Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tuyên bố nước này sẽ chi 41 tỉ USD vào các dự án quốc phòng liên quan đến không gian từ nay đến năm 2030, trong bối cảnh môi trường vũ trụ đang ngày càng bị quân sự hóa.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Pistorius phát biểu tại Đại hội Không gian hôm 25-9. Ảnh: AFP

“Các mạng lưới vệ tinh ngày nay là gót chân Achilles của xã hội hiện đại. Bất cứ ai tấn công chúng đều làm tê liệt toàn bộ quốc gia”, ông Pistorius nói tại Đại hội Không gian lần thứ ba của ngành công nghiệp Đức ngày 25-9.

Ông Pistorius xác định Nga và Trung Quốc là những đối thủ tiềm tàng trong không gian, cáo buộc 2 vệ tinh do thám Luch/Olymp của Mát-xcơ-va đang theo dõi các vệ tinh Intelsat của Berlin. Nhà lãnh đạo quốc phòng Đức cũng chỉ ra vụ tấn công mạng của Nga vào mạng lưới vệ tinh thương mại ViaSat hồi tháng 2-2022, ảnh hưởng đến việc kiểm soát hoạt động của khoảng 6.000 tua-bin gió ở Đức.

Qua đó, Bộ trưởng Pistorius đề ra kế hoạch cho một kiến ​​trúc an ninh không gian quân sự toàn diện, bao gồm tăng cường các hệ thống ngăn chặn những cuộc tấn công, cải thiện khả năng giám sát quỹ đạo thông qua radar và kính viễn vọng, các “vệ tinh hộ vệ” trong tương lai và trung tâm điều hành vệ tinh quân sự của Bộ Tư lệnh Không gian thuộc Lực lượng Vũ trang Đức.

Một thay đổi chính sách đáng chú ý là ông Pistorius tuyên bố Đức phải xem xét phát triển năng lực tấn công trong không gian để duy trì khả năng răn đe mạnh mẽ. Điều này đánh dấu sự khác biệt so với các chính sách không gian trước đây của nền kinh tế lớn nhất châu Âu, vốn chỉ mang tính phòng thủ.

Mối đe dọa không gian ngày càng lớn

Động thái trên của Đức diễn ra chỉ vài ngày sau khi các cường quốc phương Tây khác đồng thanh cảnh báo về mối đe dọa an ninh không gian đang tăng rất nhanh.

Tướng Vincent Chusseau, chỉ huy Bộ Tư lệnh Không gian Pháp, đã lưu ý về sự gia tăng đáng kể các hoạt động thù địch kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát vào năm 2022. Pháp, quốc gia châu Âu chi nhiều nhất cho lĩnh vực không gian, vào năm 2018 cũng từng cáo buộc Mát-xcơ-va tìm cách do thám các thông tin liên lạc bí mật của nước này bằng cách triển khai một tàu vũ trụ để lén tiếp cận một vệ tinh quân sự.

Phía Nga chưa bình luận về cáo buộc này, nhưng đã tuyên bố phản đối mọi loại vũ khí trên không gian. Hiệp ước Không gian Vũ trụ năm 1967, được 117 quốc gia phê chuẩn, cấm đưa vũ khí hủy diệt hàng loạt vào quỹ đạo và quy định rằng các thiên thể chỉ được sử dụng “cho mục đích hòa bình”.

Mỹ, Canada và Anh cũng đã công khai lo ngại về các mối đe dọa ngày càng lớn đối với vệ tinh, vốn rất thiết yếu cho quân đội và nền kinh tế, từ ngân hàng đến quản lý năng lượng. Được biết, hiện có hơn 200 vũ khí diệt vệ tinh trên quỹ đạo. Nhiều cường quốc đã đa dạng hóa vũ khí không gian, bao gồm sử dụng xung điện từ, tia laser, các thiết bị làm mù cảm biến quang học hoặc bám vào và kéo vệ tinh ra khỏi quỹ đạo.

Nhận thức chiến trường trên quỹ đạo đang tăng nhiệt, Anh đã thành lập Bộ Tư lệnh Không gian vào năm 2021 để bảo vệ các lợi ích của nước này. Nhưng cho đến nay, châu Âu gần như bất lực nếu một trong các vệ tinh của họ bị tấn công. 

Gấp rút tăng cường năng lực phòng thủ

Trước tình hình trên, các nước phương Tây đã bắt đầu củng cố năng lực không gian.

Tướng Michael Traut, chỉ huy Bộ Tư lệnh Không gian Đức, khẳng định nước này “quyết tâm khẩn trương nâng cao năng lực và bảo vệ hệ thống quốc gia”. Quân đội Đức đang thiết kế hệ thống phòng thủ không gian, bao gồm chùm vệ tinh đa quỹ đạo được xây dựng theo từng giai đoạn. Cụm đầu tiên của chùm vệ tinh này dự kiến hoàn thành vào năm 2029.

Trong khi đó, một trong những ưu tiên hàng đầu của Pháp là tăng cường khả năng chống chịu cho các tài sản không gian, nhất là trong lĩnh vực vệ tinh quỹ đạo thấp, vốn bùng nổ nhờ sự phát triển của mạng lưới Starlink (do tỉ phú Mỹ Elon Musk điều hành). Paris gần đây đã công bố kế hoạch tăng cổ phần tại Eutelsat, công ty vận hành mạng lưới OneWeb cạnh tranh trực tiếp với Starlink.

Vào tháng 11 tới, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) sẽ phát động Chương trình phục hồi từ không gian của châu Âu. Chương trình sẽ cho phép châu lục này tiếp cận khả năng điều hướng nâng cao và kết nối an toàn nếu xảy ra thảm họa thiên nhiên và chiến tranh.

Pháp và Đức cũng đã giới thiệu kế hoạch phát triển tàu vũ trụ “vệ sĩ” để bảo vệ vệ tinh trước các cuộc tấn công laser.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, Defense News)