Ngày nào cũng vậy, tầm 5-6 giờ chiều, bà Võ Thị Phương Thảo (Tết này bước sang tuổi 89) vẫn đều đặn đến Nhà sách Phương Nam (Đại lộ Hòa Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) đọc sách. Tình cờ bắt gặp hình ảnh đẹp ấy, nhiều phụ huynh lấy đó làm gương dạy con về lợi ích của việc đọc sách, tình yêu dành cho sách. 

Cụ bà Phương Thảo đọc sách ở nhà sách Phương Nam.

Bà Võ Thị Phương Thảo thích văn chương và tự nhận mình “rất nhộn”. Ở nhà, bà đọc đi đọc lại quyển Truyện Kiều của Ðại thi hào Nguyễn Du, do Nhà xuất bản Giáo dục in lần thứ 2 năm 1969. Ðến nhà sách, bà lại tìm đọc, nghiền ngẫm các sách liên quan đến Kiều. Bà cũng mê thơ Nguyễn Bính, bởi những vần thơ giản dị và chân thực. Ngoài văn thơ, bà còn đọc nhiều tác phẩm văn học dân gian Việt Nam và thế giới. Bạn bè, người quen biết bà mê sách, thường đem sách đến tặng. Quê bà ở Hà Tĩnh. Chồng của bà là người Ðồng Tháp ra Bắc tập kết, gặp gỡ rồi bén duyên cùng bà. Một năm sau ngày miền Nam hoàn toàn được giải phóng, đất nước thống nhất, bà theo chồng vô Nam, chọn Cần Thơ làm quê hương thứ hai. Ông là bộ đội, bà làm công việc vẽ, thiết kế công trình cầu đường.

Tuy cả hai đều có việc làm nhưng cuộc sống những ngày lập nghiệp đầy khó khăn, con cái nheo nhóc. Ngoài giờ làm, bà đặt tủ kem trước nhà bán cho trẻ nhỏ hàng xóm. Tính tình bà Thảo dịu dàng, buôn bán dễ dãi, được các cháu nhỏ yêu mến. Rằm Trung thu, bà làm lồng đèn bằng lon thiếc cho tụi nhỏ; lúc rảnh rỗi, bà đọc thơ, kể chuyện cho chúng nghe. Vì thế, các cô, cậu nhỏ mấy chục năm trước nay đã vào tuổi trung niên, thỉnh thoảng vẫn nhắc lại những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ trong khu phố cũ, có bà Hai bán kem (tên thường gọi ở nhà của bà Phương Thảo) yêu văn chương và yêu trẻ con.

Bà Phương Thảo chia sẻ: Việc đọc sách là thú vui ít tốn kém nhưng rất bổ ích, giúp vơi bớt nhiều ưu phiền trong cuộc sống, tâm hồn thêm mềm mại. Từ thơ bé, bà đã yêu văn chương, đến giờ vẫn thuộc làu làu những vần thơ. Trong quá trình nuôi 5 người con, bà thường mượn những câu chuyện ngụ ngôn, những vần thơ ngắn nhiều hàm ý để dạy con khôn lớn. Ðến khi có cháu, bà truyền tình yêu sách cho cháu từ thuở nhỏ qua những truyện cổ tích. Ðến giờ, mỗi dịp cuối tuần về thăm bà, hai bà cháu “mọt sách” cùng nhau “đàm đạo”.

Cụ bà Phương Thảo là tấm gương sáng cho con cháu về lối sống vui, sống khỏe, sống lạc quan, tích cực. Chị Lê Thị Thanh Vân, con gái của bà chia sẻ: “Hồi xưa giờ, mẹ ít khi lớn tiếng la rầy mà chỉ từ tốn dạy bảo, nhắc nhở, nhưng tụi tôi lại sợ răm rắp. Bí kíp của mẹ là trích dẫn văn thơ, tục ngữ, ca dao, nói đâu trúng đó, nên mấy anh chị em dễ hiểu, vâng lời, ít khi cãi quấy”. Cụ bà cho biết phương châm sống: Già nhưng phải tự lập, chừng nào không xoay xở được mới phiền con cháu. Vì vậy, bà tự ý thức chăm lo cho bản thân. Mỗi ngày, bà thức dậy vào lúc 5 giờ, đi bộ cùng các bà bạn già tập dưỡng sinh. Nhiều năm kinh nghiệm nên bà được cử làm nhóm trưởng, vừa hô lệnh điều khiển, vừa tập động tác cùng mọi người. Việc ăn uống, nghỉ ngơi trong ngày đều điều độ, đúng giờ giấc, áp dụng theo những kiến thức chăm sóc sức khỏe người cao tuổi mà bà có được nhờ đọc sách.

Cứ mỗi chiều, bà đi bộ đến nhà sách; trên đường đi, bà còn bắt chuyện với những người quen buôn bán trên đường, hỏi thăm công việc, đời sống gia đình. Hơn một giờ sau, bà trở về nhà, xem chương trình thời sự tối, vệ sinh cá nhân rồi đi ngủ. Ðể tìm niềm vui cho chính mình, ngoài sách vở, bà còn chăm sóc hoa kiểng trên ban công nhà. Chị Vân cứ thắc mắc, không hiểu mẹ già có cách gì mà làm cho mấy chậu hoa luân phiên nở rộ, trong khi chị cũng chăm sóc chúng theo bài bản mà không mát tay như mẹ. Chị Vân tâm sự: Mẹ khỏe mạnh vầy con cháu rất vui và yêu quý bà.

“Sách là bạn, nâng đỡ bà khỏi bơ vơ, cô độc tuổi xế chiều”, bà Phương Thảo bộc bạch. Sau khi ông mất, bà cũng gặp quãng thời gian khó khăn. Dù bà sống chung với con cháu, nhưng người trẻ có những mối bận tâm riêng. Vì vậy, bà phải tự lo cho bản thân mình, nhất là giữ tinh thần luôn lạc quan, thanh thản, để mỗi ngày qua đi là một ngày vui sống. Tuổi già tìm đến sách là sự trở lại đối với người bạn cố tri.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG