Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore (BMA - Mỹ) cho biết năm sau họ sẽ chỉ mua các tác phẩm nghệ thuật của nữ họa sĩ, bởi hiện tại các tác phẩm của nữ giới chỉ chiếm 4% trong bộ sưu tập của bảo tàng. Kế hoạch của BMA mang tên Tầm nhìn 2020, dành quỹ 2 triệu USD để mua các tác phẩm của nữ nghệ sĩ, đồng thời tài trợ cho quá trình sáng tác, hướng đến mục đích sở hữu tác phẩm trong thời gian dài. Bên cạnh đó, BMA còn tổ chức ít nhất 20 triển lãm dành riêng cho các họa sĩ nữ.

Tác phẩm “Pink Tulip” (1926) của Georgia O’Keeffe.

Theo số liệu thống kê đầu năm 2019 về các bộ sưu tập của 18 bảo tàng nghệ thuật lớn nhất nước Mỹ, có đến 87% tác phẩm hội họa là của nam giới. Các tác phẩm của nữ giới chiếm số lượng ít, tiêu thụ cũng khiêm tốn, chỉ 11% trong số đó. Theo báo cáo của In Other Words và Artnet News, trong 10 năm qua, các tác phẩm nghệ thuật của những nữ họa sĩ rất ít và tăng trưởng chậm. Trên sàn đấu giá, các tác phẩm của nữ chỉ chiếm 2% giá trị trung bình trên toàn cầu. Tuy nhiên, con số này cũng phân bổ không đồng đều, bởi lẽ 40,7% trong đó thuộc về 5 nữ nghệ sĩ nổi tiếng. Khảo sát tại 26 bảo tàng, các tổ chức nghệ thuật ở Mỹ và phân tích thị trường nghệ thuật toàn cầu giai đoạn 2008-2018, các nhà nghiên cứu nhận thấy chỉ có 11% các tác phẩm nghệ thuật của nữ được mua lại vĩnh viễn, tương đương 29.247 tác phẩm được bán ra trong số 260.470 tác phẩm trên toàn thế giới. Nghiên cứu này cũng cho biết chỉ 14% triển lãm được tổ chức là của tác giả nữ hoặc do các nhóm nghệ sĩ nữ cùng tổ chức.

Cindy Nemser, chuyên gia sử học, nghệ thuật và là người sáng lập Tạp chí Nghệ thuật Nữ quyền, cho rằng: “Kế hoạch của BMA là một khởi đầu tốt, sẽ có nhiều nữ họa sĩ được tôn vinh, nhiều tác phẩm được công chúng biết đến. Lẽ ra, việc này nên được thực hiện sớm hơn”. Christopher Bedford, Giám đốc BMA, nói: “Tầm nhìn 2020 là một phần mở rộng kế hoạch hoạt động của BMA. Qua đó, bảo tàng tìm kiếm và trưng bày một bộ sưu tập có giá trị vĩnh viễn, cũng là cách để xây dựng một câu chuyện nghệ thuật cho mọi thời đại”.

Kế hoạch của BMA nhận được sự ủng hộ của những người yêu nghệ thuật, nhất là nữ giới. Elissa Blount Moorhead, nữ họa sĩ có tác phẩm được trưng bày tại bảo tàng trong năm 2020, hy vọng sự thay đổi này sẽ nâng tầm giá trị bảo tàng trong thế kỷ XXI và mở ra nhiều quan điểm mới trong cách nhìn nhận, đánh giá tác phẩm nghệ thuật. Thực tế, xã hội ngày nay vẫn còn nhiều định kiến về giới tính, sắc tộc... đã ảnh hưởng sự quan tâm của mọi người dành cho nghệ thuật; ngược lại nghệ thuật cũng thiếu các cơ hội tự do sáng tạo và hướng ra thị trường. Elissa Blount Moorhead nói: “Kế hoạch của BMA sẽ giúp mọi người suy nghĩ về sự bình đẳng trong nghệ thuật và đây là việc đúng đắn”.

Amelia Jones, Giáo sư - Phó khoa Nghệ thuật và Thiết kế Trường Roski (California, Mỹ), cho rằng: “Việc mua các tác phẩm hội họa là cần thiết và thường xuyên, để xây dựng các bộ sưu tập. Chúng ta có thể phải mất 150 năm để tìm kiếm, sưu tập tác phẩm của những nữ nghệ sĩ và điều đó đang được bắt đầu bởi Bảo tàng nghệ thuật Baltimore”.

Kế hoạch mua và trưng bày một số tác phẩm nghệ thuật của BMA sẽ nhanh chóng được triển khai trong năm 2020. Theo đó, một số tác phẩm của các nữ nghệ sĩ: Elissa Blount Moorhead, Georgia O’Keeffe, Grace Hartigan… được quan tâm trong bộ sưu tập.

Bảo Lam (Tổng hợp từ CNN, Guardian)