Bài phát biểu của bà Angela Merkel trước Quốc hội Mỹ hôm qua 3-11 được coi là niềm “vinh dự lớn” cho cá nhân thủ tướng Đức và chính quyền Berlin. Bởi lẽ, trong lịch sử, bà Merkel là nhà lãnh đạo thứ hai của Đức được làm điều này (người kia là cố Thủ tướng Konrad Adenauer, đăng đàn vào năm 1957). Tuy nhiên, lời mời của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi dành cho Thủ tướng Merkel có kèm theo cái giá của nó.

Theo trang tin trực tuyến Thelocal.de của Đức, thông điệp của Washington rất rõ ràng: Berlin được đề nghị “vác tiếp gánh nặng” trong các cam kết quốc tế của Mỹ. Lý do bà Merkel được mời tới Washington là vì dân Mỹ ngày càng hoài nghi sự can dự của binh sĩ họ ở Iraq và Afghanistan. Họ muốn chính quyền dành nhiều ngân sách hơn cho việc cải cách hệ thống y tế và tạo việc làm trong nước. Do đó, Tổng thống Barack Obama phải tìm cách thể hiện với họ là ông đã tạo ra sự tiến bộ, về đối nội lẫn đối ngoại, kể từ khi lên nắm quyền cách đây gần 1 năm qua. Điều này rất quan trọng trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2010.

Do vậy, bà Merkel được “trải thảm đỏ” khi tới Washington, với nhiều đề nghị. Trước hết là Mỹ yêu cầu Đức đóng góp tài chính nhiều hơn để ổn định Pakistan, tái thiết Iraq hoặc tăng thêm quân số ở Afghanistan (hiện Đức có 4.200 quân ở đây).

Đối phó khủng hoảng kinh tế, Washington cũng yêu cầu Berlin chi tiêu nhiều hơn để vực dậy kinh tế toàn cầu. Mỹ đang tìm kiếm sự trợ giúp từ Đức, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, để làm sao kinh tế toàn cầu giảm bớt phụ thuộc vào thị trường Mỹ, đồng thời tăng nhu cầu tiêu dùng ở châu Âu và châu Á. Trước nay, bà Merkel luôn phản đối đề nghị của Mỹ về việc điều chỉnh nền kinh tế Đức theo hướng giảm phụ thuộc vào xuất khẩu.

Đức lâu nay tìm cách trì hoãn các “nghĩa vụ” của mình và Washington đã kiên nhẫn chờ đợi đến khi nước này hoàn tất cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 9 vừa qua. Khi bà Merkel “yên vị”nhiệm kỳ hai thì Berlin buộc phải tính đến những vấn đề trên. Nếu bà Merkel phớt lờ các yêu cầu của Mỹ, Đức có thể nhanh chóng nhận ra rằng mình bị gạt ra bên lề các vấn đề quốc tế.

Được phát biểu tại Đồi Capitol vào đúng dịp kỷ niệm 20 năm ngày Bức tường Berlin sụp đổ là một “vinh dự lớn” của Thủ tướng Merkel, nhưng cái giá của nó xem ra quá đắt trong bối cảnh kinh tế Đức, đặc biệt là ngân sách, đang hết sức khó khăn.

N. KIỆT (Theo Thelocal.de, WSJ, AFP)