Bài, ảnh: Chấn Hưng

Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), khi đủ điều kiện về tuổi nghỉ hưu và thời gian tham gia, người lao động (NLÐ) được hưởng lương hưu hằng tháng. Ðây là nguồn thu nhập ổn định để đảm bảo cuộc sống ở tuổi già. Trong suốt thời gian nghỉ hưu, NLÐ còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí, với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh. Ðặc biệt, mức hưởng lương hưu không cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Ðại lý thu BHXH tự nguyện ở huyện Vĩnh Thạnh tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Về nguyên tắc BHXH, mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH và có sự chia sẻ giữa những người tham gia BHXH. Mức hưởng lương hưu tỷ lệ thuận mới mức đóng BHXH, thời gian đóng BHXH. Tức là mức đóng BHXH càng cao, thời gian đóng BHXH càng dài, thì mức hưởng lương hưu sẽ cao hơn. Trong thực tế, có một số trường hợp hưởng lương hưu với mức hưởng thấp, nguyên nhân chủ yếu là do NLÐ đóng BHXH với mức đóng thấp, thời gian đóng BHXH chỉ đạt thời gian tối thiểu; hoặc có nhiều trường hợp là do NLÐ nghỉ hưu sớm trước tuổi quy định dẫn đến bị giảm trừ tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi (hiện nay, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ giảm 2% đối với cả nam và nữ).

Chị Nguyễn Thị H ở xã Thạnh Mỹ, huyện Vĩnh Thạnh, băn khoăn: “Ðồng tiền mất giá sẽ tác động đến lương hưu. Từ đó, quyền lợi chính đáng của người tham gia BHXH sẽ bị ảnh hưởng”. Nhiều trường hợp khác cũng có chung lo lắng như thế. Ông Nguyễn Gia Bảo, Phó Giám đốc phụ trách BHXH huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: “Cách hiểu này chưa chính xác. Trên thực tế, quy định của chính sách BHXH đã tính đến yếu tố lạm phát hay trượt giá đối với tiền lương đóng BHXH của NLÐ, không chỉ khi tính mức hưởng lương hưu mà còn đảm bảo yếu tố này trong suốt quá trình hưởng lương hưu của NLÐ, nhằm mục đích đảm bảo thu nhập của người hưởng lương hưu cơ bản đáp ứng nhu cầu của cuộc sống”.

Theo ông Nguyễn Gia Bảo, khi tính mức hưởng lương hưu, tiền lương đã đóng BHXH làm căn cứ tính lương hưu của NLÐ được điều chỉnh như sau: Ðối với NLÐ đóng BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương đã đóng BHXH được điều chỉnh theo mức lương cơ sở tại thời điểm hưởng chế độ hưu trí đối với NLÐ tham gia BHXH trước ngày 1-1-2016. Ðối với NLÐ đóng BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định mà bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-1-2016 trở đi và NLÐ đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương đã đóng BHXH để làm căn cứ tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ theo quy định của Chính phủ.

Thời gian qua, mức lương hưu liên tục được nâng lên, trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH. Cụ thể, từ năm 1995 đến nay, Nhà nước đã thực hiện 22 lần điều chỉnh lương hưu, nhằm đảm bảo cuộc sống người về hưu. Ðặc biệt, năm 2022, dù tình hình kinh tế khó khăn nhưng lương hưu đã được Nhà nước điều chỉnh với mức chung là tăng 7,4% từ ngày 1-1-2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1-1-1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu mức lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng dưới 2,5 triệu đồng/tháng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm.

Trong thực tế, cơ quan BHXH - đơn vị tổ chức thực hiện chính sách đã nhận được chia sẻ của nhiều người cao tuổi về sự hài lòng với mức lương hưu đang hưởng và động viên con, cháu mình tham gia BHXH đầy đủ, đúng quy định. Ðồng thời cũng nhận được khá nhiều ý kiến chia sẻ về sự tiếc nuối của những NLÐ đã nhận BHXH một lần, giờ mong muốn được nộp lại số tiền BHXH một lần đã nhận, đóng tiếp BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu và có thẻ BHYT miễn phí (trong suốt thời gian hưởng lương hưu) để chăm sóc sức khỏe.

Việc tăng lương hưu với quan điểm để cải thiện đời sống của người về hưu, giảm bớt khó khăn, đặc biệt là những người có mức lương hưu, trợ cấp BHXH thấp... luôn được Ðảng, Nhà nước quan tâm. Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh tăng lương hưu qua các giai đoạn, cho thấy đời sống của người nghỉ hưu từng bước được cải thiện. Vì vậy, NLÐ hoàn toàn có thể yên tâm, tin tưởng tham gia chính sách BHXH của Ðảng và Nhà nước. Việc tham gia BHXH chính là lựa chọn tối ưu nhất, để có lương hưu và thẻ BHYT làm chỗ dựa vững chắc nhất cho NLÐ khi về hưu...