Bài, ảnh: HIẾU THUẬN

Ở huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang, một số nông dân đã sáng chế ra chiếc máy ấp trứng lươn với giá chưa đầy 200.000 đồng, nhưng có thể ấp trứng lươn giống đạt hơn 90%.  

Anh Tuấn bên chiếc máy ấp trứng lươn tự chế của mình.

Gần đây, mô hình nuôi lươn thương phẩm không bùn được nhiều nông dân ở huyện Giồng Riềng áp dụng cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào nguồn giống khiến nông dân không chủ động trong quá trình sản xuất. Từ đó, một số hộ dân đã tìm tòi, nghiên cứu chế tạo ra chiếc máy ấp trứng lươn chỉ với chi phí chưa đến 200.000 đồng, với mục đích chủ động nguồn giống nuôi và xa hơn là cung ứng ra thị trường. Tham quan chiếc máy ấp trứng lươn của anh Lê Thanh Tuấn ở ấp Thác Lác, xã Hòa An, huyện Giồng Riềng, mới thấy được sự sáng tạo độc đáo của bà con nông dân. Chiếc máy rất đơn giản, với những dụng cụ như chai nước suối, ống nước và máy tạo ôxy (loại dùng nuôi cá kiểng), vậy mà hiệu quả ấp trứng đạt trên 90%, khiến nhiều người không khỏi thán phục.

Anh Tuấn cho biết, anh vốn đam mê nuôi lươn và nhiều lần “trầy trật” với con lươn vì nhiều nguyên nhân, nhất là việc thiếu con giống. Thế nhưng, anh vẫn quyết tâm đi lên từ con lươn vốn rất quen thuộc ở quê hương mình. Từ đó, anh bắt đầu nghiên cứu, học hỏi những người đi trước, chế ra chiếc máy ấp trứng lươn. “Chiếc máy cũng đơn giản, gồm chai nước suối 10 lít, cắt lấy phần đít và phần thân trên chai đoạn như cái phễu hoặc cái ống nhựa phi 60 và gắn cái lưỡi gà, một máy chạy ôxy để tạo lực đẩy nước khi ấp trứng, vợt và cái thau nhựa là xong” - anh Tuấn phân tích.

Nguyên lý hoạt động của chiếc máy khá đơn giản. Sau khi lấy trứng lươn từ ổ về, vệ sinh rồi cho trứng vào phần thân trên chai đổ đầy nước. Trứng lươn sẽ được đảo đều trong phần thân trên chai nước đã được kết nối với thiết bị cấp nước từ máy bơm và ống nhựa. Vì đường ống nhựa dẫn nước vào có gắn van nên dễ điều khiển được sức nước mạnh yếu phù hợp với quy trình ấp trứng. Chính nhờ nguồn nước tuần hoàn này giúp tạo thành lực đẩy, trộn đều trứng lươn cho đến khi chúng nở hoàn toàn. “Mục đích của việc chạy nước tuần hoàn giúp trứng lươn được đảo đều, không kết dính lại với nhau và nở con đạt chất lượng. So với các hình thức ấp trứng lươn khác, tôi thấy chiếc máy này ấp đạt trên 90%” - anh Tuấn chia sẻ.

Nói thêm về bí quyết giúp trứng lươn nở đạt tỷ lệ cao, anh Tuấn cho biết trứng lươn sau khi đẻ ngoài ổ khoảng 48-72 giờ thì có thể vớt vô, cho vào máy ấp trứng. Nhưng nếu chỉ 48 giờ, tỷ lệ nở đạt khoảng 65-70%; 72 giờ thì nở đạt khoảng 85-90%. Hiện chiếc máy này mỗi lần ấp được 3.000-4.000 trứng, thời gian trung bình 3 ngày sẽ nở lươn bột, sau 9 ngày có thể cho lươn con ăn.

Ðể có những con lươn bột khỏe mạnh, anh Tuấn chú trọng chất lượng nguồn lươn giống bố mẹ. Sau khi chọn giống tốt, anh Tuấn cho lươn vào bể nuôi và tạo môi trường nuôi giống với môi trường tự nhiên, có đất, lục bình, cỏ… để lươn lớn nhanh, sống khỏe, sinh sản tốt. Mỗi bể, anh thả nuôi 70-80 con lươn bố mẹ và đóng khoảng 40 hộp (ngang 2,5cm; dài 3cm) để lươn vào đẻ trứng. Khi lươn đạt trọng lượng 180-220gr sẽ bắt đầu đẻ trứng rất sai…

Ông Lê Hoài, Trưởng Trạm Khuyến nông huyện Giồng Riềng, cho biết: So với việc ấp ôxy như trước, tỷ lệ trứng lươn nở chỉ đạt khoảng 60-70%; đến nay một số nông dân như anh Tuấn đã tự tìm tòi và chế ra hình thức ấp bình quay, quá trình ấp đạt 80-90%. Ngoài anh Tuấn, ở Giồng Riềng còn có anh Cường ở cùng xã và anh Nguyên ở xã Ngọc Chúc cũng tự chế thành công chiếc máy ấp trứng lươn tương tự. Nhờ có máy ấp trứng lươn tự chế mà bà con tự chủ được nguồn lươn giống chất lượng, thậm chí xuất bán lươn giống ra thị trường, qua đó góp phần mang lại hiệu quả kinh tế khá cao.

Hiện ở huyện Giồng Riềng lươn giống có kích cỡ 800-900 con/kg, giá 3.400 đồng/con; 700 con/kg có giá 4.000 đồng/con và lươn cỡ 180 con/kg sẽ có giá bán 9.000 đồng/con… Lươn thương phẩm được mua với giá dao động từ 115.000-120.000 đồng/kg.