Đúng như dự báo, các nhà lãnh đạo Mỹ đã không ngại nêu các vấn đề chính trị nhạy cảm trước Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm đánh giá mối quan hệ tương lai giữa hai nước.
Phó Chủ tịch Tập Cận Bình đã bắt đầu chuyến thăm chính thức Washington bằng hàng loạt các cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Barack Obama, Phó Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng Hillary Clinton và Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta diễn ra trong ngày 14-2.
Lần đầu tiên tiếp nhà lãnh đạo Tập Cận Bình tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, Tổng thống Barack Obama tuyên bố nhiệt liệt hoan nghênh chuyến thăm này của Phó Chủ tịch Trung Quốc và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ hợp tác Mỹ-Trung, điều mà ông gọi là cần thiết và hữu ích cho toàn thế giới. Đây được coi là cặp đối tác quan trọng nhất thế giới giữa hai nền kinh tế nhất-nhì hành tinh.
Thế nhưng, ông Obama vẫn đề cập đến các vấn đề khó chịu cho vị khách. Ông chủ Nhà Trắng ủng hộ một Trung Quốc phát triển thịnh vượng và hùng cường trong hòa bình, nhưng nhấn mạnh nước này phải có trách nhiệm đảm bảo dòng chảy thương mại cân bằng và tuân thủ luật chơi chung của thế giới. “Tôi muốn làm việc với phía Trung Quốc để đảm bảo chắc chắn rằng mọi quốc gia cần tuân thủ các nguyên tắc chung trên con đường đến với hệ thống kinh tế toàn cầu”- ông Obama phát biểu. Ý ông Obama là Bắc Kinh phải xem xét lại tỷ giá đồng nhân dân tệ, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và các chính sách thương mại khác theo nguyên tắc quốc tế. Đặc biệt, Tổng thống Mỹ nói đến chuyện nhân quyền đầy nhạy cảm khi ông tuyên bố Washington luôn đặt nặng tầm quan trọng của việc “thừa nhận khát vọng và quyền của tất cả các dân tộc” tại Trung Quốc.
Các vấn đề tế nhị được ông Obama nêu ra khiến cuộc gặp trên kéo dài tới 90 phút, ngoài dự kiến trước đó. Theo giải thích của người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney, cuộc gặp phải kéo dài “bởi tính chất quan trọng của mối quan hệ và hợp tác gặp nhiều thách mà hai bên phải đối mặt”.
Trước ông Obama, Phó Chủ tịch Tập Cận Bình cũng đã bị Phó Tổng thống Joe Biden “ca thán” các vấn đề tương tự. Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh Trung Quốc đã đạt thành tựu lớn được công nhận về nhân quyền, cho dù vẫn luôn có một số việc cần cải thiện. Ông nói rằng theo điều kiện thực tế của đất nước mình, Trung Quốc sẽ tiếp tục các chính sách, biện pháp cụ thể và hiệu quả để thúc đẩy một xã hội bình đẳng, công lý, hài hòa và đảm bảo quyền con người. Giới truyền thông Mỹ cho rằng kiểu đối đáp này của ông Tập Cận Bình giống với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào trong chuyến thăm Mỹ hồi đầu năm ngoái. Vì thế, giới lãnh đạo Mỹ có lẽ chưa thấy điều gì mới trong tương lai quan hệ với Trung Quốc.
“Điểm nhấn” đáng chú ý của ông Tập Cận Bình là việc ghé thăm Lầu Năm Góc trong bối cảnh quân đội Mỹ đang tăng cường hiện diện quân sự tại châu Á-Thái Bình Dương nhằm kiềm chế sự lớn mạnh của quân đội Trung Quốc. Trong cuộc hội đàm với ông Tập Cận Bình tại trụ sở Lầu Năm Góc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta nhấn mạnh lợi ích của hai nước là cùng hợp tác trên cơ sở thực sự minh bạch trong lĩnh vực quân sự và chiến lược an ninh quốc phòng. Theo hãng tin Mỹ AP, trong vấn đề này, ông Tập Cận Bình cũng có cách ứng xử thân thiện mà cứng rắn, nhấn mạnh sự cần thiết mở rộng các quan hệ quân sự giữa hai cường quốc.
ĐỨC TRUNG (Tổng hợp)
