Theo Văn phòng Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO), thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây các bệnh ung thư (điển hình như bệnh ung thư phổi) và cướp đi sinh mạng con người. Thời gian qua, dù ngành chức năng thường xuyên cảnh báo "Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe" nhưng số người hút thuốc lá vẫn không giảm và đang có xu hướng tăng dần ở tuổi thanh, thiếu niên, phổ biến trong học sinh, sinh viên...

Dạo một vòng các địa điểm vui chơi trên địa bàn quận Ninh Kiều, như: dịch vụ internet, quán giải khát… chúng tôi bắt gặp hình ảnh nhiều thanh niên, trong đó có học sinh, sinh viên, phì phèo thuốc lá. Ở một dịch vụ internet trên đường 3 Tháng 2, quận Ninh Kiều, chúng tôi lân la ngồi cạnh một thanh niên mặt non choẹt, vừa chơi game vừa phì phèo nhả khói thuốc lá. Chúng tôi hỏi chuyện làm quen và được biết em tên T.T.H., sinh viên trường trung cấp ở thành phố. Khi hỏi em về tác hại thuốc lá, H. vô tư trả lời: "Mấy năm trước, em không biết hút thuốc lá. Gần đây, do em theo mấy thằng bạn đi chơi, tập tành hút để không bị bạn bè "chê" cù lần. Em nghe nhiều thông tin tuyên truyền về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe nên giảm hút dần. Mỗi ngày, em hút vài điếu cho vui, chắc không sao đâu". Nhiều bạn trẻ ở các quán giải khát thì cho rằng, hút thuốc lá để chứng tỏ tỏ sành điệu và không mấy lo lắng về những căn bệnh nguy hiểm do thuốc lá gây ra.

Theo thống kê của WHO, hiện nay, nước ta có hơn 15 triệu người hút thuốc lá; 33 triệu người không hút thuốc lá đang bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nhà; 5 triệu người tiếp xúc khói thuốc lá thụ động tại nơi làm việc. Việt Nam là quốc gia đứng "top" 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Đặc biệt, những nghiên cứu về việc sử dụng thuốc lá cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá trong thanh thiếu niên đang tăng và độ tuổi bắt đầu hút thuốc ngày càng trẻ, có tới 21,6% nam thanh niên từ 16 - 24 tuổi hút thuốc...

Nhằm mục tiêu bảo vệ thế hệ hiện tại và tương lai khỏi tác hại của thuốc lá và phơi nhiễm của khói thuốc, các ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương thực hiện nhiều biện pháp như: cấm hút thuốc lá tại công sở và nơi công cộng; tăng thuế thuốc lá; cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá dưới mọi hình thức. Đặc biệt là Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá ra đời và có hiệu lực từ ngày 1-5-2013.

Năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chỉ thị thực hiện nghiêm công tác phòng chống tác hại của thuốc lá và đồ uống có cồn trong ngành. Bộ yêu cầu các đơn vị giáo dục thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá trong các trường đại học, học viện, cao đẳng, cơ quan quản lý giáo dục... Còn đối với các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, các trường trung cấp chuyên nghiệp, trung tâm tin học, ngoại ngữ, trung tâm giáo dục thường xuyên, học tập cộng đồng thì cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà trường và trong phạm vi khuôn viên nhà trường; các đơn vị giáo dục đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm; đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ, tiêu chuẩn xét danh hiệu thi đua, khen thưởng của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ở cơ quan, đơn vị, trường học. Nhà trường phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; nghiêm cấm việc mua, bán, quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm, hình ảnh liên quan đến thuốc lá tại các cơ quan, đơn vị, trường học và trong các hoạt động giáo dục của mình; trang bị cho học sinh các kỹ năng từ chối lời mời hút thuốc từ bạn bè hoặc mọi người; tổ chức các diễn đàn hoặc sân khấu hóa về tác hại của thuốc lá...

Là trường đại học lớn nhất khu vực ĐBSCL, Trường Đại học Cần Thơ có trên 55.000 sinh viên, trong đó gần 50% nam. Do đó, nhà trường nỗ lực thực hiện nhiều hình thức tuyên truyền, giáo dục để các thế hệ sinh viên không hút thuốc lá. Nhà trường ban hành các văn bản về việc thực hiện "Công ước khung về kiểm soát thuốc lá" gởi tất cả các đơn vị trực thuộc, với quy định: nghiêm cấm hút thuốc lá ở lớp học, phòng làm việc, phòng họp, hội trường và những nơi công cộng có treo bảng hoặc biểu tượng cấm hút thuốc lá. Cấm bán thuốc lá ở các khu vực do nhà trường quản lý. Phòng Công tác chính trị của nhà trường tích cực phối hợp với các đoàn thể, đặc biệt là Đoàn thanh niên thường xuyên tuyên truyền về những tác hại của thuốc lá lồng ghép vào sinh hoạt đoàn thể. Phòng Thanh tra Pháp chế phối hợp với Phòng Công tác Sinh viên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần (để xét thi đua) về việc thực hiện quy định cấm hút thuốc lá trong trường...

PGS.TS Lê Việt Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ, cho biết: "Thuận lợi là trên trang web của trường có phần dành cho cán bộ, giảng viên, sinh viên phản ánh về việc cá nhân, cán bộ, giảng viên, sinh viên vi phạm hút thuốc lá ở nơi cấm, trong khuôn viên nhà trường. Nếu cán bộ, giảng viên, sinh viên nhà trường vi phạm sẽ xử lý theo quy định. Đây là việc làm nhằm phát huy vai trò thầy làm gương để trò không hút thuốc lá".

Bài, ảnh: HÀ VĂN