Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty TNHH Công nghiệp Thủy sản Miền Nam, KCN Trà Nóc II.

Tăng trưởng của nhiều chỉ tiêu giảm

Theo đánh giá của BQL Các KCX&CN Cần Thơ, năm 2012, tình hình thu hút đầu tư vào các KCN và hoạt động của các doanh nghiệp (DN) trong KCN đều có dấu hiệu giảm sút. Tính đến cuối năm 2012, các KCX&CN có 206 dự án còn hiệu lực với 181 dự án đang hoạt động, 18 dự án đang xây dựng và 7 dự án chưa triển khai. Tổng doanh thu năm 2012 của các DN đang hoạt động hơn 1,87 tỉ USD, giảm 9,73% so với năm 2011. Trong đó, giá trị sản xuất công nghiệp đạt 1,365 triệu USD, tăng hơn 3,1%; dịch vụ thương mại đạt 505 triệu USD, giảm hơn 33%; xuất khẩu đạt 574,9 triệu USD, giảm trên 18,4% so với năm 2011. Tình hình sản xuất kinh doanh của các DN gặp khó khăn đã ảnh hưởng đến nguồn thu thuế trong KCN giảm hơn 16% với tổng nguồn thu từ thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế thu nhập DN và thuế tiêu thụ đặc biệt đạt 2.053 tỉ đồng.

Năm 2012 cũng là năm khó khăn đối với các công ty đầu tư hạ tầng KCN. Ông Võ Thanh Hùng, Trưởng BQL Các KCX&CN Cần Thơ cho biết: "Theo Quyết định số 15/2011/QĐ-UBND ngày 6-5-2011 của UBND TP Cần Thơ về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 12/2010/QĐ-UBND ngày 4-2-2010 của UBND thành phố thì giá đất, nhà, vật kiến trúc tăng khoảng 30%. Chi phí bồi hoàn, giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư ngày một tăng dẫn đến giá thành và suất đầu tư KCN tăng khiến giá thuê lại đất trong KCN tăng theo. Từ đó làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh giữa các KCN Cần Thơ với KCN các tỉnh lân cận như KCN Sông Hậu - tỉnh Hậu Giang, KCN Bình Minh - tỉnh Vĩnh Long..." .

Với 13 dự án mới thu hút đầu tư trong năm 2012 thì diện tích lấp đầy các KCN của TP Cần Thơ cũng không tăng đáng kể. Đến nay, ngoài KCN Trà Nóc 1 đã lấp đầy 100% diện tích, KCN Trà Nóc 2 chỉ còn 14 ha đất sạch thì KCN Thốt Nốt giai đoạn 1, Hưng Phú 1 và Hưng Phú 2A tỷ lệ lấp đầy chỉ từ 12-32%. Riêng KCN Hưng Phú 2B đã triển khai quyết định thu hồi tổng thể ra dân nhưng chưa giải phóng mặt bằng. Đối với 3 KCN Ô Môn (600ha), Bắc Ô Môn (400ha) và KCN Thốt Nốt giai đoạn 2 (400ha) dự kiến sẽ triển khai trong giai đoạn 2012-2015. Tuy nhiên, BQL các KCX&CN đề xuất chuyển thời gian thực hiện của 3 KCN này sang giai đoạn 2015-2020 do chưa có chủ đầu tư hạ tầng và đang chờ điều chỉnh lại theo quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của thành phố.

Cần cơ chế đặc thù

Năm 2013, BQL Các KCX&CN Cần Thơ đặt mục tiêu đạt chỉ tiêu tăng trưởng từ 5-7%. Trong đó, vốn đầu tư tiếp nhận vào các KCN từ 70-100 triệu USD; giá trị sản lượng công nghiệp ước đạt từ 1.000-1.200 triệu USD; kim ngạch xuất khẩu ước từ 600-800 triệu USD; phấn đấu giải quyết việc làm mới cho 2.000-5.000 lao động. Ngoài ra, chỉ tiêu xây dựng cơ bản của các chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN dự kiến là 1.086,6 tỉ đồng. Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Công ty Vật liệu xây dựng và Xây lắp thương mại (BMC)-Chi nhánh Cần Thơ, cho biết: "KCN BMC - Hưng Phú 2A (134,34ha) hiện đã lấp đầy hơn 15,5% với diện tích đất công nghiệp cho thuê là 15,2 ha. BMC đã thỏa thuận giải phóng mặt bằng được hơn 17ha/33ha và đã triển khai san lấp mặt bằng khoảng 3ha để phục vụ bố trí tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng bởi KCN. Tuy nhiên, do chưa thể kết nối hạ tầng giao thông vào khu tái định cư này nên BMC triển khai phương án tái định cư phân tán cho các hộ dân bị ảnh hưởng và nhận được sự đồng thuận của người dân". Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, hiện nay, các nhà đầu tư hạ tầng KCN đều gặp khó trong vấn đề bồi hoàn, giải phóng mặt bằng và thu hút nhà đầu tư để lấp đầy các KCN. Vì vậy, công ty quyết định đầu tư giải phóng mặt bằng và thu hút nhà đầu tư vào KCN theo hình thức cuốn chiếu, giải phóng mặt bằng đến đâu giao cho nhà đầu tư đến đó, không làm dàn trải nhằm ổn định đầu vào lẫn đầu ra.

Tỷ lệ lấp đầy thấp tại các KCN của TP Cần Thơ không chỉ ảnh hưởng đến tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của thành phố mà còn tác động đến đời sống người dân trong vùng dự án. Ông Trần Thanh Cần, Phó Chủ tịch UBND quận Cái Răng, đề xuất: "Để đẩy nhanh tiến độ bồi hoàn, giải phóng mặt bằng các KCN, thành phố cần chỉ đạo BQL Các KCX&CN Cần Thơ cùng các nhà đầu tư hạ tầng KCN phối hợp cùng địa phương họp sơ kết hàng quý để kiểm tra, khảo sát tiến độ của các KCN. Đồng thời, thành phố cần xem xét năng lực của các công ty đầu tư hạ tầng. Nếu công ty nào hoạt động kém hiệu quả cần có biện pháp xử lý hoặc mời nhà đầu tư khác có năng lực vào thay thế". Theo ông Võ Thanh Hùng, Trưởng BQL Các KCX&CN Cần Thơ, các chính sách ưu đãi khi đầu tư vào Các KCN không còn đã gây không ít khó khăn cho việc thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Vì vậy, BQL Các KCX&CN đề nghị UBND thành phố xây dựng cơ chế đặc thù cho thành phố theo Nghị quyết 45-NQ/TW của Bộ Chính trị nhằm tạo điều kiện cho các KCN của Cần Thơ hoạt động hiệu quả như miễn giảm thuế thu nhập DN, cho vay vốn ưu đãi đối với các DN kinh doanh hạ tầng KCN,…

Mới đây, tại buổi làm việc với BQL Các KCX&CN Cần Thơ, các công ty đầu tư hạ tầng KCN cùng một số sở, ngành hữu quan về tình hình hoạt động của các KCN trên địa bàn năm 2012, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Võ Thành Thống khẳng định: "TP Cần Thơ phấn đấu trở thành thành phố công nghiệp trước năm 2020, là một cực phát triển, đóng vai trò động lực thúc đẩy sự phát triển của toàn vùng. Vì vậy, vấn đề mời gọi nhà đầu tư vào lấp đầy Các KCN là nhiệm vụ gấp rút cần triển khai thực hiện. Trong thời gian tới, BQL các KCX&CN Cần Thơ cùng các sở, ngành hữu quan cần quan tâm mời gọi đầu tư hạ tầng các KCN. Thành phố sẽ hỗ trợ kinh phí, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư hạ tầng KCN tổ chức các hoạt động xúc tiến đầu tư, hướng đến mời gọi đầu tư vào các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp mũi nhọn, theo định hướng phát triển của TP Cần Thơ".

Bài, ảnh: MINH HUYỀN