Tổng thống Mỹ Obama (phải) và Thủ tướng Israel Netanyahu tại Nhà Trắng hôm 5-3. Ảnh: AP

Tại Nhà Trắng hôm 5-3 vừa qua, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc gặp kéo dài gần 3 giờ với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, thảo luận các vấn đề hạt nhân của Iran, các nỗ lực hòa bình giữa Israel và Palestine, cũng như tình hình liên quan làn sóng gọi là “Mùa xuân A-rập” ở Trung Đông và Bắc Phi.

Đúng như những gì mà giới quan sát đã dự báo trước đó, chương trình hạt nhân của Iran chiếm thời lượng lớn nhất trong cuộc thảo luận giữa hai nhà lãnh đạo. Phát biểu tại đây, Tổng thống Obama cho rằng vẫn còn thời gian để đạt được một giải pháp hòa bình về vấn đề hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, ông cũng nói rằng các nhà lãnh đạo Iran cần phải có một quyết định không theo đuổi vũ khí hạt nhân.

Theo ông Obama, việc Iran sở hữu vũ khí hạt nhân là không thể chấp nhận được đối với Israel. Ngoài ra, theo ông, điều này còn có thể gây ra một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân trong khu vực, hoặc nguy cơ vũ khí hạt nhân rơi vào tay lực lượng khủng bố hoặc một chính phủ đã từng tài trợ cho khủng bố.

Tổng thống Obama cho biết ông cùng Thủ tướng Netanyahu đều muốn giải quyết vấn đề hạt nhân của Iran bằng con đường ngoại giao và hiểu rõ cái giá của bất cứ hành động quân sự nào. Ông nói: “Chúng tôi tin rằng một giải pháp ngoại giao đối với vấn đề này vẫn để ngỏ”. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ tái khẳng định lập trường không loại bỏ bất cứ giải pháp nào, trong đó có giải pháp quân sự.

Trong cuộc họp báo chung sau đó, hai nhà lãnh đạo Mỹ và Israel đã không nhắc tới “ranh giới đỏ” cho một cuộc tấn công quân sự nhằm vào Iran. Đây là điều mà giới quan sát lâu nay cho là điểm bất đồng lớn nhất giữa Mỹ và Israel. Thay vào đó, Thủ tướng Netanyahu nhấn mạnh về các nguyên tắc lâu nay trong quan hệ hai nước, trong đó có sự công nhận rằng Israel có quyền đơn phương hành động để duy trì an ninh.

Thủ tướng Netanyahu cho rằng Israel phải luôn có khả năng tự bảo vệ mình trước bất cứ mối đe dọa nào, và trong vấn đề an ninh, Israel có quyền ra quyết định của riêng mình. Ông nhấn mạnh trách nhiệm tối cao của thủ tướng là đảm bảo để “Israel có quyền tự quyết định số mệnh của mình”.

Hiện giữa Mỹ và Israel vẫn còn bất đồng về các nhận định của mỗi bên xung quanh chương trình hạt nhân của Tehran, đặc biệt là các bằng chứng về việc Iran có thực sự theo đuổi chế tạo vũ khí hạt nhân hay không hoặc khi nào thì nước này có được khả năng về công nghệ để có thể chế tạo vũ khí hạt nhân. Theo hãng tin Anh Reuters, cả hai chưa đưa ra quyết định cụ thể nào, ngoại trừ việc cùng tính toán cái giá phải trả cho việc tiến hành chiến dịch quân sự nhằm vào Iran và cả cái giá của việc không dùng giải pháp mạnh với Iran.

Tổng thống Obama hiện đang phải đối mặt với hai luồng sức ép khác nhau. Một bên là các đối thủ của ông trong đảng Cộng hòa và một số nghị sĩ trong Quốc hội cho rằng ông yếu kém trong chính sách đối ngoại và nghi ngờ sự ủng hộ của ông đối với Israel. Mặt khác là dư luận ngày càng lo ngại về khả năng giá dầu sẽ tăng lên đột biến nếu xảy ra một cuộc chiến tranh với Iran, trong khi kinh tế Mỹ đang rất cần sự ổn định của giá nhiên liệu để phục hồi. Cả hai luồng sức ép này đều có khả năng ảnh hưởng tới chiến dịch tái tranh cử của ông vào tháng 11 năm nay.

Hãng tin Anh Reuters viết: “Thậm chí dù ông Obama đã lên giọng chống Iran, nhưng ông và Netanyahu vẫn phải tiến hành cuộc đàm phán bị chi phối về độ nhanh của đồng hồ đang điểm cho hành động quân sự chống Iran”.

KIẾN HÒA (Tổng hợp)