Trong bài phát biểu quan trọng về chính sách đối ngoại trước các chuyên gia nghiên cứu độc lập thuộc Viện Lowy có trụ sở tại thành phố Sydney hôm 3-10, Thủ tướng Úc Scott Morrison cho biết nước này muốn thúc đẩy xây dựng nhóm “Bộ tứ” (gồm Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Úc) chắc chắn hơn theo cấu trúc an ninh và ngoại giao khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.  Thủ tướng Morrsion xác định “Bộ tứ” là diễn đàn quan trọng cho Úc và khu vực trước những thách thức hiện hữu, bởi nó bổ sung cho vai trò và cấu trúc mà ASEAN đang dẫn dắt. Ông Morrison cũng đã từng tuyên bố “Bộ tứ” là “một hình thái cấu trúc trọng yếu trong khu vực”, nơi có thể hợp tác về mặt kinh tế, quân sự và chiến lược. 

Ông Morrison đưa ra phát biểu mới trên một tuần sau khi nhóm “Bộ tứ” có cuộc gặp cấp ngoại trưởng đầu tiên bên lề kỳ họp Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc tại thành phố New York của Mỹ.  Ngoại trưởng Úc Marise Payne cho biết các nhà lãnh đạo ngoại giao “Bộ tứ” đã thảo luận các nỗ lực duy trì và thúc đẩy khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng mở, thịnh vượng và bao trùm, đồng thời tái khẳng định cam kết chia sẻ các giá trị và hợp tác trên lĩnh vực an ninh hàng hải, cơ sở hạ tầng và kết nối dựa trên nền tảng luật pháp. 

Phái đoàn ngoại trưởng nhóm “Bộ tứ”  họp tại New York. Ảnh: @DrSJaishankar/Twitter

Theo tờ Times of India, khái niệm “Bộ tứ” lần đầu tiên được nêu ra cách đây hơn một thập niên dưới thời Tổng thống Mỹ George Bush trước khi bị đứt đoạn. Cái tên “Bộ tứ” tái xuất hiện năm 2017 giữa lúc Trung Quốc gia tăng tranh chấp và xác lập chủ quyền lãnh thổ bất hợp pháp bằng các hành động sức mạnh hung hăng, trong đó có vấn đề Biển Đông. Trung tuần tháng 11 tới, giới chức cấp cao “Bộ tứ” sẽ tiếp tục nhóm họp bên lề Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại thủ đô Bangkok của Thái Lan.

     Trung Quốc đã ra mặt phản đối sự hình thành nhóm “Bộ tứ”, khi Ngoại trưởng Vương Nghị hồi tháng 3-2018 cảnh báo đây là nguy cơ “châm ngòi một cuộc chiến tranh lạnh mới”. Trước thông tin các ngoại trưởng “Bộ tứ” lần đầu tiên nhóm họp, Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc lên tiếng chỉ trích rằng Mỹ là nước chủ xướng kích hoạt nhóm “Bộ tứ” nhằm thực hiện chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mà Lầu Năm Góc lần đầu tiên phác thảo và công bố hồi tháng 6-2019 và là tiền đề để Washington xây dựng một kiểu NATO mới kiềm chế Bắc Kinh tại châu Á.

 ÐỨC TRUNG