Thủ tướng Anh David Cameron đã khơi mào cuộc tranh cãi về “chủ nghĩa đa văn hóa” tại nước này sau khi cho rằng sẽ đối đầu với Hồi giáo cực đoan bằng cách siết chặt hơn sự đồng nhất văn hóa dân tộc ở các nước đa sắc tộc như Anh. Ông Cameron tuyên bố như trên trong bài diễn văn tại hội nghị an ninh ở Munich (Đức) cuối tuần rồi.
 |
Phát biểu của ông Cameron (trái) bị coi là “tuyên truyền” cho phong trào cực hữu EDL ở Anh. Ảnh: AFP/Getty Images |
Nhiều năm qua, các chính khách Anh, trong đó có ông Cameron, phản bác ý kiến rằng các cộng đồng khác nhau trong xã hội được khuyến khích sống theo bản sắc văn hóa riêng của họ. Thủ tướng Cameron chỉ trích cái mà ông gọi là “chính sách khoan dung không can thiệp”, vốn khuyến khích người theo đạo Hồi và các cộng đồng nhập cư khác “sống cuộc sống riêng, khác biệt lẫn nhau và khác với xu hướng chung” tại Anh và nhiều nước châu Âu. Ông cho rằng chính sách này đã giúp các phần tử cực đoan có cơ hội kích động thanh niên Hồi giáo trở thành khủng bố, và châu Âu không thể đánh bại chủ nghĩa khủng bố “bởi những hoạt động tiến hành bên ngoài biên giới châu Âu”, như chiến dịch quân sự ở Afghanistan chẳng hạn. Theo Thủ tướng Cameron, chính sách đa văn hóa, từng được nhiều đời Thủ tướng ở Anh chấp nhận từ thập niên 1960, đã không thúc đẩy được sự đồng nhất tập trung vào những giá trị nhân quyền, dân chủ, thống nhất xã hội và công bằng trước luật pháp.
Một số chính khách đối lập ngay lập tức chỉ trích ông Cameron. Nghị sĩ Công đảng Sadiq Khan cho rằng bài phát biểu của ông Cameron giống như “tuyên truyền cho Liên đoàn Bảo vệ Anh (EDL)”. EDL là một tổ chức cực hữu được hình thành từ những cổ động viên bóng đá, sắp xếp các cuộc biểu tình ở những khu vực của người theo đạo Hồi nhằm phản đối cái mà họ gọi là chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan. Bài phát biểu của ông Cameron diễn ra cùng thời điểm EDL biểu tình khắp Luton, thị trấn phía Bắc Luân Đôn có đông người gốc châu Á, hô to những khẩu hiệu như “Taliban cút khỏi đường phố chúng tôi”. Vì vậy, một số người cho rằng ông Cameron đang kích động phong trào chống Hồi giáo đang manh nha ở Anh.
Cuộc tranh cãi về đa văn hóa tại Anh phản ánh vấn đề đang gây nhức nhối khắp châu Âu thập niên qua, đó là dòng người nhập cư. Vấn đề này đang gây lo lắng trong dư luận về mối đe dọa khủng bố phát triển từ bên trong châu Âu. Ông Cameron cho biết trong 60 triệu dân Anh ước có khoảng 2,5 triệu người Hồi giáo. Theo Cơ quan tình báo nội địa Anh (MI5), khoảng 2.000 người theo đạo Hồi ở Anh liên quan tới các phần tử khủng bố. Các nhà lãnh đạo khác ở châu Âu như Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy cũng có những cảnh báo tương tự về chủ nghĩa đa văn hóa.
Tuy nhiên, có lẽ ông Cameron là người đã đi quá xa về vấn đề nan giải trên. Bởi lẽ, từ sau bài diễn văn năm 1968 của Enoch Powell, Chủ tịch đảng Bảo thủ khi đó, cảnh báo về “những dòng sông máu” nếu Anh không làm gì để ngăn chặn dòng người nhập cư từ Caribbe, các nhà lãnh đạo ở Luân Đôn, nhất là từ đảng Bảo thủ, luôn cẩn trọng tránh đụng đến vấn đề được xem là cấm kỵ này.
N. MINH (Theo WSJ, NYT)