Những ngày giáp Tết, không khí lao động tại làng nghề bánh tráng Thuận Hưng, Thốt Nốt, càng trở nên nhộn nhịp. Tờ mờ sáng, lò bánh của gia đình bà Hà Thị Sáu đã rộn vang tiếng nói cười, nhân công tất bật làm việc, hương bánh lan tỏa thơm lừng. Bà Sáu kể, nghề này vất vả, phải thức khuya dậy sớm, thậm chí vừa ráo mồ hôi đã hết tiền, nhưng kể từ khi đầu tư máy móc, tăng năng suất, đồng thời tận dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm thì gia đình bà “ăn nên làm ra”. 

Câu chuyện gia đình bà Sáu là một trong những minh chứng hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất. Những năm qua, sự phát triển của khoa học - công nghệ mang đến thay đổi to lớn trong mọi mặt của đời sống xã hội; trong đó, tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực lao động - việc làm.

Anh Nguyễn Minh Hải, chủ cơ sở sản xuất lưới Hải Vân 2, gửi tâm huyết, đam mê nghề với hệ thống máy dệt tiên tiến.

Người trẻ giữ nghề truyền thống

Làng nghề bánh tráng Thuận Hưng có khoảng 100 hộ đang theo nghề. Trong đó, có gia đình bà Hà Thị Sáu với 3 thế hệ làm nghề. Ngày thường, số bánh xuất lò tầm 7.000 chiếc, nhưng trong vụ Tết, khoảng 11.000-12.000 bánh/ngày vẫn không đủ bán. Bà Sáu luôn tự hào đó là nhờ cô con gái Ðặng Thị Bích Tuyền đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ vào sản xuất. Chị Tuyền bộc bạch: “Tôi từng phản đối việc sử dụng máy móc để tráng bánh vì không am hiểu, lo ngại thất thu... Nhưng  chính nỗi lo lại thôi thúc tôi ra sức tìm hiểu. Tôi nghiên cứu thông tin, tài liệu trên mạng internet, rồi tìm đến các làng nghề bánh tráng ở Bến Tre xem người ta lắp ráp, vận hành máy”. Từ năm 2020, chị Bích Tuyền áp dụng máy móc vào sản xuất, giúp năng suất, chất lượng bánh đều tăng. Chị còn tận dụng tốt ưu thế mạng xã hội để quảng bá thương hiệu, sản phẩm đến khách hàng. Từ đó, việc sản xuất, kinh doanh của gia đình ngày càng phát triển.

Tại làng nghề đan lưới Thơm Rơm, quận Thốt Nốt, việc sản xuất, gia công các loại ngư cụ được bà con lưu giữ từ nhiều năm qua. Anh Nguyễn Minh Hải, chủ cơ sở sản xuất lưới Hải Vân 2, kể: “Ba tôi là ông Nguyễn Văn Sô, người gốc Huế, đã đưa nghề đến với vùng đất này từ những năm 1980. Chứng kiến bà con phải lệ thuộc việc mua nguyên liệu từ thương lái các nơi, tôi trăn trở cách ứng dụng máy dệt lưới, chủ động nguồn nguyên liệu tại địa phương”. Năm 2017, anh Hải mang đến tin vui cho làng nghề khi đầu tư và vận hành thành công hệ thống máy dệt tiên tiến trị giá cả tỉ đồng, cung ứng trên 4 tấn lưới mỗi tháng. Hiện nay, cơ sở Hải Vân 2 tự hào là đơn vị tiên phong sản xuất lưới, tạo việc làm thường xuyên cho 60-70 lao động tại cơ sở và nhiều hộ trong, ngoài địa bàn gia công.

Sự bùng nổ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cùng với sự sáng tạo, chủ động của lớp người trẻ đã tạo nên những giá trị mới cho sản phẩm làng nghề truyền thống. Huyện Vĩnh Thạnh có khá đông đồng bào từ miền Bắc vào Nam lập nghiệp với nghề làm bánh đa. Những năm qua, phần lớn bà con làm nghề đều đầu tư dây chuyền sản xuất bánh hiện đại; trong đó có gia đình anh Ðỗ Hoàng Giao, chủ cơ sở sản xuất Nhật Nguyệt tại Ấp D2, xã Thạnh Lợi. Năm 2014, anh Giao mạnh dạn đầu tư hệ thống máy tráng bánh công nghiệp hơn 100 triệu đồng. Anh chia sẻ: “Cứ tưởng có máy móc là “ngon trớn”, nhưng tôi trầy trật thất bại tận 2 năm. Bánh ra lò liên tục bị rách vụn, phải bỏ đi. Cả nhà khuyên dừng lại, tôi buồn phát khóc!”.

Niềm vui của chị Bích Tuyền khi làng nghề bánh tráng Thuận Hưng vào mùa Tết.

Không đầu hàng, anh Giao nỗ lực nghiên cứu tài liệu, tìm kiếm sự chia sẻ của các chuyên gia, kinh nghiệm từ các làng nghề... trên không gian mạng. Và anh đã tìm ra công thức pha bột chuẩn nhất, phù hợp quy trình vận hành của máy tráng bánh. Hiện nay, chỉ cần 1-2 giờ, máy có thể tráng 1.000 chiếc bánh, năng suất cao gấp 5 lần so với thủ công. Mới đây, anh tiếp tục nghiên cứu và sản xuất thành công dòng bánh đa đồng tiền, đạt 3 sao OCOP cấp thành phố. “Tôi mong rằng, sản phẩm của những người làm nghề truyền thống sẽ được chào đón mạnh mẽ ở nhiều thị trường. Muốn vậy, người làm nghề phải nỗ lực hơn nữa, áp dụng công nghệ thông tin từ các khâu quản lý, điều hành, sản xuất đến bán hàng” - anh Giao nói.

Sức bật mới trong đào tạo nghề, giải quyết việc làm

Chuyển đổi số (CÐS) đã và đang tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực lao động - việc làm. Ðể thích ứng với quá trình CÐS, những năm qua, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội TP Cần Thơ và các đơn vị liên quan chú trọng việc số hóa trong kết nối cung - cầu lao động. 

Trung tâm Dịch vụ việc làm (DVVL) TP Cần Thơ ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm vào tất cả các hoạt động nghiệp vụ của đơn vị. Theo bà Nguyễn Thị Kim Chung, Phó Giám đốc Trung tâm, hình thức này có ưu điểm là kết nối doanh nghiệp với người lao động mọi lúc, mọi nơi. Trong năm qua, Trung tâm đã chủ trì và phối hợp tổ chức 4 phiên giao dịch việc làm trực tuyến khu vực ÐBSCL và các tỉnh, thành phố lân cận, thu hút 1.166 lượt doanh nghiệp tham gia; tư vấn 4.065 lượt người và giới thiệu việc làm cho 1.661 lao động. Trung tâm cũng tiếp nhận 15.666 hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp của người lao động trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Việc tuyên truyền, thông tin về lao động, việc làm lên các nền tảng số được thực hiện linh hoạt: phát hành trực tuyến “Sổ tay Thông tin thị trường lao động”; tổ chức livestream các nội dung về việc làm, chính sách bảo hiểm thất nghiệp... 

Người lao động tham gia phỏng vấn trực tuyến với doanh nghiệp tại Trung tâm DVVL TP Cần Thơ.

Từ năm 2016, Trung tâm DVVL Thanh niên Cần Thơ đã khai thác tiện ích công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm. Theo anh Nguyễn Duy Phúc, Giám đốc Trung tâm DVVL Thanh niên Cần Thơ, hiện nay, con đường số hóa đi nhanh hơn, các kênh trực tuyến sôi động hơn với lượng doanh nghiệp đăng ký tuyển dụng và cả người tìm việc đều tăng mạnh. Kênh fanpage của Trung tâm DVVL Thanh niên Cần Thơ hiện thu hút trên 845.000 người tiếp cận và có gần 34.000 lượt theo dõi; nhóm tìm việc cộng đồng trên facebook thu hút trên 18.600 thành viên tham gia; kênh Zalo có khoảng 6.700 lượt tương tác; nhóm Zalo hỗ trợ việc làm cho sinh viên có trên 800 thành viên tham gia; trang web Mekongworks.vn thu hút hơn 73.000 lượt xem các vị trí tuyển dụng. Trung tâm còn triển khai ứng dụng số i-HR trên nền tảng điện thoại với trên 2.000 người lao động tải và sử dụng app... Qua các kênh trực tuyến, 50% lao động được giới thiệu, tìm được việc làm phù hợp. 

Lĩnh vực đào tạo nghề cũng ghi nhận những bước tiến mới. TP Cần Thơ hiện có 64 cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN). Mạng lưới này không ngừng số hóa hoạt động, tạo đột phá về chất lượng đào tạo. Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Cần Thơ  thực hiện hiệu quả mô hình Kosen, 5S và ứng dụng công nghệ 4.0. Trường triển khai tốt công tác quảng bá, tư vấn tuyển sinh trực tuyến; số hóa hoạt động giảng dạy, quản lý cấp phát bằng tốt nghiệp; số hóa tài liệu lưu trữ chuyên môn... Các khoa của Trường đều triển khai các phần mềm dạy và học trực tuyến trên các nền tảng Google Meet, Zoom, Microsoft Team; tổ chức biên soạn, thành lập ngân hàng đề thi, giáo án điện tử... 

Song hành cùng CÐS, các cơ sở GDNN cũng đẩy mạnh mô hình liên kết 3 bên: cơ sở GDNN - doanh nghiệp - Trung tâm DVVL nhằm phát huy lợi thế tối đa của các bên tham gia trong GDNN và giải quyết việc làm. Năm 2023, thành phố giải quyết việc làm 50.921 người, đạt 100,83% kế hoạch; tuyển sinh đào tạo nghề 45.600 người, đạt 101,33% kế hoạch. Tỷ lệ lao động có việc làm, chất lượng nguồn nhân lực ngày càng nâng cao, góp phần quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội thành phố. 

Bài, ảnh: HỒNG VÂN