Chỉ vì tranh chấp đất đai mà anh em, họ hàng, người thân trong gia đình lao vào vòng kiện tụng, để rồi hao tiền, tốn của và tình thâm cũng không còn...

Bà Hoàng Ngọc Hạnh, Chánh án TAND quận Thốt Nốt, cho biết: “Ða số những vụ tranh chấp quyền sử dụng đất hoặc di sản thừa kế (thường là đất đai) giữa những người trong dòng tộc thường gay gắt hơn so với tranh chấp giữa các bên không có quan hệ thân thuộc. Tỷ lệ hòa giải thành những vụ tranh chấp như thế này cũng không cao, do mâu thuẫn lợi ích giữa các bên đã trầm trọng, khó có thể dung hòa”.

Phần đất tranh chấp giữa hai hộ ông Nghĩa và ông Hưng.

Trường hợp tranh chấp quyền sử dụng đất giữa 2 hộ ông Nguyễn Hữu Nghĩa và ông Ðỗ Phước Hưng, cùng ngụ phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, là ví dụ. Vốn là chỗ thân tộc, hộ ông Nghĩa đang sử dụng thửa đất 164, tiếp giáp với thửa đất 162 do hộ ông Hưng sử dụng. Cả 2 thửa đất này ông bà hoặc cha của hai bên đương sự đều được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong quá trình sử dụng đất, hộ ông Nghĩa phát hiện hộ ông Hưng lấn chiếm sang phần đất của gia đình ông đang sử dụng nên khiếu nại đến chính quyền và ngành chức năng địa phương nhờ xem xét, giải quyết.

Ông Nghĩa cho biết: “Theo kết quả đo đạc thể hiện, phần đất tranh chấp giữa chúng tôi có diện tích hơn 24m². Nếu cộng luôn diện tích đất tranh chấp thì mới đủ diện tích đất mà gia đình tôi được cấp giấy chứng nhận. Vì vậy, tôi nhờ chính quyền và ngành chức năng địa phương phân xử đúng, sai, nhằm tránh những cuộc ẩu đả có thể xảy ra”. Còn hộ ông Hưng thì cho rằng: “Trước đây, giữa hai hộ có cắm trụ đá làm ranh. Tôi không hề lấn chiếm sang phần đất của gia đình ông Nghĩa”.

Vụ việc đã được Hội đồng tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai của UBND phường Tân Lộc hòa giải, nhưng không thành. Gia đình ông Nghĩa khởi kiện tại TAND quận Thốt Nốt. Tuy nhiên, sau thời gian Tòa án thụ lý, xác minh, thẩm định tài sản tranh chấp, hộ ông Nghĩa rút đơn khởi kiện, nên TAND quận Thốt Nốt đã ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ kiện.

Tuy nhiên vài tháng sau, hai bên tiếp tục phát sinh tranh chấp. Theo ông Trần Hữu Lễ, công chức Ðịa chính - Xây dựng của UBND phường Tân Lộc, sau khi có quyết định của Tòa án đình chỉ giải quyết vụ kiện, ông Hưng có đến UBND phường khiếu nại, tranh chấp quyền sử dụng đất với hộ ông Nghĩa. Phần đất ông Hưng đang tranh chấp có nguồn gốc do ông Ðỗ Văn Chiến, cha ông Hưng được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ðến nay, ông Chiến mất, những người đồng thừa kế của ông Chiến chưa làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Vì vậy, khi phát sinh tranh chấp, những người đồng thừa kế của ông Chiến phải thống nhất việc khiếu nại hoặc làm văn bản thỏa thuận, cử ra người thực hiện việc khiếu nại liên quan đến phần đất tranh chấp này. Tuy nhiên, đến nay, những người đồng thừa kế của ông Chiến chưa có đơn tranh chấp. Còn trong trường hợp hộ ông Nghĩa tiếp tục tranh chấp, thì có đơn nộp tại địa phương để hòa giải. Nếu không thành thì khởi kiện tại tòa án, để được xem xét, giải quyết theo quy định.

Sau những tranh chấp đất đai trong gia đình, dòng họ, hậu quả để lại chính là những mất mát về tình cảm không thể bù đắp được. Bà Hoàng Ngọc Hạnh, Chánh án TAND quận Thốt Nốt, chia sẻ: “Tham gia xét xử nhiều vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất hay thừa kế liên quan đất đai, tôi thấy, sau mỗi bản án của tòa đều có người được, người mất. Nhưng nhìn chung, tình thân ruột thịt đều mất đi. Nhiều người chỉ vì mấy mét vuông đất mà sẵn sàng vứt bỏ tình thân, máu mủ của mình, đó là sự mất mát đáng tiếc nhất từ những tranh chấp. Ðể có thể hạn chế được tình trạng tranh chấp đất đai xảy ra như hiện nay, nhất là đối với tranh chấp trong dòng họ, gia đình, đòi hỏi phải có sự vào cuộc của các cơ quan, chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân. Ðồng thời, cần chú trọng công tác vận động và hòa giải ở cơ sở để những mâu thuẫn về đất đai có thể được hóa giải”.

Quyền sử dụng đất là tài sản hữu hình, có giá trị nhưng sao so bằng tình thâm là thứ vô hình nhưng vô giá. Vì vậy, hãy nhìn nhận sự việc thật thấu đáo, đừng vì một vài tấc đất mà làm rạn nứt tình thâm, kéo theo những hệ lụy không đáng có.

Bài, ảnh: HIỂN DƯƠNG