông minh sẽ bao gồm các bước như nhận diện hình ảnh thành phố, xác định tầm nhìn và mục tiêu, lập kế hoạch thực hiện bền vững. TP Cần Thơ có thể nghiên cứu áp dụng mô hình phát triển ISCM, trong đó cần đặt giáo dục làm trung tâm, kết nối chính quyền, cơ quan nghiên cứu, vận động sự tham gia của doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng, người dân trong một hệ sinh thái nghiên cứu và phát triển sản phẩm, dịch vụ phù hợp với yêu cầu của một đô thị số, đô thị thông minh, bền vững.

Mục tiêu cụ thể và giải pháp đột phá

Trong từng ngành, từng lĩnh vực, thành phố đã đề ra mục tiêu CĐS cụ thể, đặc biệt để phát triển KTS bền vững, thành phố đang hướng đến khai thác hiệu quả lợi thế nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, thương mại - dịch vụ và du lịch thông minh, góp phần tăng trưởng GRDP và nâng cao năng lực cạnh tranh. Chia sẻ về CĐS trong nông nghiệp, phát triển "nông nghiệp thông minh", ông Nguyễn Văn Toàn Cơ, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Giải pháp Công nghệ Felix, cho rằng, cần tiếp cận nông nghiệp thông minh dựa trên tư duy KTS và quản trị chuỗi giá trị, nhằm biến Cần Thơ thành "bộ não số" điều phối nông nghiệp cho toàn vùng. Thành phố có thể thực hiện 3 nhóm giải pháp đột phá:

Thứ nhất là chuyển đổi từ "sản xuất rồi mới bán" sang "sản xuất theo tín hiệu thị trường số". Nông nghiệp thông minh phải bắt đầu từ "thị trường thông minh". Cần Thơ cần tiên phong xây dựng Trung tâm Dữ liệu nông nghiệp số cấp vùng, tích hợp dữ liệu từ các sàn thương mại điện tử B2B lớn (như Felix, Alibaba...) để dự báo nhu cầu, định danh số bằng cách cấp mã số vùng trồng gắn liền với hồ sơ tín dụng số của nông dân trên Blockchain. Khi nông dân có "lý lịch số" minh bạch, họ dễ dàng tiếp cận vốn vay tín dụng và bảo hiểm nông nghiệp mà không cần thế chấp tài sản hữu hình. Felix sẵn sàng chia sẻ API dữ liệu thị trường và hành vi người mua quốc tế để Cần Thơ tích hợp vào hệ thống quy hoạch chung.

Thứ hai là thực hiện mô hình "Kho vận thông minh chia sẻ" để giảm thất thoát sau thu hoạch thông qua việc xây dựng mạng lưới kho lạnh thông minh quy mô nhỏ tại các vùng nguyên liệu, vận hành theo mô hình "kinh tế chia sẻ" giúp nông dân có thể thuê kho theo giờ/ngày qua ứng dụng di động để trữ hàng chờ giá tốt.

Thứ ba là quan tâm phổ cập "doanh nhân nông nghiệp số" thông qua đào tạo thực chiến, trang bị các "kỹ năng thương mại số" cho doanh nghiệp, chủ thể OCOP của thành phố.

Theo bà Huỳnh Nguyễn Bảo Loan, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng Cần Thơ, mục tiêu chung của TP Cần Thơ là phấn đấu trở thành trung tâm CĐS của vùng ĐBSCL. Để đạt mục tiêu này, thành phố đã và đang nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, tập trung vào ba lĩnh vực cốt lõi là tài chính và đầu tư, phát triển doanh nghiệp số, tài sản dữ liệu. Bên cạnh đó, việc đo lường và giám sát là một phần không thể thiếu để đánh giá hiệu quả của các chính sách và mục tiêu KTS, CĐS. Vì vậy, trong thời gian tới Cần Thơ cần nghiên cứu, xây dựng thiết lập hệ thống đo lường đa chiều. Định kỳ cập nhật, hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đo lường KTS và xã hội số của Cần Thơ, bảo đảm thống nhất với chỉ tiêu cấp quốc gia, cấp ngành và cấp địa phương. Ban hành bộ chỉ số CĐS thành phố năm 2026 (cấp sở/ngành; UBND xã/phường). Xây dựng bộ chỉ tiêu, phương pháp và công cụ đo lường "kinh tế dữ liệu" cấp thành phố. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu và đề xuất áp dụng chuẩn thống kê KTS theo thông lệ quốc tế.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN