Tân Tổng thống Ruak (trái) và người tiền nhiệm Horta. Ảnh: DPA

Ngày 20-5, Tổng thống đắc cử Đông Timor Taur Matan Ruak đã tuyên thệ nhậm chức, thay thế người tiền nhiệm Ramos-Horta và đồng thời tham dự lễ kỷ niệm tròn 10 năm nước này tuyên bố độc lập từ Indonesia.

Cựu thủ lĩnh lực lượng nổi dậy 55 tuổi này kêu gọi toàn thể nhân dân Đông Timor gác lại trang sử chiến tranh đẫm máu trong quá khứ và cần cù lao động nhằm đưa đất nước thoát khỏi đói nghèo. Ông nhấn mạnh quốc gia bán đảo nghèo nhất khu vực Đông Nam Á chỉ có 1,1 triệu dân này phải nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế và giảm sự phụ thuộc vào viện trợ nước ngoài cũng như nguồn thu nhập từ dầu mỏ. Tân Tổng thống Ruak cũng khẳng định sau 10 năm vận mệnh của đất nước được trao cho lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc thì hôm nay Đông Timor đã trưởng thành và sẵn sàng tự đảm bảo trách nhiệm an ninh vào cuối năm nay. Ông cho rằng Đông Timor đã đạt được sự chín muồi về dân chủ và ổn định chính trị được thể hiện rõ trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua.

Trong 10 năm qua, đặc biệt là sau cuộc khủng hoảng chính trị năm 2006 dẫn đến bạo lực làm 37 người thiệt mạng và hàng ngàn người chạy lánh nạn cũng như vụ Tổng thống vừa mãn nhiệm Horta bị âm mưu ám sát năm 2008, Đông Timor đã cải thiện mạnh mẽ về kinh tế và xã hội. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này trong 4 năm qua luôn duy trì ở mức hai con số, tỷ lệ tử vong ở trẻ em giảm đi một nửa... Nhờ nguồn thu từ dầu mỏ và khí đốt mà nước này có quỹ dự trữ đầu tư trị giá 10 tỉ USD được gởi dưới hình thức trái phiếu của chính phủ Mỹ.

Tuy nhiên, do khoảng 90% ngân sách của chính phủ là từ dầu khí, người ta lo ngại Đông Timor có thể rơi vào “cạm bẫy” của sự bất ổn trong bối cảnh nghèo đói, thất nghiệp và tham nhũng vẫn còn là những vấn nạn nhức nhói của đất nước. Vì vậy, theo một quan chức Liên Hiệp Quốc, ông Noeleen Heyzer, Đông Timor đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trên con đường đầy chông gai ở phía trước để tránh “những tai họa từ nguồn tài nguyên được thiên nhiên ưu đãi”.

ĐỨC TRUNG (Theo Bloomberg, AFP)