Nhiều người dân ở phường Phước Thới, quận Ô Môn, chưa được thông tin đầy đủ về qui hoạch nên làm các thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, lãnh đạo thành phố Cần Thơ đã chỉ đạo các ngành liên quan phải thực hiện tốt việc công khai quy hoạch. Nhưng trong thực tế ở một số dự án quy hoạch người dân vẫn chưa được thông tin kịp thời, làm bà con bức xúc, hoang mang. Trong đó có Dự án Nhà máy lọc dầu tại phường Phước Thới, quận Ô Môn.

Dự án Nhà máy lọc dầu Cần Thơ được UBND TP Cần Thơ chấp thuận cho di dời vị trí xây dựng từ quận Cái Răng về Khu Công nghiệp Ô Môn vào tháng 10 năm 2007. Đến tháng 5-2008, khu công nghiệp này được phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000. Tuy nhiên, đến nay những thông tin về việc quy hoạch dự án này vẫn chưa được thông báo, công khai cho người dân biết, khiến người dân có đất nằm trong dự án quy hoạch (khu vực Thới Ngươn A và Thới Ngươn B) rất bức xúc. Ông Trần Ngọc Quới ở khu vực Thới Ngươn A, kể: Trước đây, gia đình ông có mua một phần đất vườn với diện tích hơn 3.000m2; tuy nhiên, trên giấy chứng nhận sử dụng đất, phần đất này có mục đích sử dụng là đất lúa. Tháng 12 năm 2007, ông làm thủ tục gởi đến UBND phường xin chuyển mục đích sử dụng đất cho phù hợp với hiện trạng sử dụng, được UBND phường xác nhận đồng ý. Nhưng khi nộp hồ sơ đến UBND quận thì được trả lời là đất của ông không thể chuyển đổi mục đích sử dụng do nằm trong dự án quy hoạch. “Nhưng thực tế, quy hoạch làm dự án gì, bao giờ thực hiện? Nếu đất của tôi có nằm trong dự án thì toàn bộ diện tích hay chỉ một phần... tôi chưa nghe ai công bố rõ ràng. Tôi chỉ nghe bà con xung quanh bảo là quy hoạch làm Nhà máy lọc dầu, nhưng không biết có đúng không?”- ông Quới nói.

Trước đây, gia đình anh Mai Văn Thích có nhà nằm trong dự án quy hoạch, bị thu hồi đất. Sau khi nhận tiền đền bù, anh đến khu vực Thới Ngươn A, mua đất và chuẩn bị cất nhà với mong muốn có một chỗ an cư. Anh Thích kể, trước khi mua phần đất này, anh có đến hỏi thăm bà con và cán bộ phường, nhưng không ai biết là đất này nằm trong dự án quy hoạch. Đến khi anh Thích làm thủ tục xin phép xây dựng, hồ sơ chuyển đến quận thì mới hay đất này đã có quy hoạch. Anh Thích bức xúc: “Ba tôi năm nay đã 93 tuổi, ông chỉ mong có một nơi ở ổn định để dưỡng già, nên khi mua đất tôi cân nhắc rất kỹ. Bây giờ không được cất nhà, gia đình tôi không biết phải ở đâu. Chuyện quy hoạch, đến giờ tôi cũng chỉ nghe bà con nói với nhau thôi, mà chưa thấy chính quyền tổ chức họp dân công bố”.

Một trường hợp khác: Trước đây, anh Đỗ Văn Nhanh, khu vực Thới Ngươn B, đã được cấp giấy phép xây dựng 5 căn phòng trọ. Tháng 3-2008, anh cất thêm 5 căn nữa nên được cấp giấy đăng ký kinh doanh mới. Do giấy đăng ký kinh doanh này ghi sai số vốn kinh doanh nên anh Nhanh tiếp tục lên quận xin điều chỉnh lại. Lần này, cán bộ nơi đăng ký kinh doanh của quận Ô Môn cho rằng khu vực này đã quy hoạch nên không điều chỉnh giấy phép kinh doanh cho anh Nhanh, đồng thời rút lại giấy phép mới đăng ký lần 2 và trả cho anh Nhanh bảng đăng ký lần 1. Tuy nhiên, theo anh Nhanh, đến thời điểm này, gia đình anh vẫn chưa nhận được bất kỳ thông tin nào về quy hoạch.

Điều đáng nói là, không chỉ người dân “mù mờ” về quy hoạch, mà ngay cả chính quyền địa phương cũng không biết chính xác về việc quy hoạch dự án này. Ông Trần Văn Hiệp, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân phường Phước Thới, cho biết: “Đến nay, lãnh đạo phường chưa nhận được văn bản chính thức nào nói về quy hoạch dự án Nhà máy lọc dầu. Trong các lần tiếp xúc với cử tri, bà con thắc mắc, chúng tôi cũng không biết giải thích sao, chỉ trả lời với bà con là sẽ kiến nghị về trên giải đáp. Nếu ở trên không giải đáp được thì lần tiếp xúc cử tri sau chắc là khó nói với bà con lắm, bản thân mình cũng cảm thấy chưa làm tròn trách nhiệm người đại biểu dân cử mà bà con tín nhiệm bầu. Chính vì thế, chúng tôi rất mong các ngành chức năng các cấp liên quan đến quy hoạch cần thực hiện đúng quy trình của quy chế dân chủ, sớm công khai rõ ràng quy hoạch để nhân dân biết mà giám sát và ổn định cuộc sống”.

Cũng do không tổ chức họp để công khai quy hoạch, giải thích cho người dân hiểu rõ những quy định, quyền hạn trong việc sử dụng đất, vì thế, tình trạng xây dựng không phép, trồng cây “đón” quy hoạch đang diễn ra khá nhiều tại khu vực Thới Ngươn A và Thới Ngươn B. Ông Lê Văn Thắng, ở khu vực Thới Ngươn A, cho biết, năm nay 10 công đất trồng lúa của gia đình ông có nguy cơ thất mùa do một số đất lân cận đã lên bờ trồng cây, nên ruộng của ông không thể giữ được nước, lúa mới sạ bị chết, chuột cắn phá... thiệt hại nhiều. Ông Lê Văn Thắng nói: “Đất xung quanh đây từ trước đến giờ vẫn canh tác lúa, nhưng từ khi nghe thông tin khu vực này nằm trong dự án quy hoạch, lại không nắm rõ dự án này đã triển khai tới đâu, quyền lợi trách nhiệm của người dân có đất nằm trong quy hoạch hiện nay như thế nào... nên nhiều người lên liếp trồng cây, xây dựng không phép, với suy nghĩ nếu quy hoạch thì sẽ được bồi thường. Theo tôi, Nhà nước quy hoạch thì công bố rõ ràng cho dân biết và triển khai thực hiện sớm”.

Chúng tôi đem những bức xúc, kiến nghị của bà con ở khu vực Thới Ngươn A và Thới Ngươn B trao đổi với UBND quận Ô Môn. Bà Lê Thị Huyền, Phó Chủ tịch thường trực UBND quận Ô Môn, cho biết: “UBND quận đã chỉ đạo phòng chức năng thông báo về việc quy hoạch cũng như các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên về việc quy hoạch dự án này để địa phương biết”. Thế nhưng, không hiểu vì sao những văn bản này vẫn chưa được triển khai rộng rãi, để bà con không còn bức xúc (!?).

Tìm hiểu về quy hoạch Dự án Nhà máy lọc dầu, chúng tôi được biết, trong Công văn số 756 ngày 30-9-2008 của Sở Xây dựng TP Cần Thơ, dự án Nhà máy lọc dầu ở phường Phước Thới, quận Ô Môn, đã có nhà đầu tư đang tổ chức triển khai thực hiện dự án; có quy hoạch chi tiết được duyệt (quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 5 năm), nhưng chưa có quyết định thu hồi đất. Theo Chỉ thị số 18 của UBND TP Cần Thơ và văn bản liên ngành của Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố, quy định đối với đất trong vùng dự án nhưng chưa có quyết định thu hồi, thì người sử dụng đất được thực hiện đầy đủ các quyền theo quy định tại Điều 105, 106 của Luật Đất đai. Cụ thể là: người đang sử dụng đất được tiếp tục sử dụng theo đúng mục đích đã được xác định nhưng không được chuyển mục đích sử dụng đất. Trường hợp tách thửa, phải đảm bảo diện tích tối thiểu theo quy định của UBND thành phố. Người dân cũng được phép sửa chữa nhà và các công trình xây dựng hiện hữu nhưng không làm thay đổi quy mô và cấp công trình; không được cơi nới, mở rộng diện tích, tăng thêm tầng cao, trước khi sửa chữa phải báo cho chính quyền phường, xã nội dung sửa chữa và không phải thực hiện thủ tục xin phép xây dựng. Trường hợp bị thiên tai, hỏa hoạn thì được xây dựng lại nhà ở nhưng không vượt quy mô và cấp công trình trước đó.

Tại cuộc họp giải quyết vướng mắc  trong việc chuyển mục đích sử dụng đất và xây dựng công trình tại Khu công nghiệp Ô Môn vào tháng 10-2008 vừa qua, đồng chí Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND thành phố, đã kết luận: “Căn cứ quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch chung xây dựng thành phố đã được Chính phủ phê duyệt thì phần diện tích đất quy hoạch xây dựng Khu Công nghiệp Ô Môn, trong đó có khu đất quy hoạch xây dựng Nhà máy lọc dầu mà UBND thành phố đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty TNHH Nhà máy lọc dầu Cần Thơ tại phường Phước Thới, quận Ô Môn, thuộc đất sử dụng để phát triển công nghiệp. Vì vậy, không cho phép hộ gia đình và cá nhân chuyển mục đích sử dụng sang đất ở, kể cả các trường hợp tổ chức kinh tế, xin chuyển mục đích sử dụng đất để xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh. Đối với những trường hợp người sử dụng đất đã tự ý chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ trước ngày công bố quy hoạch xây dựng nhà máy lọc dầu, UBND quận Ô Môn chỉ đạo cơ quan chức năng và địa phương ghi nhận hiện trạng sử dụng đất để xem xét khi thực hiện bồi thường”.

Công tác lập và quản lý quy hoạch xây dựng đô thị có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển đất nước và là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các cấp, các ngành, các địa phương. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để thông tin đầy đủ cho người dân trong vùng quy hoạch biết, để người dân thực hiện đầy đủ nghĩa vụ và quyền lợi của mình. Trong Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn có quy định: Dự án, công trình đầu tư và thứ tự ưu tiên, tiến độ thực hiện, phương án đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư liên quan đến dự án, công trình trên địa bàn cấp xã; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết và phương án điều chỉnh, quy hoạch khu dân cư trên địa bàn cấp xã... cần công khai để nhân dân biết và giám sát. Chỉ thị số 09/2008/CT-TTg ngày 28-2-2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác lập và quản lý quy hoạch xây dựng đô thị cũng nêu rõ: Việc tổ chức công bố và công khai các đồ án quy hoạch xây dựng để dân biết, dân kiểm tra là một khâu quan trọng trong công tác lập và quản lý quy hoạch. Thiết nghĩ, trong việc quy hoạch dự án Nhà máy lọc dầu và khu công nghiệp Ô Môn, chính quyền địa phương và ngành chức năng cần sớm tổ chức họp dân, công khai dự án để người dân biết, an tâm, từ đó tạo sự đồng thuận trong công tác quy hoạch vì sự phát triển chung của thành phố. Bên cạnh đó, lãnh đạo UBND quận cũng phối hợp với các đoàn thể quận, phường Phước Thới tuyên truyền vận động bà con tuân thủ theo quy định của pháp luật trong việc xây dựng, khai thác sử dụng đất đúng mục đích sử dụng đất, phù hợp với quy hoạch, tránh lãng phí tiền của nhân dân và xã hội.

Bài, ảnh: NGỌC THANH