Tại Chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số (CĐS) quốc gia năm 2025 vừa được Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, các bộ, ngành Trung ương, địa phương, doanh nghiệp bàn các giải pháp thúc đẩy CĐS nhanh, hiệu quả gắn với phân cấp, phân quyền và triển khai mô hình chính quyền 2 cấp. Qua 5 năm thực hiện CĐS, Việt Nam đạt được kết quả ấn tượng ban đầu; hạ tầng số Việt Nam đã sẵn sàng cho giai đoạn bùng nổ về dịch vụ, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến được người dân sử dụng tăng cao; kinh tế số đóng góp ngày càng lớn. Việt Nam đã bước qua giai đoạn khởi động và đang tiến vào giai đoạn tăng tốc CĐS.

TP Cần Thơ và VNPT ký kết Thỏa thuận hợp tác CĐS giai đoạn 2025-2030.

Kết quả bước đầu

Theo đánh giá của Bộ Khoa học và Công nghệ, sau 5 năm thực hiện CĐS, Việt Nam đã qua giai đoạn khởi động và đang tiến vào giai đoạn tăng tốc CĐS. Giai đoạn khởi động tập trung nâng cao nhận thức số, xây dựng hạ tầng, nền tảng và các dịch vụ công cơ bản. Hạ tầng số Việt Nam sẵn sàng cho giai đoạn bùng nổ về dịch vụ, Chính phủ số và dịch vụ công trực tuyến tiến bộ rõ rệt, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến được người dân sử dụng tăng cao, hồ sơ giải quyết trực tuyến toàn trình đạt gần 40% và tăng gấp 9 lần so với năm 2019. Xếp hạng Chính phủ số của Việt Nam theo Liên Hiệp Quốc tăng 15 bậc so với kỳ công bố năm 2022. Kết quả này cho thấy các nỗ lực xây dựng Chính phủ điện tử, chính phủ số đã mang lại hiệu quả bước đầu; kinh tế số đóng góp ngày càng lớn, doanh thu ngành công nghiệp công nghệ thông tin năm 2024 đạt khoảng 2,772 triệu tỉ đồng (tương đương 118 tỉ USD) và tăng 24% so với năm trước, xuất khẩu phần cứng - điện tử tăng 29%. Khu vực số đã và đang trở thành động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.

Đến nay, nhiều nền tảng số quốc gia và dịch vụ số cơ bản đã được đưa vào sử dụng, tạo đột phá trong quản trị và phục vụ người dân. Hình thành hàng loạt nền tảng quan trọng như hệ thống họp trực tuyến Chính phủ, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu đất đai, Cổng Dịch vụ công quốc gia. Cùng với đó, hạ tầng định danh và xác thực điện tử đã hình thành, tạo nền tảng để người dân giao dịch trực tuyến an toàn, thuận tiện trong tương lai.

Thời gian qua, TP Cần Thơ xác định CĐS là một nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong tiến trình phát triển, gắn kết chặt chẽ với công tác cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và nâng cao chất lượng đời sống người dân. Đến nay, Cần Thơ là địa phương có hạ tầng số phát triển hàng đầu vùng ĐBSCL, tạo nền tảng vững chắc cho việc triển khai đồng bộ các nhiệm vụ CĐS trên cả ba trụ cột: chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Hạ tầng viễn thông, Internet tiếp tục được đầu tư, mở rộng và hiện đại hóa như: mạng Internet băng thông rộng đã phủ 100% xã, phường, bảo đảm người dân ở cả khu vực đô thị và nông thôn đều được tiếp cận các dịch vụ số; mạng 4G phủ kín 100% dân cư, trong khi mạng 5G đã được triển khai đến khu vực trung tâm các xã, phường trên địa bàn. Toàn thành phố có 3,6 triệu thuê bao di động và 3,03 triệu thuê bao Internet. Trung tâm dữ liệu của thành phố được xây dựng theo mô hình điện toán đám mây, quản lý trên 50 hệ thống thông tin với hơn 300 máy chủ ảo, 41.000 hộp thư công vụ và đang từng bước chuyển đổi sang giao thức IPv6 cho các hệ thống trọng yếu, đảm bảo khả năng mở rộng, lưu trữ và khai thác dữ liệu hiệu quả.

CĐS nhanh hơn - hiệu quả hơn - gần dân hơn

Ông Vũ Hải Quân, Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ, cho biết: Kết quả CĐS thời gian qua cho thấy nền móng CĐS quốc gia đã cơ bản được hình thành. Từ hạ tầng, dịch vụ đến thể chế, chúng ta đã sẵn sàng bước vào giai đoạn mới với quyết tâm cao hơn, hành động quyết liệt hơn. Trong 5 năm tới (2026-2030) là giai đoạn Việt Nam CĐS ở mức độ sâu rộng hơn, với trọng tâm là tạo ra giá trị kinh tế - xã hội cụ thể. Mục tiêu cao nhất của CĐS giai đoạn này là phải chuyển hóa được những thành quả số hóa thành tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia. CĐS phải hiệu quả hơn, đo bằng kết quả cụ thể và lợi ích mang lại cho người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế. Thế giới số đang chuyển động từng giây, “nếu chúng ta chậm chúng ta sẽ tụt hậu”. Vì vậy, CĐS cần phải nhanh hơn, trong xây dựng và hoàn thiện thể chế, trong triển khai chiến lược, trong ứng dụng công nghệ mới và đặc biệt là trong thay đổi tư duy, cách làm.

Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) chia sẻ một số kết quả và giải pháp thúc đẩy CĐS lấy người dân làm trung tâm trong mô hình chính quyền 2 cấp. Từ ngày 1-7-2025, khi mô hình chính quyền 2 cấp được triển khai thống nhất trên toàn quốc, VNPT đã đảm nhận vai trò nòng cốt về kỹ thuật và hạ tầng số, bảo đảm cho các hệ thống hành chính vận hành an toàn, liên tục, không gián đoạn. Cụ thể, VNPT đã nâng cấp toàn bộ mạng truyền dẫn, mở rộng băng thông gấp đôi, bảo đảm kết nối đến tận cấp xã và chia sẻ hạ tầng với các nhà mạng khác để mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ số; Cổng Dịch vụ công Quốc gia được nâng cấp cả hạ tầng và phần mềm, bảo đảm 120.000 kết nối đồng thời, trở thành điểm “một cửa số” tập trung, tiếp nhận hồ sơ trực tuyến duy nhất; Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Dân cư được điều chỉnh, nâng cấp 14 phần mềm nội bộ để vận hành theo mô hình hai cấp. VNPT thực hiện chuyển đổi và nâng cấp hàng loạt nền tảng số tại địa phương: hệ thống giải quyết thủ tục hành chính (26/34 tỉnh, thành), hệ thống quản lý văn bản điều hành (21/34 tỉnh, thành phố), và nền tảng tích hợp dữ liệu (19/34 tỉnh, thành). VNPT cũng triển khai AI Chatbot và Robot tự động (RPA) hỗ trợ cán bộ xử lý hồ sơ, hướng dẫn người dân trực tuyến, từng bước hình thành mô hình “công chức số - công dân số” ngay tại cơ sở. VNPT cam kết tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương xây dựng mô hình 2 cấp hiện đại, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, dữ liệu làm nền tảng, công nghệ và trí tuệ nhân tạo làm động lực phát triển. VNPT cũng đang triển khai mạnh mẽ hệ sinh thái số trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, nông nghiệp, du lịch thông minh, giao thông thông minh… để CĐS thực sự đi vào đời sống hằng ngày của người dân.

Ngày 8-10-2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã ký Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN ban hành Khung Kiến trúc Tổng thể Quốc gia. Khung kiến trúc sẽ tạo chuẩn thống nhất đầu tiên cho CĐS trong toàn bộ hệ thống chính trị; đặt nền móng để triển khai thiết kế, đầu tư, vận hành hệ thống công nghệ thông tin tập trung, thống nhất, minh bạch, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Kiến trúc tổng thể của mô hình được thiết kế theo các lớp chức năng, bao gồm: lớp hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung, lớp dữ liệu và nền tảng lõi, lớp ứng dụng và nghiệp vụ dùng chung và lớp kênh tương tác và đo lường hiệu quả. Sự phân lớp này giúp phân định rõ vai trò, trách nhiệm của các cơ quan và bảo đảm các thành phần có thể được phát triển độc lập nhưng vẫn tương thích và kết nối chặt chẽ với nhau. Khung Kiến trúc đặt trọng tâm vào trí tuệ nhân tạo và dữ liệu như 2 trụ cột nền tảng của quản trị quốc gia số.

Tại Chương trình chào mừng Ngày CĐS quốc gia năm 2025, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: Ngày CĐS quốc gia năm 2025 với chủ đề “CĐS nhanh hơn - hiệu quả hơn - gần dân hơn” là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, nhằm nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS; đưa CĐS thực chất đi vào cuộc sống và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội.

Phó Thủ tướng yêu cầu thời gian tới các bộ, ngành Trung ương và địa phương tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế; trước mắt khẩn trương đưa các luật liên quan khoa học công nghệ đi vào cuộc sống, ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn đầy đủ. Tập trung các nguồn lực đầu tư cho hạ tầng số; đẩy mạnh phổ cập và sử dụng danh tính số cho người dân. Đẩy mạnh CĐS và ứng dụng công nghệ CĐS toàn diện, kết hợp đồng bộ với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Đổi mới căn bản tư duy tiếp cận về công cuộc CĐS, lấy hiệu quả và thực chất làm thước đo. Cộng đồng doanh nghiệp cần thúc đẩy tái cấu trúc mô hình kinh doanh, sản xuất, dịch vụ dựa trên dữ liệu tự động hóa và nền tảng số để tạo ra động lực tăng trưởng mới và việc làm mới cho nền kinh tế. 

Bài, ảnh: ANH KHOA