Quy hoạch sử dụng đất (QHSDĐ) là một trong những nội dung quan trọng của quản lý nhà nước về đất đai, là giải pháp để lập và quản lý quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị bền vững. Tuy nhiên, hiện nay TP Cần Thơ mới chỉ lập được quy hoạch sử dụng đất chung của thành phố đến năm 2010, chưa lập được quy hoạch sử dụng đất chi tiết tại các quận, huyện. Vấn đề này đã gây ảnh hưởng đến quá trình đô thị hóa và công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn.

Không có quy hoạch chi tiết: địa phương rối!

Hiện nay, TP Cần Thơ mới chỉ lập và được Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết số 12/2007/NQ-CP ngày 13-2-2007, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006-2010). Thủ tướng Chính phủ giao cho UBND thành phố thực hiện các giải pháp cụ thể để đầu tư cho việc thực hiện các phương án quy hoạch sử dụng đất của thành phố; việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất phải căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được duyệt, đảm bảo sử dụng đất đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Tuy nhiên, việc lập quy hoạch sử dụng đất của thành phố mới chỉ dừng lại ở quy hoạch chung cho cả thành phố đến năm 2010 do Chính phủ phê duyệt. Đối với quy hoạch sử dụng đất chi tiết tại các quận, huyện, đang ở bước thiết lập thủ tục, thuê tư vấn để lập quy hoạch. Vì chưa có quy hoạch sử dụng đất chi tiết nên công tác quản lý nhà nước về đất đai ở các quận, huyện gặp nhiều khó khăn.

Vì chưa có quy hoạch sử dụng đất chi tiết nên nhiều khu dân cư tự phát đang ngày càng “mọc” lên tại các vùng ven đô thị. Trong ảnh: Xây dựng nhà ở tại một khu dân cư tự phát trên địa bàn phường An Bình, quận Ninh Kiều.

Ông Lê Tâm Niệm, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bình Thủy, cho biết: “Yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn phải dựa vào quy hoạch sử dụng đất, để giải quyết các yêu cầu của người dân, doanh nghiệp về thuê đất, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, do quận chưa có quy hoạch sử dụng đất nên khi giải quyết các yêu cầu này địa phương gặp nhiều khó khăn”.

Mới đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành một số công văn hướng dẫn thực hiện giải quyết hồ sơ chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn TP Cần Thơ, đã yêu cầu thành phố khi giải quyết các yêu cầu này phải gắn với quy hoạch sử dụng đất chi tiết. Những khu chưa có quy hoạch sử dụng đất chi tiết thì không giải quyết việc chuyển mục đích sử dụng đất. Vấn đề này đã gây ách tắc trong giải quyết hồ sơ chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất tại một số địa phương trên địa bàn thành phố. Ông Trần Văn Hải, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phong Điền, cho biết: “Huyện Phong Điền chưa có quy hoạch sử dụng đất. Nếu dựa vào lý do này để từ chối yêu cầu giải quyết hồ sơ đất đai của người dân thì sẽ gây thiệt thòi cho dân. Hơn nữa, nếu không cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với khu chưa có quy hoạch sử dụng đất thì toàn bộ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên địa bàn sẽ bị tạm ngưng. Vấn đề này địa phương cũng đang rối!”.

Cũng vì chưa có quy hoạch sử dụng đất chi tiết, nên các quận, huyện khi giải quyết nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất phải dựa vào quy hoạch… xây dựng! Điều này được thể hiện rất rõ tại Chỉ thị 18/CT-UBND của UBND thành phố, ban hành ngày 20-9-2005 về tổ chức lập, thực hiện quy hoạch xây dựng đô thị và quản lý xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn TP Cần Thơ. Cụ thể: Nếu mục đích sử dụng đất phù hợp chức năng sử dụng đất của quy hoạch được duyệt thì được thực hiện tất cả các quyền theo quy định của Luật Đất đai và được Nhà nước xem xét chuyển mục đích sử dụng đất theo đúng quy hoạch được duyệt. Còn nếu mục đích sử dụng đất không phù hợp quy hoạch được duyệt thì không được chuyển mục đích sử dụng; khi chưa có quyết định thu hồi đất của cơ quan có thẩm quyền thì người dân được thực hiện các quyền theo quy định tại Điều 105, 106 Luật Đất đai.

Hậu quả của việc chưa có quy hoạch sử dụng đất đã khiến nhiều người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn khi chuyển mục đích sử dụng đất. Bà Nguyễn Thị Ba, ở thị trấn Phong Điền, cho biết: “Tôi muốn chuyển mục đích sử dụng mảnh vườn và một ít đất ruộng lên đất thổ cư để cất lại nhà, khi đến huyện hỏi thì cán bộ nói là chờ xác định lại quy hoạch. Bởi vì, đất của tôi có “dính” đến đất lúa, phải xem xét kỹ. Việc làm nhà của tôi đã định, nếu phải chờ lâu thì sẽ khó cho gia đình”.

Bao giờ lập xong quy hoạch?

Tại buổi làm việc với Ban Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố, đồng chí Phạm Thanh Vận, Phó Bí thư Thành ủy Cần Thơ, kết luận: “Công tác lập quy hoạch sử dụng đất là khâu yếu nhất của thành phố. Nguyên nhân có tình trạng này chủ yếu là Sở Tài nguyên và Môi trường làm chưa tốt vai trò tham mưu cho UBND thành phố trong việc lập quy hoạch sử dụng đất. Theo nguyên tắc, quy hoạch sử dụng đất phải có trước, dựa vào đó, thành phố sẽ lập quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị. Tuy nhiên, hiện nay thành phố đã làm theo “quy trình ngược”: quy hoạch xây dựng lập trước, còn quy hoạch sử dụng đất lập sau và chỉ là hợp thức hóa các quy hoạch xây dựng”. Cũng tại buổi làm việc này, đồng chí Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch UBND thành phố, đã chỉ đạo: “Sở Tài nguyên và Môi trường phải khẩn trương tham mưu cho thành phố lập quy hoạch sử dụng đất, trước mắt là đối với các quận nội ô. Thành phố đang phấn đấu trở thành đô thị loại 1 nhưng đến nay chưa có được quy hoạch sử dụng đất tương xứng, đúng tầm. Việc chưa có quy hoạch sử dụng đất mà đã xây dựng lấp đầy các công trình, giờ muốn lập quy hoạch sử dụng đất cũng rất khó và phức tạp. Tiến tới, tất cả các quy hoạch, dự án, trước khi lập, triển khai thực hiện đều phải lấy ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường về quy hoạch sử dụng đất”.

Trao đổi vấn đề triển khai lập quy hoạch sử dụng đất theo chỉ đạo của lãnh đạo Thành ủy, UBND thành phố, đồng chí Dương Bá Diện, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết: “Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố đã hoàn tất quy định thủ tục lập quy hoạch sử dụng đất; UBND thành phố cũng đã có quyết định phân cấp quản lý nhà nước về lập quy hoạch sử dụng đất cho UBND quận, huyện. Đồng thời, đã có kế hoạch cấp kinh phí để thực hiện việc này là 300 triệu đồng/quận, huyện. Tuần tới, Sở sẽ tổ chức họp các quận, huyện để hướng dẫn cụ thể các vấn đề liên quan cho quận, huyện thực hiện. Theo kế hoạch, cuối năm 2008, thành phố sẽ lập xong quy hoạch sử dụng đất chi tiết tại các địa phương”.

***

Nói về vấn đề quy hoạch sử dụng đất, tại buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Cần Thơ mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên, nhấn mạnh: “Thành phố Cần Thơ đang trong quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, nên việc thu hồi đất đai để đầu tư xây dựng, phát triển đô thị là điều tất yếu. Để thực hiện tốt mục tiêu đô thị hóa, thành phố phải lập quy hoạch sử dụng đất chi tiết, để có kế hoạch thu hồi đất đến đâu, sử dụng vào mục đích gì ngay từ bây giờ. Nếu việc lập quy hoạch sử dụng đất chậm trễ, sẽ gây khó khăn, phức tạp cho quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị về sau”.

Bài, ảnh: NGUYỄN THANH