Từ những hòn đá granit thô cứng, thầy Nguyễn Hoàng Nam, giáo viên dạy nhạc Trường THCS Cái Dầu, thị trấn Cái Dầu, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang, đã “biến” thành những bức tranh vô cùng độc đáo, mở ra một dòng tranh riêng biệt ở vùng Bảy Núi.

Bức tranh thiếu nữ mặc áo dài đạp xe đến trường được thầy Nam làm hoàn toàn từ đá.

Ðến phòng tranh của thầy Nam, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng bởi những bức tranh với chỉ 2 tông màu sáng - tối nhưng sống động như thật. Từ những bức tranh thiếu nữ với tà áo dài thướt tha, cuộc tranh tài đua bò Bảy Núi sôi động đến những chiếc ghe neo trên dòng sông yên ả thanh bình…, tất cả đều chân thật đến từng chi tiết. Thầy Nam cho biết, vốn rất đam mê nghệ thuật nhưng với hội họa, thầy là người “ngoại đạo”. Rồi trong chuyến hành trình xuyên Việt theo đoàn văn nghệ sĩ tỉnh An Giang đến tỉnh Yên Bái, thầy thấy người dân nơi đây khai thác đá quý làm tranh nên lóe lên suy nghĩ tận dụng chất liệu đá vùng Bảy Núi làm tranh.

Năm 2005, thầy Nam bắt đầu mày mò sử dụng đá granit được khai thác từ mỏ đá vùng Bảy Núi để làm tranh. Suốt 3 năm tự mày mò thử nghiệm, không biết bao nhiêu bức tranh làm ra rồi bỏ đi vì không ưng ý, thầy mới tìm được công thức phù hợp để cho ra bức tranh đầu tiên. “Thời điểm đó, một phần do là tay ngang, một phần vì chất liệu đá rất cứng, lại “nghèo màu” hơn các loại đá quý khác nên tôi mất rất nhiều thời gian để cho ra một công thức và cách làm tranh hoàn chỉnh” - thầy Nam kể.

Ðể cho ra đời một bức tranh đá vô cùng kỳ công, thầy Nam phải tự tìm nguyên liệu tại các mỏ khai thác đá hay lượm lặt dưới chân núi hoặc bên đường. Các công đoạn làm tranh đá khá phức tạp. Ðá khi đem về được đập nhuyễn, rửa sạch bụi, giữ lại đá còn nguyên hạt, phân loại màu sắc, phác thảo bản vẽ, rải đá, đổ keo… “Sau khi phác họa, những hạt đá đập nhuyễn sẽ được xếp lại thành đường nét sáng, tối trên nền. Những hạt đá lớn dùng làm nền, hạt nhỏ sẽ được đính vào điểm chi tiết của bức tranh. Còn những hạt mịn màu xám dùng để kết nối chuyển tiếp giữa 2 mảng màu sáng - tối” - thầy Nam cho biết.

Theo thầy Nam, công đoạn cuối cùng là đổ keo cũng rất quan trọng, bởi dù cho có xếp đá thành hình hoàn chỉnh, nhưng nếu đổ keo để cố định đá thất bại thì xem như bỏ đi bức tranh. Chủ đề tranh của thầy Nam thường là quê hương, hoa, phong cảnh, nhân vật… Do phải qua nhiều công đoạn phức tạp, nên mỗi bức tranh làm ra đôi khi mất hơn 1 tháng và giá mỗi bức tranh thường dao động từ 2 triệu đồng đến hơn 10 triệu đồng. Tiêu chí để định giá mỗi tác phẩm tranh đá tùy theo chủ đề, hình ảnh, nội dung. Cái hay của dòng tranh này là làm người nhìn bị đánh lừa thị giác bởi khi nhìn vào tranh người xem sẽ thấy có màu. Tuy nhiên, các màu này chỉ là sự hòa hợp với nhau trong 2 mảng đen trắng từ màu sắc tự nhiên của đá. Tức là nhìn tranh thì thấy có màu nhưng thực chất nó là tranh đen trắng.

“Trong quá trình tìm kiếm màu sắc của đá, giã nhuyễn và phân loại kích cỡ, tôi đã thu được trên 20 sắc thái màu sắc, có thể áp dụng cho nhiều đề tài. Những sắc màu đá tự nhiên đó khiến người nhìn thấy có màu, mặc dù nó chỉ là 2 màu đen - trắng” - thầy Nam nói.

Ðến nay, thầy Nam đã làm được gần 200 bức tranh đủ các thể loại: chân dung, phong cảnh, tranh chữ... và đã tổ chức 2 cuộc triển lãm tranh đá. Tuy nhiên, thầy Nam rất lo lắng cho việc duy trì và phát triển loại hình nghệ thuật độc đáo này. “Tôi tuổi cao, sức khỏe ngày một giảm nên việc lặn lội khắp nơi tìm đá, giã đá, ngồi hàng giờ để làm tranh… là điều rất khó. Bên cạnh đó, đồng lương giáo viên eo hẹp cũng khiến tôi khó mở rộng quy mô sản xuất. Nhưng điều buồn nhất là chưa tìm được truyền nhân kế thừa” - thầy Nam tâm sự.

Bài, ảnh: NGUYỄN TRINH