Năm 2024, TP Cần Thơ dự kiến công nhận thêm 5 xã nông thôn mới (NTM) nâng cao, ước cuối năm 2024 toàn bộ 36 xã của thành phố đều đạt chuẩn NTM nâng cao. Đồng thời, công nhận thêm 3 xã NTM kiểu mẫu, ước cuối năm thành phố có 10/36 xã NTM kiểu mẫu. Như vậy, thời điểm hiện tại là giai đoạn nước rút để thành phố hoàn thành các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, chương trình xây dựng NTM đang gặp nhiều khó khăn chủ quan lẫn khách quan cần sự chung tay tháo gỡ mới có thể đạt được kết quả như kỳ vọng.
Nhiều cản ngại
Theo ông Lê Văn Tính, Phó Chánh chuyên trách Văn phòng điều phối Xây dựng NTM TP Cần Thơ, nguồn lực phục vụ hoàn thành, nâng chất các tiêu chí NTM luôn là bài toán khó đối với thành phố. “Ở khu vực nông thôn, người dân sinh sống dọc theo các tuyến giao thông, kênh, rạch nên việc đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng các dự án giao thông nông thôn đòi hỏi phải thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, có trường hợp phải bố trí tái định cư, tốn nhiều chi phí. Trong khi đó, TP Cần Thơ là một trong những địa phương không được Trung ương hỗ trợ vốn đầu tư thực hiện Chương trình trong giai đoạn 2021-2025. Đơn cử, huyện Phong Điền đang phấn đấu đạt chuẩn huyện NTM nâng cao trong năm nay. Tuy nhiên, huyện đang thiếu vốn xây dựng trường THPT đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và 2; Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên đạt kiểm định chất lượng giáo dục cấp độ 2 trong Bộ tiêu chí huyện NTM nâng cao” - ông Lê Văn Tính nói.
Vùng trồng sầu riêng chuyên canh tại xã Tân Thới, huyện Phong Điền.
Nhiều địa phương phản ánh gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện Bộ tiêu chí NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021 -2025 bởi hầu hết các tiêu chí đều nâng chuẩn hơn gấp nhiều lần so với giai đoạn 2016-2020. Theo ông Nguyễn Thành Út, Chủ tịch UBND huyện Thới Lai, bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 tăng 8 chỉ tiêu; NTM nâng cao được bổ sung 34 tiêu chí mới và điều chỉnh 6 chỉ tiêu. Về tiêu chí huyện NTM bổ sung tăng 22 chỉ tiêu và tiêu chí huyện NTM nâng cao tăng 12 chỉ tiêu. Với sự bổ sung, điều chỉnh như trên, có nhiều tiêu chí, chỉ tiêu nhỏ cần phải có lộ trình, thời gian để thực hiện. Đơn cử, nhóm tiêu chí về hạ tầng kinh tế xã hội (giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa...) cần phải điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn; nhóm tiêu chí về kinh tế và tổ chức sản xuất, tiêu chí hành chính công… cũng phải có lộ trình, thời gian dài mới mang lại kết quả.
Cùng với việc nâng chất lượng các bộ tiêu chí, hiện văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện một số bộ ngành còn chậm ban hành, chưa đồng bộ, chưa phù hợp thực tế của từng địa phương, vùng miền. Điều này dẫn đến việc phân công đơn vị phụ trách hướng dẫn thực hiện từng tiêu chí, chỉ tiêu trong bộ tiêu chí huyện NTM, NTM nâng cao đôi khi chưa phù hợp, làm ảnh hưởng đến tính chủ động trong xây dựng kế hoạch, chỉ đạo và kết quả thực hiện chương trình. Ở một góc độ khác, tình hình vệ sinh môi trường ở một số xã chưa đảm bảo; cảnh quan môi trường nông thôn từng bước được cải thiện thông qua việc trồng cây xanh, lắp đặt hệ thống chiếu sáng nhưng việc thu gom, xử lý rác thải, nhất là việc phân loại rác tại nguồn vẫn tồn tại nhiều bất cập. Sự quan tâm thực hiện chương trình ở một số xã, huyện đôi lúc chưa sâu sát, thường xuyên và chặt chẽ; các chính sách thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn khó tiếp cận…
Giải pháp đồng bộ
Trước những khó khăn đặt ra, TP Cần Thơ xác định tiếp tục phát huy nội lực, đồng thời chỉ đạo các địa phương tận dụng tối đa tiềm năng để hoàn thành mục tiêu đề ra trong năm 2024. Theo ông Nguyễn Thành Út, năm 2024 huyện đặt mục tiêu hoàn thành xây dựng 2 xã NTM nâng cao Thới Thạnh, Trường Xuân và phấn đấu thêm xã Đông Bình đạt chuẩn NTM nâng cao. UBND huyện đã chỉ đạo các ban ngành, các xã tổ chức thực hiện tốt phong trào thi đua “Chung sức xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”... Cùng với đó, tiếp tục phân cấp, tạo điều kiện để các địa phương và người dân chủ động trong việc nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM; khuyến khích mô hình người dân tự làm, tự chịu trách nhiệm trong xây dựng, quản lý, khai thác, vận hành, duy tu, bảo dưỡng các công trình kết cấu hạ tầng NTM ở cơ sở.
Ban chỉ đạo Xây dựng NTM cấp thành phố, huyện, xã cũng tập trung kiện toàn Ban chỉ đạo NTM các cấp phù hợp với tình hình mới, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên thực hiện từng tiêu chí, chỉ tiêu. Các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động về xây dựng NTM, phát huy vai trò chủ thể của người dân nông thôn trong xây dựng NTM theo phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”. Cùng với đó, tích cực huy động các nguồn lực phục vụ xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, nhất là nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp…
Ông Lê Văn Tính nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tập trung mọi nguồn lực hỗ trợ các xã, huyện về đích đúng hẹn. Đơn cử, đối với mục tiêu huyện NTM nâng cao Phong Điền, Văn phòng điều phối đã kiến nghị thành phố hỗ trợ huyện sớm khởi công xây dựng nâng cấp mở rộng Trường THPT Phan Văn Trị và Trường THPT Giai Xuân trong quý IV-2024. Đồng thời, xem xét bổ sung nguồn vốn để huyện xây dựng Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên đạt chuẩn theo quy định. Đa số các huyện, xã xây dựng NTM của thành phố sản xuất nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế. Do đó, chúng tôi luôn quan tâm đến vấn đề phát triển nông nghiệp bền vững góp phần nâng cao thu nhập làm tiền đề huy động nguồn lực trong dân phục vụ xây dựng NTM. Đơn cử như tái cơ cấu lại ngành Nông nghiệp theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất; khuyến khích, hỗ trợ hình thành những vùng sản xuất tập trung theo chuỗi giá trị…”.
Bài, ảnh: MỸ THANH